سوال: آیا دهندگان نیتریک اکسید، ال-آرژنین، یا مهار کننده‌های سنتز نیتریک اکسید داروهای بی‌خطر و موثری برای تجویز در بیماران بلافاصله پس از وقوع سکته مغزی هستند؟
پیشینه: نیتریک اکسید یک مولکول کلیدی است که در کنترل فشار خون، جریان خون، و فعالیت مغز، چه قبل و چه هنگام حمله مغزی (سکته مغزی، یا به دلیل انسداد یا پارگی شریان در مغز) نقش دارد. داروهایی که نیتریک اکسید را تولید کرده یا تولید آن را کنترل می‌کنند، ممکن است در مدیریت سکته مغزی حاد مفید باشند. این مطالعه مروری کارآزمایی‌هایی را بررسی کرد که چنین داروهایی را در افراد مبتلا به سکته مغزی که طی چند روز گذشته اتفاق افتاده بود، تست کردند.
ویژگی‌های مطالعه: این مرور تا سپتامبر 2016 به‌روز است. پنج کارآزمایی را شامل 4197 نفر وارد کردیم؛ در همه کارآزمایی‌ها، گلیسریل تری‌نیترات، دارویی که به صورت برچسب پوستی تجویز شده و نیتریک اکسید آزاد می‌کند، مورد ارزیابی قرار گرفت. یک مطالعه بین‌المللی بود، در حالی که بقیه مطالعات در مراکز تکی انجام شدند. برخی کارآزمایی‌ها اطلاعات مربوط به تمام پیامدها را به اشتراک نگذاشتند. در صورت در دسترس بودن، از اطلاعات منتشر نشده و منتشر شده استفاده کردیم. هیچ کارآزمایی‌ای را برای ارزیابی دیگر داروهای نیترات، ال-آرژنین، یا مهار کننده‌های سنتز نیتریک اکسید پیدا نکردیم.
نتایج کلیدی: به‌طور کلی، مصرف گلیسریل تری‌نیترات نرخ مرگ‌ومیر یا وابستگی را در مقایسه با افرادی که پس از وقوع سکته حاد با این دارو درمان نشدند، بهبود نبخشید. تجویز گلیسریل تری‌نیترات پیامدهای دیگر را از جمله مرگ‌ومیر و کیفیت زندگی، بهتر نکرد. در افراد مبتلا به سکته مغزی حاد، گلیسریل تری‌نیترات فشار خون را کاهش داده، و ضربان قلب و سردرد را افزایش می‌دهد.
کیفیت شواهد: نتایج کلیدی مبتنی بر شواهدی با کیفیت بالا بودند.
نتیجه‌گیری‌ها: در حال حاضر شواهد کافی برای توصیه به استفاده از داروهای موثر بر تولید نیتریک اکسید در سکته مغزی وجود ندارد. به‌طور کلی، گلیسریل تری‌نیترات دارویی است ارزان‌قیمت، فشار خون را کاهش می‌دهد، باعث افزایش ضربان قلب و سردرد می‌شود، اما پیامدهای بالینی را در افرادی که دچار سکته مغزی شده‌اند، تغییر نمی‌دهد.
در حال حاضر شواهد کافی برای توصیه به استفاده از دهندگان NO، ال-آرژنین، یا NOS-I در سکته مغزی حاد وجود ندارد، یک دارو (GTN) مورد ارزیابی قرار گرفته است. در افراد مبتلا به سکته مغزی حاد، GTN فشار خون را کاهش داده، ضربان قلب و سردرد را افزایش می‌دهد، اما پیامد بالینی را تغییر نمی‌دهد (همه بر اساس شواهدی با کیفیت بالا).
نیتریک اکسید (nitric oxide; NO) اثرات متعددی دارد که ممکن است در درمان سکته مغزی حاد مفید باشد، از جمله کاهش فشار خون، و بهبود خونرسانی مجدد و محافظت از سلول‌ها. برخی از اشکال مهار سنتز نیتریک اکسید (nitric oxide synthase inhibition; NOS-I) نیز ممکن است مفید باشند. با این حال، غلظت‌های بالای NO به احتمال زیاد برای بافت مغز سمی هستند. این یک به‌روزرسانی از مرور کاکرین است که برای نخستین‌بار در سال 1998 منتشر، و آخرین بار در سال 2002 به‌روز شد.
ارزیابی بی‌خطری و اثربخشی دهندگان NO، ال-آرژنین (L-arginine)، و NOS-I در افراد مبتلا به سکته مغزی حاد.
پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه سکته مغزی در کاکرین (آخرین جست‌وجو در 6 فوریه 2017)، MEDLINE (1966 تا جون 2016)، Embase (1980 تا جون 2016)، شاخص‌های استنادی علوم ISI (1981 تا جون 2016)، پایگاه ثبت کارآزمایی‌های سکته مغزی (جست‌وجو شده در جون 2016)، International Standard Randomised Controlled Trial Number (ISRCTN) (جست‌وجو شده در جون 2016)، پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (جست‌وجو شده در جون 2016)، و پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) (جست‌وجو شده در جون 2016) را جست‌وجو کردیم. پیش از این، با شرکت‌های دارویی و محققان در این حوزه تماس گرفتیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) که دهندگان نیتریک اکسید، ال-آرژنین، یا NOS-I را با دارونما (placebo) یا کنترل باز در بیماران طی یک هفته پس از وقوع سکته مغزی تایید شده مقایسه کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم معیارهای ورود را اعمال کرده، کیفیت کارآزمایی و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کرده، و داده‌ها را استخراج کردند. نویسندگان مرور داده‌ها را به صورت متقاطع بررسی کرده و مسائل را از طریق بحث و تبادل نظر حل کردند. در صورت موجود بودن، داده‌های منتشر شده و منتشر نشده را به دست آوردیم. داده‌ها به صورت تفاوت میانگین (MD) یا نسبت شانس (OR) با 95% فاصله اطمینان (CI) گزارش شدند.
پنج کارآزمایی کامل شده را، شامل 4197 شرکت‌کننده وارد کردیم؛ همگی برای گلیسریل تری‌نیترات (glyceryl trinitrate; GTN) ترانس‌درمال، نوعی دهنده NO، تست شدند. خطر سوگیری در مطالعات وارد شده در سطح پائین بود؛ یک مطالعه دوسو-کور، دیگری برچسب-باز و سه مورد یک‌سو-کور بودند. همه مطالعات وارد شده نسبت به ارزیابی پیامد، کورسازی شده بودند. به‌طور کلی، GTN پیامد اولیه مرگ‌ومیر یا وابستگی بیمار را در پایان کارآزمایی بهبود نبخشید (مقیاس رانکین اصلاح شده (modified Rankin Scale; mRS) > 2؛ OR: 0.97؛ 95% CI؛ 0.86 تا 1.10، 4195 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت بالا). GTN منجر به بهبود پیامدهای ثانویه، از جمله مرگ‌ومیر (OR: 0.78؛ 95% CI؛ 0.40 تا 1.50) و کیفیت زندگی (MD: -0.01؛ 95% CI؛ 0.17- تا 0.15) در پایان کارآزمایی (شواهد با کیفیت بالا) نشد. فشار خون سیستولیک/دیاستولیک در افراد تحت درمان با GTN (MD؛ 7.2- میلی‌متر جیوه؛ 95% CI؛ 8.6- تا 5.9- و MD؛ 3.3-؛ 95% CI؛ 4.2- تا 2.5-) کمتر، و ضربان قلب بالاتر (MD؛ 2.0 ضربان در دقیقه؛ 95% CI؛ 1.1 تا 2.9) بود. سردرد در افراد تصادفی‌سازی شده به GTN (OR: 2.37؛ 95% CI؛ 1.55 تا 3.62) شایع‌تر گزارش شد. هیچ کارآزمایی را برای ارزیابی نیترات‌های دیگر، ال-آرژنین، یا NOS-I پیدا نکردیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.