سوال مطالعه مروری
آیا تجویز آنتیبیوتیکها برای درمان نشانهها و کاهش عوارض بالقوه مرتبط با گلودرد موثر هستند؟
پیشینه
گلودردها عبارتند از عفونتهای ناشی از باکتریها یا ویروسها. درد یا ناراحتی متمایزترین ویژگی این بیماری است. با این حال، تب و سردرد نیز از نشانههای شایع همراه آن به شمار میآیند. معمولا افراد مبتلا به سرعت بهبود مییابند (معمولا پس از سه یا چهار روز)، هرچند برخی از آنها دچار عوارض میشوند. تب روماتیسمی یک عارضه جدی اما نادر است که بر قلب و مفاصل تاثیر میگذارد. سایر عوارض شامل عفونت حاد سینوسها، گوش میانی، لوزهها، و کلیه میشوند. آنتیبیوتیکها، عفونتهای ناشی از باکتریها را کاهش میدهند، اما تاثیری بر عفونتهای ناشی از ویروسها نداشته، و میتوانند باعث اسهال، بثورات پوستی و سایر عوارض جانبی شوند. علاوه بر این، جوامع در برابر آنها مقاومت میکنند.
تاریخ جستوجو
شواهد تا اپریل 2021 بهروز است.
ویژگیهای مطالعه
نسخه بهروز شده سال 2021، شامل 29 کارآزمایی با 15,337 مورد گلودرد است. همه مطالعات وارد شده، کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده بودند (نوعی مطالعه که در آن شرکتکنندگان بهطور تصادفی به یکی از دو یا چند گروه درمانی اختصاص داده میشوند) که سعی داشتند تعیین کنند آنتیبیوتیکها به کاهش نشانههای گلودرد، تب، یا سردرد یا وقوع عوارض جدیتر کمک میکنند یا خیر. مطالعات وارد شده هم با حضور کودکان و هم بزرگسالانی انجام شدند که به دنبال دریافت مراقبتهای پزشکی برای تسکین نشانههای خود بودند.
منابع تامین مالی مطالعه
بسیاری از مطالعات اولیه توسط نیروهای مسلح ایالات متحده تامین مالی شدند و افرادی را از پرسنل نظامی مرد و جوان بالغ به خدمت گرفتند. مطالعات بعدی عمدتا توسط کمکهای مالی پژوهشی دولتی و تعداد کمی از آنها توسط شرکتهای دارویی خصوصی حمایت شدند.
نتایج کلیدی
ما دریافتیم که آنتیبیوتیکها تعداد افراد دچار سردرد را در روز سوم بیماری کاهش میدهند. آنتیبیوتیکها احتمالا تعداد افراد مبتلا به گلودرد را پس از سه روز و یک هفته، همچنین موارد تب روماتیسمی را در جوامعی که این عارضه شایع است، طی دو ماه کاهش میدهد. اعتماد ما به شواهد مربوط به استفاده از آنتیبیوتیک برای دیگر انواع عوارض مرتبط با گلودرد، از سطح پائین تا بالا متفاوت بود.
قطعیت شواهد
در کل، میزان قطعیت شواهد حاصل از مطالعات وارد شده در سطح پائین تا بالا بود. با این حال، تعداد بسیار کمی از کارآزماییهای اخیر در این مرور وارد شدند، از این رو مشخص نیست که تغییرات در مقاومت باکتریایی در سطح جامعه ممکن است بر اثربخشی آنتیبیوتیکها تاثیر داشته باشد یا خیر.
آنتیبیوتیکها احتمالا تعداد افرادی را که دچار گلودرد میشوند، و نیز احتمال بروز سردرد، و برخی از عوارض گلودرد را کاهش میدهند. از آنجایی که ممکن است تاثیر این مداخله روی نشانهها اندک باشد، متخصصان بالینی باید به صورت فردی قضاوت کنند که استفاده از آنتیبیوتیکها برای ایجاد این تاثیر از نظر بالینی قابل توجیه است یا خیر، و اینکه علت زمینهای گلودرد احتمالا منشا باکتریایی دارد یا خیر. علاوه بر این، تعادل بین کاهش متوسط نشانه بیماری و خطرات بالقوه مقاومت ضد-میکروبی باید مشخص شود. کارآزماییهای معدودی برای اندازهگیری شدت نشانه تلاش کردهاند. اگر آنتیبیوتیکها شدت و همچنین طول مدت نشانهها را کاهش دهند، مزیت آنها در این متاآنالیز دست کم گرفته شده است. علاوه بر این، انجام کارآزماییهای بیشتری در کشورهایی با سطح درآمد پائین، در بخشهای اجتماعی-اقتصادی محروم در کشورهایی با سطح درآمد بالا، همچنین با حضور کودکان مورد نیاز است.
گلودرد یک دلیل شایع برای افرادی است که جهت دریافت مراقبتهای پزشکی و تجویز آنتیبیوتیک مراجعه میکنند. استفاده بیش از حد از آنتیبیوتیکها در طب اولیه به یک نگرانی تبدیل شده، از این رو مهم است که اثربخشی آنها در درمان گلودرد و پیشگیری از عوارض ثانویه مشخص شود.
ارزیابی تاثیرات آنتیبیوتیکها در کاهش نشانههای گلودرد در بیماران کودک و بزرگسال.
ما CENTRAL؛ سال 2021، شماره 2، MEDLINE (ژانویه 1966 تا هفته 1 اپریل 2021)؛ Embase (ژانویه 1990 تا اپریل 2021)، و دو پایگاه ثبت کارآزمایی (جستوجو در 6 اپریل 2021) را جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) یا شبه-RCTهایی از تجویز آنتیبیوتیکها در برابر گروه کنترل که به ارزیابی نشانههای معمول گلودرد یا عوارض آن میان کودکان و بزرگسالانی پرداختند که به دنبال مراقبتهای پزشکی برای نشانههای گلودرد بودند.
از پروسیجرهای استاندارد روششناسی توصیه شده از سوی کاکرین استفاده کردیم. دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم مطالعات را برای ورود به مرور غربالگری کرده و دادهها را نیز استخراج کردند، هر گونه تفاوت نظر را نیز با بحث حلوفصل کردند. برای کسب اطلاعات بیشتر با نویسندگان کارآزمایی از سه مطالعه تماس گرفتیم. برای ارزیابی قطعیت شواهد مربوط به اثربخشی آنتیبیوتیکها در پیامدهای اولیه (گلودرد در روزهای سوم و یک هفته) و پیامدهای ثانویه (نشانههای تب و سردرد و بروز تب روماتیسمی حاد، گلومرولونفریت حاد (acute glomerulonephritis)، اوتیت میانی حاد، سینوزیت حاد، و تشکیل آبسه در لوزهها (quinsy)) از روش درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) استفاده کردیم.
تعداد 29 کارآزمایی را با 15,337 مورد گلودرد وارد کردیم. اکثر مطالعات وارد شده در دهه 1950 انجام شدند، زمانی که نرخ عوارض جدی (به ویژه تب روماتیسمی حاد) بسیار بیشتر از امروز گزارش میشد. اگرچه کارآزماییهای بالینی تجویز آنتیبیوتیک برای گلودرد و نشانههای تنفسی هنوز در حال انجام هستند، برای آنها غیر-عادی است که شامل گروههای کنترل دارونما (placebo) یا «عدم-درمان» باشند، که لازمه گنجاندن در مرور است.
سن شرکتکنندگان از کمتر از یک سال تا بزرگتر از 50 سال متغیر بود، اما اکثر شرکتکنندگان در تمام مطالعات بزرگسالان بودند. اگرچه تمام مطالعات بیمارانی را انتخاب کردند که با نشانههای گلودرد مراجعه کردند، تعداد کمی از آنها بین اتیولوژی باکتریایی و ویروسی این وضعیت تمایز قائل شدند. سوگیری (bias) ممکن است ناشی از عدم-شفافیت در پروسیجرهای تخصیص درمان و عدم کورسازی در برخی مطالعات ایجاد شده باشند. مضرات آنتیبیوتیکها ضعیف یا متناقض گزارش شدند، و بنابراین برای این مرور کمّیسازی نشدند.
1. نشانهها
گلودرد و سردرد در روز سوم با مصرف آنتیبیوتیکها کاهش یافت، اگرچه 82% از شرکتکنندگان در گروه دارونما یا عدم-درمان تا یک هفته بدون نشانه بودند. کاهش نشانههای گلودرد در روز سوم (خطر نسبی (RR): 0.70؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.60 تا 0.80؛ 16 مطالعه، 3730 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت متوسط) بیشتر از میزان کاهش در یک هفته از نظر تعداد مطلق آن بود (RR: 0.50؛ 95% CI؛ 0.34 تا 0.75؛ 14 مطالعه، 3083 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت متوسط) به دلیل اینکه بسیاری از موارد در هر دو گروه درمان تا این زمان برطرف شده بودند. تعداد افراد مورد نیاز جهت درمان تا حصول یک پیامد مفید بیشتر (number needed to treat for an additional beneficial outcome; NNTB) برای پیشگیری از یک مورد گلودرد در روز سوم، کمتر از شش بود؛ این تعداد در هفته اول معادل 18 گزارش شد. آنتیبیوتیکها در مقایسه با دارونما یا عدم-درمان، تب را در روز سوم بهطور قابل توجهی کاهش ندادند (RR: 0.75؛ 95% CI؛ 0.53 تا 1.07؛ 8 مطالعه، 1443 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بالا)، اما منجر به کاهش سردرد در روز سوم شدند (RR: 0.49؛ 95% CI؛ 0.34 تا 0.70؛ 4 مطالعه، 1020 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بالا).
2. عوارض چرکی
در حالی که شیوع عوارض چرکی اندک بود، آنتیبیوتیکها در مقایسه با دارونما یا عدم-درمان بروز اوتیت میانی حاد را طی 14 روز (نسبت شانس (OR) پتو (Peto): 0.21؛ 95% CI؛ 0.11 تا 0.40؛ 10 مطالعه، 3646 شرکتکننده، شواهد با قطعیت بالا)، و تشکیل آبسه را در لوزهها طی دو ماه (Peto OR: 0.16؛ 95% CI؛ 0.07 تا 0.35؛ 8 مطالعه، 2433 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بالا) کاهش دادند، اما تاثیری بر سینوزیت حاد طی 14 روز نداشتند (Peto OR: 0.46؛ 95% CI؛ 0.10 تا 2.05؛ 8 مطالعه، 2387 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بالا).
3. عوارض غیر-چرکی
موارد بسیار کمی از گلومرولونفریت حاد برای تعیین تاثیر یا عدم تاثیر محافظتی آنتیبیوتیکها در مقایسه با دارونما در برابر این عارضه وجود داشت (Peto OR: 0.07؛ 95% CI؛ 0.00 تا 1.32؛ 10 مطالعه، 5147 شرکتکننده، شواهد با قطعیت پائین). آنتیبیوتیکها در مقایسه با گروه کنترل تب روماتیسمی حاد را طی دو ماه کاهش دادند (Peto OR: 0.36؛ 95% CI؛ 0.26 تا 0.50؛ 18 مطالعه، 12,249 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت متوسط). لازم به ذکر است که شیوع کلی تب روماتیسمی حاد، به ویژه در مطالعات بعدی، بسیار کم بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.