دعای شفاعت (intercessory prayer) یکی از قدیمی‌ترین و متداول‌ترین مداخلاتی است که به منظور تسکین بیماری و ارتقای سطح سلامت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش توسط بسیاری از مذاهب انجام می‌شود و شامل یک فرد یا گروهی است که زمانی را برای درخواست از خدا (God) (یا هر خدایی) از طرف بیماری که به نوعی به آن نیاز دارد، اختصاص می‌دهند. این مرور بررسی می‌کند که تفاوتی در پیامد برای افرادی وجود دارد که هنگام بیماری، یا در حال بهبودی پس از یک بیماری یا جراحی، برای آنها دعا می‌شود یا خیر. هر دو گروه از افراد همزمان درمان معمول خود را برای بیماری خود دریافت کردند. ده کارآزمایی پیدا شد که در مجموع 7646 نفر را تصادفی‌سازی کردند. اکثر این مطالعات، دعا کردن (برای خوب شدن فرد بیمار) را به علاوه درمان معمول با درمان معمول بدون دعا خواندن مقایسه کردند. یک کارآزمایی دارای دو گروه دعا بود، که شرکت‌کنندگانی را که می‌دانستند برایشان دعا می‌شود با کسانی مقایسه کردند که این کار را انجام ندادند. در یک کارآزمایی دیگر که به صورت گذشته‌نگر انجام شد، افراد یک ماه تا 6 سال پس از بستری شدن در بیمارستان تصادفی‌سازی شدند. در هر کارآزمایی افرادی با بیماری‌های متفاوتی حضور داشتند. این موارد شامل لوکمی، مشکلات قلبی، عفونت خون، سوء مصرف الکل و بیماری‌های روان‌شناختی یا بیماری روماتیسمی بودند. در یک کارآزمایی، افراد در معرض خطر بالا یا پائین مرگ‌ومیر قرار داشته و در گروه‌های مرتبط قرار گرفتند.
در مجموع، میان کسانی که برایشان دعا شد و کسانی که برایشان دعا نکردند، تفاوت معنی‌داری در بهبودی از بیماری یا مرگ‌ومیر وجود نداشت. در کارآزمایی‌هایی که عوارض پس از جراحی یا دیگر عوارض، پیامدهای نامشخص و بد، یا بستری مجدد در بیمارستان را اندازه‌گیری کردند، تفاوت معنی‌داری میان گروه‌ها نیز مشاهده نشد. عوارض خاص (ایست قلبی، عمل جراحی بزرگ پیش از ترخیص، نیاز به جاگذاری کاتتر نظارتی در قلب) به‌طور قابل توجهی میان گروهی که برایشان دعا خوانده نشد، رخ دادند. در نهایت، هنگام مقایسه کسانی که می‌دانستند برایشان دعا خوانده شده با کسانی که نمی‌دانستند، بروز عوارض پس از جراحی در گروه دوم، کمتر گزارش شد.
نویسندگان نتیجه می‌گیرند که به دلیل محدودیت‌های مختلف در کارآزمایی‌های موجود در این مرور (مانند روش‌های تصادفی‌سازی نامشخص و گزارش بسیاری از پیامدها و بیماری‌های مختلف)، تنها می‌توان بیان کرد که دعای شفاعت برای افراد بیمار، نه به‌طور قابل توجهی مفید است و نه مضر. برای نتیجه‌گیری محکم‌تر، انجام مطالعات بیشتر که بهتر طراحی شده و گزارش شوند، ضروری هستند.
این یافته‌ها مبهم بوده و، اگرچه برخی از نتایج مطالعات فردی، تاثیر مثبت دعای شفاعت را نشان می‌دهند، اکثریت آن را تایید نمی‌کنند و شواهد از انتشار توصیه‌ای به نفع یا مخالف استفاده از دعای شفاعت حمایت نمی‌کند. ما متقاعد نشدیم که کارآزمایی‌های بیشتری در مورد این مداخله باید انجام شود و ترجیح می‌دهیم از منابع موجود برای انجام چنین کارآزمایی، برای بررسی سوالات دیگر در حوزه‌های مراقبت‌های سلامت استفاده شود.
دعا خواندن یکی از قدیمی‌ترین و گسترده‌ترین مداخلاتی است که به منظور تسکین بیماری و ارتقای سطح سلامت مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به اهمیت این پاسخ به بیماری برای بخش بزرگی از جمعیت جهان، در سال‌های اخیر علاقه قابل‌توجهی به اندازه‌گیری اثربخشی دعای شفاعت (intercessory prayer) برای تسکین مشکلات سلامت به شیوه‌ای کاملا علمی وجود داشته است. این سوال که این امر می‌تواند به اثبات یا رد وجود خدا کمک کند، سوالی فلسفی است که خارج از محدوده این مطالعه مروری در مورد تاثیرات دعا قرار دارد. این نسخه به‌روز شده، در پاسخ به بازخوردها و برای انعکاس روش‌های جدید در انجام و ارائه مرورهای کاکرین تهیه شده است.
مرور تاثیرات دعای شفاعت به عنوان یک مداخله کمکی برای افراد مبتلا به مشکلات سلامت که در حال دریافت مراقبت‌های روتین سلامت هستند.
ما به‌طور سیستماتیک ده بانک اطلاعاتی مرتبط را، از جمله MEDLINE و EMBASE (جون 2007)، جست‌وجو کردیم.
هر کارآزمایی تصادفی‌سازی‌شده‌ای را وارد کردیم که در آن تاثیر دعای شفاعت شخصی، متمرکز، متعهد و سازمان‌یافته را از سوی کسانی که اعتقاد به دعای شفاعت داشتند و دعا خواندند، در مقابل هر مداخله دیگری مقایسه کردند. این دعا می‌توانست به نیابت از هر فردی که مشکل سلامت داشت، خوانده شود.
ما داده‌ها را به‌طور مستقل از هم استخراج کرده و آنها را بر اساس قصد درمان (intention to treat)، در صورت امکان‌پذیر بودن، آنالیز کردیم. برای داده‌های دوتایی (binary data)، نسبت خطر (relative risk) اثر ثابت (fixed-effect) را همراه با 95% فاصله اطمینان آنها (CI) محاسبه کردیم.
ده مطالعه در این مرور گنجانده شدند (7646 بیمار). در مقایسه دعای شفاعت به علاوه مراقبت استاندارد در مقابل فقط مراقبت استاندارد، به‌طور کلی هیچ تاثیر روشنی از دعای شفاعت بر مرگ‌ومیر به دست نیامد (5 RCT؛ n=3389؛ RR اثرات تصادفی (random-effect)؛ 1.00؛ 95% CI؛ 0.74 تا 1.36). برای وضعیت بالینی عمومی بیماران نیز تفاوت معنی‌داری میان گروه‌ها به دست نیامد (5 RCT؛ n=2705؛ RR پیامد متوسط یا بد: 0.98؛ 95% CI؛ 0.86 تا 1.11). چهار مطالعه هیچ تاثیری را از مداخله برای بستری مجدد در بخش مراقبت‌های عروق کرونر (Coronary Care Unit) پیدا نکردند (4 RCT؛ n=2644؛ RR: 1.00؛ 95% CI؛ 0.77 تا 1.30)؛ دو کارآزمایی دیگر نشان دادند که دعای شفاعت هیچ تاثیری بر میزان بستری مجدد نداشت (2 RCT؛ 1155=n؛ RR: 0.93؛ 95% CI؛0.71 تا 1.22).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.