موضوع چیست؟
تعداد زیادی از زنان ساکن در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط، رژیم غذایی ضعیفی داشته و از نظر ریز-مغذی‌هایی (micronutrients) کلیدی که برای سلامت مطلوب (good health) مورد نیاز هستند، کمبود دارند. این امر به ویژه در دوران بارداری، زمانی که نیازهای انرژی و مواد مغذی برای مادر و نوزاد در حال رشد بیشتر است، نگران کننده خواهد بود. روی (zinc) نقش مهمی را در رشدونمو و تکامل طبیعی بازی می‌کند. کمبود آن می‌تواند منجر به پیامدهای نامطلوب سلامت شود، مانند تولد زودهنگام یا وزن بسیار کم نوزاد در زمان تولد.
این یک بهروزرسانی از مروری است که نخستین بار در سال 1997 منتشر و متعاقبا در سال 2007، 2012 و 2015 به‌روز شد.
چرا این موضوع مهم است؟
اگرچه کمبود شدید روی نادر است، تخمین زده می‌شود که کمبود خفیف تا متوسط آن در چندین منطقه از جهان شایع باشد. مطالعات انسانی مربوط به بارداری و مکمل روی، از جمله موارد انجام شده در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط، نتوانسته‌اند تاثیر مفید ثابتی را از آن بر رشد جنین، طول بارداری، و بقای اولیه نوزادان ثبت کنند.
ما چه شواهدی به دست آوردیم؟
در جولای 2020 جست‌وجوی خود را برای یافتن مطالعات انجام دادیم. این مرور به‌روز شده در حال حاضر شامل 25 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده، شامل بیش از 18,000 زن و نوزادان آن‌ها است. ما دریافتیم که مصرف مکمل روی در بارداری در مقایسه با عدم مصرف آن یا دارونما (placebo) ممکن است تفاوتی اندک تا عدم تفاوت را در کاهش خطر زایمان زودرس، مرده‌زایی، یا مرگ‌ومیرها در حول‌وحوش زمان تولد ایجاد کند. مصرف مکمل روی در مقایسه با عدم مصرف آن یا دارونما شاید تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در وزن زمان تولد نوزادان ایجاد کند، و احتمالا باعث تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در تعداد نوزادانی می‌شود که با وزن کم هنگام تولد یا کوچک برای سن بارداری متولد می‌شوند. ما نمی‌توانیم مطمئن باشیم که مصرف مکمل روی باعث کاهش مرگ‌ومیر در نوزادان می‌شود یا خیر، زیرا قطعیت شواهد بسیار پائین است.
این یافته به چه معنا است؟
شواهد کافی وجود ندارد که مصرف مکمل روی در دوران بارداری پیامدهای بهتری را برای زنان و نوزادان آن‌ها به همراه دارد یا خیر. یافتن راه‌هایی برای بهبود وضعیت کلی تغذیه زنان، به ویژه در مناطق کم-درآمد، بیشتر از مصرف مکمل زینک برای زنان باردار به‌تنهایی، به بهبود سلامت مادران و نوزادان آن‌ها کمک می‌کند. این باید یک اولویت پژوهشی فوری برای آینده باشد.
شواهد کافی وجود ندارد که مصرف مکمل روی در دوران بارداری منجر به بهبود پیامدهای مادر یا نوزاد می‌شود. تحقیقات آینده باید به راه‌های بهبود وضعیت کلی تغذیه زنان باردار، به ویژه در مناطق کم-درآمد، و عدم تمرکز بر روی به صورت جداگانه، بپردازند که این موضوع یک اولویت فوری است.
پیشنهاد شده که سطوح پائین روی در سرم ممکن است با پیامدهای نامطلوب بارداری، مانند زایمان طول کشیده، هموراژی آتونیک پس از زایمان، فشار خون ناشی از بارداری، زایمان زودرس و بارداری‌های طول کشیده مرتبط باشد، اگرچه این ارتباطات هنوز اثبات نشده‌اند. این یک بهروزرسانی از مروری است که نخستین بار در سال 1997 منتشر و متعاقبا در سال 2007، 2012 و 2015 به‌روز شد.
1. مقایسه اثرات مداخله بر پیامدهای مادر، جنین، نوزادان و کودکان در زنان باردار سالم که مکمل روی دریافت می‌کنند، در مقابل عدم مصرف آن یا دارونما (placebo).
2. ارزیابی پیامدهای فوق در تجزیه‌وتحلیل زیر-گروه از مطالعاتی که در زنانی با کمبود روی یا احتمالا مبتلا به کمبود روی انجام شدند.
برای این بهروزرسانی، پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه بارداری و زایمان در کاکرین، ClinicalTrials.gov، پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت (3 جولای 2020)، و فهرست منابع مطالعات بازیابی شده را جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده با محوریت مصرف مکمل روی در مقابل عدم مصرف آن یا تجویز دارونما (placebo) در دوران بارداری، زودتر از هفته 27 بارداری. کارآزمایی‌های شبه-تصادفی‌سازی و کنترل شده را خارج کردیم. قصد داشتیم مطالعات منتشر شده را به صورت فقط چکیده اگر به ارائه اطلاعات کافی پرداخته بودند یا، در صورت لزوم، با تماس با نویسندگان برای آنالیز آن‌ها بر اساس معیارهای خود، وارد کنیم؛ چنین مطالعاتی را پیدا نکردیم.
سه نویسنده مرور معیارهای انتخاب مطالعه را اعمال کرده، کیفیت کارآزمایی را ارزیابی و داده‌ها را استخراج کردند. در صورت لزوم برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر با نویسندگان مطالعه تماس گرفتیم. قطعیت شواهد را با استفاده از سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم.
برای این بهروزرسانی، 25 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را شامل بیش از 18,000 زن و نوزادان آن‌ها وارد کردیم. خطر سوگیری (bias) کلی در نیمی از مطالعات در سطح پائین بود. شواهد نشان می‌دهد که مصرف مکمل روی ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در کاهش زایمان زودرس ایجاد کند (خطر نسبی (RR): 0.87؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.74 تا 1.03؛ 21 مطالعه، 9851 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین). علاوه بر این، مصرف مکمل روی می‌تواند باعث تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در کاهش خطر مرده‌زایی (RR: 1.22؛ 95% CI؛ 0.80 تا 1.88؛ 7 مطالعه، 3295 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین)، یا مرگ‌ومیرهای پری‌ناتال (RR: 1.10؛ 95% CI؛ 0.81 تا 1.51؛ 2 مطالعه، 2489 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین) شود. مشخص نیست که مصرف مکمل روی مرگ‌ومیر نوزادان را کاهش می‌دهد یا خیر، زیرا قطعیت شواهد بسیار پائین است. سرانجام، در مورد سایر پیامدهای تولد، مصرف مکمل روی در مقایسه با دارونما یا عدم مصرف آن ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در وزن هنگام تولد ایجاد کند (MD: 13.83؛ 95% CI؛ 15.81- تا 43.46؛ 22 مطالعه، 7977 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین)، و احتمالا تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در کاهش خطر وزن پائین هنگام تولد (RR: 0.94؛ 95% CI؛ 0.79 تا 1.13؛ 17 مطالعه، 7399 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط) و نوزادان کوچک برای سن بارداری (RR: 1.02؛ 95% CI؛ 0.92 تا 1.12؛ 9 مطالعه، 5330 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط) بر جای می‌گذارد. آنالیزهای زیر-گروه را انجام ندادیم، زیرا مطالعات بسیار اندکی از جمعیت‌هایی با سطح طبیعی روی در سرم استفاده کردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.