ایجاد استرچ مارک‌ها (stretch marks) در دوران بارداری شایع هستند، به ویژه در سه ماهه سوم. %50 تا 90% از زنان به این عارضه دچار می‌شوند. آنها به صورت خطوط یا رگه‌های قرمز ظاهر می‌شوند که پس از بارداری به آرامی از بین رفته و خطوط کم‌رنگی روی پوست باقی می‌مانند. شکم، پستان‌ها و ران‌ها محل‌های شایع ایجاد آنها است. آنها به طور کامل ناپدید نمی‌شوند، بنابراین هر درمانی که از ایجاد آنها پیشگیری کند مورد استقبال بسیاری از زنان قرار می‌گیرد. در این مرور، کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده و کارآزمایی‌های شبه-تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای را شناسایی کردیم که کرم‌ها، لوسیون‌ها و پمادهای موضعی حاوی مواد فعال را با دارونما (placebo) یا عدم درمان، و ترکیبات موضعی را با مواد فعال در برابر دیگر ترکیبات موضعی مقایسه کردند.
شش کارآزمایی (شامل 800 زن) را در این مرور وارد کردیم. ما دریافتیم که استفاده از یک ترکیب پوستی در نواحی دارای استرچ مارک‌های پوستی در دوران بارداری از ایجاد آنها در زنان در دوران بارداری پیشگیری نمی‌کند. فقط سه کارآزمایی (شامل 461 زن) به بررسی شدت استرچ مارک‌های پوست پرداختند و تفاوت بارزی را نشان ندادند. مواد مورد استفاده شامل آلفاستریا (Alphastria)، تروفولاستین (Trofolastin)، وروم (Verum)، روغن زیتون و کره کاکائو بود که همگی حاوی ویتامین E هستند؛ آلفاستریا و وروم، حاوی اسید هیالورونیک (hyaluronic acid) نیز بودند. از شش کارآزمایی، سه کارآزمایی را در معرض خطر پائین سوگیری ارزیابی کردیم. همه کارآزمایی‌ها نسبتا کوچک بوده، و چهار مورد از شش کارآزمایی هر کدام شامل کمتر از 100 زن بودند. کارآزمایی‌ها هم‌چنین از نظر زمانی که زنان برای نخستین‌بار استفاده از ترکیبات موضعی را شروع کردند، متفاوت بودند، از سه ماهه نخست تا 20 هفته اول.
شواهدی را با کیفیت بالا برای حمایت از استفاده از هر یک از ترکیبات موضعی در پیشگیری از ایجاد استرچ مارک در دوران بارداری پیدا نکردیم. برای ارزیابی تاثیرات ترکیبات موضعی بر ایجاد استرچ مارک در دوران بارداری، نیاز بارزی به انجام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده قوی با روش‌شناسی (methodology) دقیق و حجم نمونه بزرگتر وجود دارد. علاوه بر این، مهم است ترکیباتی که معمولا توسط زنان برای پیشگیری و درمان استرچ مارک‌های پوستی استفاده می‌شوند، درون چارچوب کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده قوی، با روش‌شناسی (methodology) دقیق و قدرت کافی ارزیابی شوند.
استریا گراویداروم (striae gravidarum) (استرچ مارک‌هایی (stretch marks) که در دوران بارداری ایجاد می‌شوند) در 50% تا 90% از زنان رخ می‌دهند. آنها به صورت خطوط یا رگه‌های قرمز یا بنفش ظاهر می‌شوند که به آرامی از بین رفته و خطوط یا مارک‌های کم‌رنگی روی پوست باقی می‌مانند. وقوع این عارضه روی شکم، پستان‌ها و ران‌ها شایع است. علت دقیق ایجاد استرچ مارک‌ها نامشخص است و هنوز هیچ محصولی برای پیشگیری از ایجاد آنها موثر تشخیص داده نشده است. آنها منبع اضطراب قابل‌توجهی برای زنان هستند، که بر کیفیت زندگی آنها تاثیر می‌گذارد.
ارزیابی تاثیرات محصولات موضعی بر پیشگیری از ایجاد استرچ مارک‌ها در دوران بارداری.
پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه بارداری و زایمان در کاکرین (31 اکتبر 2011) و فهرست منابع گزارش‌های بازیابی شده را جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده و کارآزمایی‌های شبه-تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای را وارد کردیم که ترکیبات موضعی (با مواد فعال) را با دیگر ترکیبات موضعی (با مواد فعال)، با دارونما (placebo) (یعنی ترکیباتی بدون مواد فعال) یا با عدم درمان برای پیشگیری از ایجاد استرچ مارک‌ها در زنان باردار مقایسه کردند.
سه نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم به ارزیابی واجد شرایط بودن و کیفیت کارآزمایی پرداخته و داده‌ها را استخراج کردند. صحت (accuracy) داده‌ها بررسی شد. پیامد اولیه عبارت بود از وجود استرچ مارک‌ها و پیامد ثانویه شدت آنها.
شش کارآزمایی را با 800 زن وارد کردیم. از میان شش کارآزمایی، خطر سوگیری را برای سه کارآزمایی برای تولید تصادفی توالی (random sequence generation)، کورسازی شرکت‌کنندگان و پرسنل، کورسازی ارزیابان پیامد، کامل بودن داده‌های پیامد و گزارش‌دهی انتخابی با «خطر پائین» ارزیابی کردیم.
تفاوت میانگین در ایجاد استرچ مارک‌ها در زنانی که ترکیبات موضعی را با مواد فعال دریافت کردند در مقایسه با زنانی که دارونما (placebo) یا عدم درمان گرفتند، از اهمیت آماری برخوردار نبود (میانگین خطر نسبی (RR): 0.74؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.53 تا 1.03؛ پنج کارآزمایی، 474 زن؛ مدل اثرات تصادفی، Tau² = 0.09؛ I² = 65% (آنالیز 1.1).
هنگامی که آنالیز حساسیت (sensitivity) را انجام دادیم، بدون در نظر گرفتن مطالعاتی که در معرض خطر بالای سوگیری برای تولید تصادفی توالی (random sequence generation)، پنهانسازی تخصیص (allocation concealment) قرار داشته یا بیش از 20% داده‌های ازدست‌رفته برای یک پیامد معین داشتند، نتایج با تاثیرات اصلی هم‌سو و سازگار بودند (میانگین RR؛ 0.81؛ 95% CI؛ 0.60 تا 1.10؛ چهار کارآزمایی، 424 زن؛ مدل اثرات تصادفی، Tau² = 0.05؛ I² = 57%).
میانگین تفاوت میانگین (MD) برای شدت استرچ مارک‌ها از اهمیت آماری برخوردار نبود (تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD): 0.31-؛ 95% CI؛ 1.06- تا 0.44؛ دو کارآزمایی، 255 زن؛ Tau² = 0.26؛ I² = 87%).
تفاوت در ابتلا به استرچ مارک‌ها در زنانی که ترکیبات موضعی را با مواد فعال دریافت کردند در مقایسه با زنانی که ترکیبات موضعی دیگری را با مواد فعال گرفتند، دارای اهمیت آماری نبود (میانگین RR؛ 0.51؛ 95% CI؛ 0.16 تا 1.60؛ دو کارآزمایی، 305 زن؛ Tau² = 0.53؛ I² = 74%). تفاوت در شدت استرچ مارک‌ها اهمیت آماری نداشت (تفاوت میانگین (MD): 0.20-؛ 95% CI؛ 0.53- تا 0.13؛ یک کارآزمایی، 206 زن؛ ناهمگونی قابل اجرا نیست).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.