تاثیر مصرف داروهای ضدمالاریا به‌طور روتین در پیشگیری از ابتلا به مالاریا در دوره بارداری

بارداری خطر ابتلا به مالاریا را افزایش داده و با پیامدهای ضعیف سلامت هم برای مادر و هم برای نوزاد، به ویژه در بارداری اول یا دوم، همراه است. به همین دلیل، زنان تشویق می‌شوند تا با خوابیدن زیر پشه‌بندها، و با مصرف داروهای موثر بر مالاریا در طول بارداری به عنوان پیشگیری از ابتلا به مالاریا با کمک دارو، از ابتلا به مالاریا در دوران بارداری پیشگیری کنند.

این مرور کاکرین تمام رژیم‌های دارویی را در مقایسه با دارونما بررسی کرد. نویسندگان مرور به دنبال خلاصه‌سازی و کمّی کردن تاثیرات کلی پیشگیری از ابتلا به مالاریا با کمک دارو بودند. هفده کارآزمایی گنجانده شدند که همگی میان سال‌های 1957 و 2008 انجام شده، و همه آنها به جز دو مورد در کشورهای آفریقایی صورت گرفتند.

برای زنان در دوره بارداری اول یا دوم، پیشگیری از ابتلا به مالاریا با کمک دارو از کم‌خونی متوسط ​​تا شدید پیشگیری کرده ( شواهد با کیفیت بالا )؛ و از شناسایی انگل‌های مالاریا در خون پیشگیری می‌کند ( شواهد با کیفیت بالا ). همچنین ممکن است از ابتلا به بیماری مالاریا پیشگیری کند. ما نمی‌دانیم که این مداخله از مرگ‌ومیر مادران پیشگیری می‌کند یا خیر، زیرا این امر مستلزم انجام مطالعات بسیار بزرگ برای تشخیص تاثیر مداخله است.

در نوزادان آنها، پیشگیری از ابتلا به مالاریا با کمک دارو میانگین وزن هنگام تولد را بهبود می‌بخشد ( شواهد با کیفیت متوسط )، و تعداد نوزادان کم‌وزن را کاهش می‌دهد ( شواهد با کیفیت متوسط ). ما مطمئن نیستیم که پیشگیری از ابتلا به مالاریا با کمک دارو مورتالیتی نوزادان را در هفته، ماه و سال اول کاهش دهد، زیرا باز هم مطالعات برای نشان دادن این تاثیرات باید بسیار بزرگ باشند.

نتیجه‌گیری‌های نویسندگان: 

پیشگیری معمول از ابتلا به مالاریا با کمک دارو و پیامدهای آن به‌طور گسترده‌ای در RCT‌ها آزمایش شده، و مزایای بالینی مهم بر کم‌خونی و پارازیتمی در مادر، و بر وزن هنگام تولد در نوزادان داشته است.

خلاصه کامل را بخوانید...
پیشینه: 

بارداری خطر ابتلا به مالاریا را افزایش داده و با پیامدهای ضعیف سلامت هم برای مادر و هم برای نوزاد، به ویژه در بارداری اول یا دوم، همراه است. برای کاهش این تاثیرات، سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کند که زنان باردار ساکن در مناطق آندمی مالاریا، زیر پشه‌بندهای آغشته به حشره‌کش بخوابند، برای بیماری مالاریا و کم‌خونی تحت درمان قرار گیرند، و در سه ماهه دوم و سوم بارداری با یک داروی موثر ضدمالاریا از ابتلا به مالاریا پیشگیری کنند (chemoprevention).

اهداف: 

ارزیابی تاثیرات پیشگیری از ابتلا به مالاریا با کمک دارو در زنان باردار ساکن در مناطق آندمی مالاریا بر پیامدهای سلامت مادر و نوزاد. همچنین تاثیرات درمان پیشگیرانه متناوب با سولفادوکسین-پیریمتامین (sulfadoxine-pyrimethamine; SP) به تنهایی، و رژیم‌های پیشگیرانه را برای پلاسمودیوم ویواکس (Plasmodium vivax) خلاصه کردیم.

روش‌های جست‌وجو: 

در 1 جون 2014، پایگاه ثبت تخصصی گروه بیماری‌های عفونی در کاکرین؛ CENTRAL؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ LILACS، و فهرست منابع را جست‌وجو کردیم.

معیارهای انتخاب: 

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCT‌هایی از هر رژیم دارویی ضدمالاریا برای پیشگیری از ابتلا به مالاریا در زنان باردار ساکن در مناطق آندمی مالاریا، در مقایسه با دارونما (placebo) یا عدم مداخله. در مادر، به دنبال پیامدهایی بودیم که شامل مورتالیتی، کم‌خونی شدید، و مالاریای شدید؛ کم‌خونی، مقادیر هموگلوبین، و اپیزودهای مالاریا؛ شاخص‌های عفونت مالاریا، و عوارض جانبی، بودند. در نوزادان، به دنبال از دست دادن جنین، مورتالیتی پری‌ناتال، نوزادان و نوپایان؛ معیارهای زایمان نارس و وزن هنگام تولد؛ و شاخص‌های عفونت مالاریا، گشتیم. رژیم‌های دارویی را وارد کردیم که در آن زمان برای مقابله با انگل مالاریا موثر شناخته شده بودند، اما ممکن است امروزه به دلیل مقاومت دارویی انگل دیگر مورد استفاده قرار نگیرند.

گردآوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها: 

دو نویسنده مرور معیار واجد شرایط بودن را اعمال کرده، خطر سوگیری (bias) را ارزیابی، و داده‌ها را استخراج کردند. پیامدهای دو حالتی (dichotomous outcome) با استفاده از خطر نسبی (RR) و پیامدهای پیوسته (continuous outcome) با استفاده از تفاوت میانگین (MD) مقایسه شدند؛ هر دو با 95% فاصله اطمینان (CI) ارائه شدند. کیفیت شواهد را با استفاده از رویکرد درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) ارزیابی کردیم.

نتایج اصلی: 

هفده کارآزمایی که 14,481 زن باردار را وارد کردند، معیارهای ورود را به مطالعه داشتند. این کارآزمایی‌ها میان سال‌های 1957 و 2008، در نیجریه (سه کارآزمایی)، گامبیا (سه کارآزمایی)، کنیا (سه کارآزمایی)، موزامبیک (دو کارآزمایی)، اوگاندا (دو کارآزمایی)، کامرون (یک کارآزمایی)، بورکینافاسو (یک‌ کارآزمایی) و تایلند (دو کارآزمایی) انجام شدند. شش داروی ضدمالاریا مختلف در برابر دارونما یا عدم مداخله مورد بررسی قرار گرفتند؛ کلروکین (chloroquine) (هفتگی)، پیریمتامین (pyrimethamine) (هفتگی یا ماهانه)، پروگوانیل (proguanil) (روزانه)، پیریمتامین-داپسون (pyrimethamine-dapsone) (هفتگی یا دو هفته یک بار) و مفلوکین (mefloquine) (هفتگی)، یا درمان پیشگیرانه متناوب با SP (دو بار، سه بار یا ماهانه). کارآزمایی‌ها زنان را در بارداری اول یا دوم خود (هشت کارآزمایی‌)؛ فقط زنانی را با سه بارداری یا بیشتر (multigravid) (یک کارآزمایی)؛ یا همه زنان (هشت کارآزمایی) را انتخاب کردند. فقط شش کارآزمایی پنهان‏‌سازی تخصیص (allocation concealment) کافی داشتند.

برای زنان در بارداری اول یا دوم، پیشگیری از ابتلا به مالاریا با کمک دارو خطر بروز کم‌خونی متوسط ​​تا شدید را تا حدود 40% (RR: 0.60؛ 95% CI؛ 0.47 تا 0.75؛ سه کارآزمایی، 2503 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت بالا ) و خطر ابتلا به هر نوع کم‌خونی را تا حدود 17% (RR: 0.83؛ 95% CI؛ 0.74 تا 0.93؛ پنج کارآزمایی، 3662 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت بالا ) کاهش می‌دهد. پیشگیری از ابتلا به مالاریا با کمک دارو خطر پارازیتمی (parasitaemia) پیش از زایمان را تا حدود 61% کاهش می‌دهد (RR: 0.39؛ 95% CI؛ 0.26 تا 0.58؛ هفت کارآزمایی، 3663 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت بالا )، و دو کارآزمایی کاهش بیماری تب‌دار را گزارش کردند ( شواهد با کیفیت پائین ). فقط 16 مورد مرگ مادر رخ داد و این کارآزمایی‌ها برای تشخیص تاثیر مداخله بر مورتالیتی مادران ضعیف بودند ( شواهد با کیفیت بسیار پائین ).

برای نوزادان زنان در بارداری اول و دوم، پیشگیری از ابتلا به مالاریا با کمک دارو احتمالا میانگین وزن هنگام تولد آنها را تا حدود 93 گرم افزایش می‌دهد (MD؛ 92.72 گرم؛ 95% CI؛ 62.05 تا 123.39؛ نه کارآزمایی، 3936 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت متوسط )، خطر وزن کم هنگام تولد را تا 27% کاهش می‌دهد (RR: 0.73؛ 95% CI؛ 0.61 تا 0.87؛ هشت کارآزمایی، 3619 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت متوسط ) و پارازیتمی جفت را تا حدود 46% کم می‌کند (RR: 0.54؛ 95% CI؛ 0.43 تا 0.69؛ هفت کارآزمایی‌، 2830 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت بالا ). کارآزمایی‌های کمتری سقط‌های خودبه‌خودی، مرده‌زایی، مرگ‌ومیر پری‌ناتال، یا مرگ‌های نوزادی را ارزیابی کردند و این آنالیز‌ها برای تشخیص تفاوت‌های مهم بالینی قدرت کافی را نداشتند.

در زنان چندزا، پیشگیری از ابتلا به مالاریا با کمک دارو تاثیرات مشابهی بر پارازیتمی پیش از تولد نوزاد دارد (RR: 0.38؛ 95% CI؛ 0.28 تا 0.50؛ سه کارآزمایی، 977 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت بالا ) اما کارآزمایی‌های بسیار کمی برای ارزیابی تاثیرات مداخله بر دیگر پیامدها وجود دارند.

در کارآزمایی‌هایی که برای همه زنان باردار، صرف‌نظر از چندزا بودن، پیشگیری از ابتلا به مالاریا با کمک دارو انجام شد، میانگین تاثیرات پیشگیری از ابتلا به مالاریا با کمک دارو در همه زنان نشان داد که ممکن است از کم‌خونی شدید پیشگیری کند (تعریف‌شده توسط نویسندگان، اما حداقل < 8 گرم/لیتر: RR: 0.19؛ 95% CI؛ 0.05 تا 0.75؛ دو کارآزمایی، 1327 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین)، اما مزایای ثابتی برای دیگر پیامدها نشان داده نشد.

در آنالیزی که فقط به درمان پیشگیرانه متناوب با SP محدود شد، برآوردهای تاثیر مداخله و کیفیت شواهد مشابه بودند.

خلاصه‌ای از یک کارآزمایی منفرد در تایلند برای پروفیلاکسی از P. vivax نشان داد که کلروکین از ابتلا به عفونت ویواکس پیشگیری می‌کند (RR: 0.01؛ 95% CI؛ 0.00 تا 0.20؛ یک کارآزمایی، 942 شرکت‌کننده).

یادداشت‌های ترجمه: 

این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.

Tools
Information