بیماری التهابی روده چیست؟
بیماری التهابی روده (IBD) از دو اختلال اصلی بیماری کرون (CD) و کولیت اولسراتیو (UC) تشکیل شده است. این بیماری‌ها، اختلال التهابی مزمن مجرای گوارشی هستند. نشانه‌های شایع می‌توانند شامل درد شکمی، کرامپ، اسهال، و خون در مدفوع باشند. افراد مبتلا به CD ممکن است دچار تنگی‌های روده‌ای (intestinal strictures) (باریک شدن بخشی از روده که با کند ساختن یا مسدود کردن حرکت غذا موجب مشکلاتی می‌شود)، آبسه‌ها (مجموعه‌ای از چرک که درون بافت، شکل گرفته است) و فیستول (مجرا یا مسیر غیر طبیعی که یک اندام داخلی را به دیگری یا به سطح خارجی بدن مرتبط می‌سازد) شوند.
سرطان کولون چیست؟
التهاب طولانی‌مدت مرتبط با IBD، منجر به افزایش خطر سرطان کولون، در مقایسه با خطر آن در افراد بدون IBD می‌شود. سرطان کولون، یک تومور بدخیم است که از دیواره داخلی روده بزرگ (کولون) به وجود می‌آید.
نظارت از طریق آندوسکوپی (endoscopic surveillance) چیست؟
آندوسکوپی، یک پروسیجر غیر جراحی جهت مشاهده مجرای گوارشی با استفاده از دوربین است. پزشکی که آندوسکوپی را انجام می‌دهد، می‌تواند حین این پروسیجر، نمونه‌های بافتی را از ضایعات یا غده‌های مشکوک تهیه کند. نظارت از طریق آندوسکوپی، برای شناسایی غدد پیش‌سرطانی (که دیسپلازی نامیده می‌شوند) یا سرطان کولون در بیماران مبتلا به IBD استفاده می‌شود. آندوسکوپی ممکن است به شناسایی سرطان کولون در مراحل اولیه‌تر، افزایش بقا و کاهش نرخ مرگ‌ومیر ناشی از سرطان کولون کمک کند.
پژوهشگران چه موضوعی را بررسی کردند؟
پژوهشگران برای پی بردن به اینکه انجام نظارت، هرگونه منفعتی را از لحاظ تشخیص سرطان کولون در یک مرحله زودهنگام یا کاهش نرخ مرگ ناشی از سرطان را فراهم می‌کند یا خیر، مطالعات منتشر شده مربوط به مقایسه افراد مبتلا به IBD را بررسی کردند که تحت نظارت از طریق آندوسکوپی قرار گرفته یا نظارت نشدند. متون علمی تا 19 سپتامبر 2016 جست‌وجو و تحلیل شدند.
پژوهشگران چه یافتند؟
پنج مطالعه مشاهده‌ای با 7199 بیمار برای مقایسه نظارت از طریق آندوسکوپی با عدم نظارت استفاده شدند. یافته‌های اصلی این مطالعه آن بود که نرخ بالاتر سرطان در گروه عدم نظارت در مقایسه با گروه نظارت رخ داده و نرخ کمتر مرگ مرتبط با سرطان کولون در گروه نظارت در قیاس با گروه عدم نظارت اثبات شد. احتمال پیشرفت سرطان کولون در بیمارانی که تحت نظارت قرار داشتند، 42% و احتمال مرگ مرتبط با سرطان کولون، 64% کاهش یافت. انجام نظارت، منجر به تشخیص نرخ بیشتری از سرطان کولورکتال در مراحل اولیه در گروه نظارت در مقایسه با گروه عدم نظارت شد، که می‌تواند بهبود بقای بیماران را با نظارت توجیه کند. به دلیل ماهیت مطالعات مشاهده‌ای و تعداد کم رخداد‌ها، سطح کیفیت کلی این شواهد بسیار پائین است. با این حال، این نتایج نشان می‌دهند که نظارت از طریق آندوسکوپی در افراد مبتلا به IBD، ممکن است پیشرفت سرطان کولون را به وسیله تشخیص زودهنگام کاهش داده و هم‌چنین شانس مرگ ناشی از سرطان کولون را پائین آورد.
داده‌های کنونی حاکی از آن است که نظارت با کمک کولونوسکوپی در IBD، می‌تواند هم پیشرفت CRC و هم نرخ مرگ‌ومیر مرتبط با CRC را از طریق تشخیص زودهنگام کاهش دهد، اگرچه سطح کیفیت این شواهد، بسیار پائین است. تشخیص مراحل اولیه‌تر CRC در گروه نظارت ممکن است برخی از منافع مشاهده شده را برای بقای بیمار توجیه کند. به خاطر ملاحظات اخلاقی بعید است RCTهایی انجام شوند که اثربخشی نظارت را با آندوسکوپی در افراد مبتلا به IBD ارزیابی کنند.
بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو (ulcerative colitis) و بیماری کرون کولون (colonic Crohn's disease) مزمن، در مقایسه با جمعیت عمومی بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان کولورکتال (colorectal cancer; CRC) قرار دارند. این مطالعه مروری، شواهدی را ارزیابی کرد که تحت نظر قرار دادن بیمار از طریق آندوسکوپی (endoscopic surveillance) می‌تواند با امکان تشخیص زود‌هنگام‌تر CRC یا ضایعات پیش‌سرطانی (pre-cursor) (دیسپلازی (dysplasia)) در بیماران مبتلا به بیماری التهابی روده (inflammatory bowel disease; IBD)، طول عمر بیماران را افزایش دهد.
ارزیابی اثربخشی برنامه‌های نظارت بر سرطان (cancer surveillance program) برای تشخیص سرطان کولورکتال مرتبط با IBD و کاهش نرخ مورتالیتی ناشی از سرطان کولورکتال در بیماران مبتلا به IBD.
ما MEDLINE؛ EMBASE؛ CENTRAL و clinicaltrials.gov را از آغاز تا 19 سپتامبر 2016 جست‌وجو کردیم. هم‌چنین چکیده مقالات کنفرانس‌ها و فهرست منابع را برای شناسایی مطالعات بیشتر جست‌وجو کردیم.
مقالات بالقوه مرتبط برای تعیین مناسب بودن، توسط دو نویسنده، به‌طور مستقل و کورسازی نشده (unblinded)، بررسی شدند. کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) یا مطالعات مشاهده‌ای (کوهورت یا مورد شاهدی) برای ورود به مطالعه در نظر گرفته شدند که انجام هرگونه نظارت را از طریق آندوسکوپی با هدف تشخیص زودهنگام CRC ارزیابی کردند. مطالعات می‌بایست یک گروه مقایسه‌ای عدم نظارت می‌داشتند تا واجد شرایط برای ورود به مطالعه باشند.
مطالعات مناسب دو بار مرور شدند و نتایج کارآزمایی‌های پژوهشی اولیه به‌طور مستقل توسط دو نویسنده استخراج شدند. پیامد اولیه، تشخیص CRC بود. پیامد‌های ثانویه عبارت بودند از مرگ ناشی از CRC، زمان سپری شده تا تشخیص سرطان، زمان سپری شده تا مرگ و عوارض جانبی. مرگ‌های ناشی از CRC از این موارد استنتاج شدند: جداول عمر، منحنی‌های بقا (survival) یا در صورت امکان، با محاسبه جداول عمر از داده‌های ارائه شده. وجود ناهمگونی چشمگیر بین مطالعات، به‌وسیله تست chi-square آزموده شد. از آنجا که این تست نسبتا غیر حساس است، P value کمتر از 0.1، از نظر آماری معنادار قلمداد شد. ناهمگونی آماری قید شده، موجود نبود، و از مدل اثرات ثابت (fixed effects) برای ادغام داده‌ها استفاده شد. جدول‌های 2×2 با استفاده از نسبت‌های شانس (OR) تجمعی و 95% فاصله‌های اطمینان (CI) که توسط کاکرین و منتل و هنزل (Mantel and Haenszel) تشریح شده بودند، در یک آماره آزمون خلاصه ترکیب شدند. کیفیت روش‌شناسی (methodology) مطالعات وارد شده، با بهره‌گیری از مقیاس نیوکاسل-اوتاوا (Newcastle-Ottawa scale) برای مطالعات غیر تصادفی‌سازی شده ارزیابی شدند. کیفیت کلی شواهد حمایت کننده از پیامد‌های اولیه و ثانویه منتخب، با استفاده از معیار درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) ارزیابی شدند.
هیچ RCTای انتخاب نشد. پنج مطالعه مشاهده‌ای (N = 7199) دارای معیارهای ورود به مطالعه بودند. این مطالعات در مقیاس نیوکاسل-اوتاوا نمره خوبی گرفتند، اما به دلیل ماهیت مطالعات مشاهده‌ای، خطر بالای سوگیری (bias) به همه این مطالعات نسبت داده شد. سه مطالعه برای ارزیابی نرخ سرطان تشخیص داده شده در گروه نظارت در مقایسه با گروه عدم نظارت، ترکیب شدند. این مطالعات، نرخ بسیار بالاتری را از تشخیص سرطان در گروه عدم نظارت، نسبت به گروه نظارت یافتند. CRC در 1.83% (53/2895) از بیماران در گروه نظارت در قیاس با 3.17% (135/4256) از بیماران در گروه عدم نظارت شناسایی شد (OR: 0.58؛ 95% CI؛ 0.42 تا 0.80؛ P = 0.0009). چهار مطالعه برای ارزیابی نرخ مرگ‌ومیر ناشی از CRC در بیماران گروه نظارت در مقایسه با بیمارانی که تحت نظارت قرار نگرفتند، ترکیب شدند. نرخ مرگ‌ومیر ناشی از CRC در گروه نظارت در مقایسه با گروه غیر نظارت به‌طور قابل‌توجهی کمتر بود. هشت درصد (15/176) از بیماران در گروه نظارت در مقایسه با 22% (79/354) از بیماران در گروه عدم نظارت، به علت CRC جان خود را از دست دادند (OR: 0.36؛ 95% CI؛ 0.19 تا 0.69؛ P=0.002). داده‌های دو مطالعه برای بررسی نرخ تشخیص سرطان کولورکتال در مراحل اولیه در مقابل مراحل انتهایی (مراحل A و B دوک (Duke stages) در برابر مراحل C و D دوک) در بیماران تحت نظارت در مقایسه با بیمارانی که تحت نظارت قرار نگرفتند، ادغام شدند. نرخ بسیار بیشتری از CRC در مراحل اولیه (دوک A و B) در گروه نظارت در قیاس با گروه عدم نظارت شناسایی شد. شانزده درصد (17/110) از بیماران در گروه نظارت در قیاس با 8% (9/117) از بیماران در گروه عدم نظارت دچار CRC در مراحل اولیه بودند (OR: 5.40؛ 95% CI؛ 1.51 تا 19.30؛ P=0.009). نرخ بالاتری از CRC در مراحل انتهایی (دوک C و D) در گروه عدم نظارت نسبت به گروه نظارت مشاهده شد. نه درصد (10/110) از بیماران در گروه نظارت در مقایسه با 16% (19/117) از بیماران در گروه عدم نظارت مبتلا به CRC در مراحل انتهایی بودند (OR: 0.46؛ 95% CI؛ 0.08 تا 2.51؛ P = 0.37). تحلیل GRADE نشان داد که سطح کیفیت داده‌ها برای تمام این پیامد‌ها، بسیار پائین بود. مطالعات وارد شده، دیگر پیامد‌های از پیش مشخص شده را شامل زمان سپری شده تا تشخیص سرطان، زمان سپری شده تا مرگ و عوارض جانبی گزارش نکردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.