شیستوزوما مانسونی (Schistosoma mansoni) یک کرم انگلی است که در آفریقا، خاورمیانه و بخش‌هایی از آمریکای جنوبی شایع است. لارو کرم در برکه‌ها و دریاچه‌های آلوده به مدفوع زندگی می‌کند و می‌تواند هنگام شنا یا حمام کردن، به پوست افراد نفوذ کند. در داخل بدن میزبان، لاروها به کرم‌های بالغ تبدیل می‌شوند؛ اینها تخم‌هایی تولید می‌کنند که از طریق مدفوع دفع می‌شوند. تخم‌ها به جای کرم‌ها باعث بیماری می‌شوند. عفونت طولانی‌مدت می‌تواند باعث بروز اسهال خونی، دردهای شکمی و بزرگ شدن کبد و طحال شود.
در این مرور، پژوهشگران در سازمان همکاری کاکرین (Cochrane Collaboration) درمان‌های دارویی را برای افراد آلوده به شیستوزوما مانسونی ارزیابی کردند. پس از جست‌وجوی همه مطالعات مرتبط، آنها 52 کارآزمایی را یافتند که شامل 10,269 نفر، در آفریقا، برزیل و خاورمیانه بودند. اکثر کارآزمایی‌ها در مورد اینکه درمان باعث توقف دفع تخم می‌شود یا خیر، گزارش می‌دهند؛ سه مورد گزارش کردند که افراد از نشانه‌ها بهبود یافتند.
نتایج نشان می‌دهند که یک دوز پرازیکوانتل (40 میلی‌گرم/کیلوگرم)، طبق توصیه سازمان جهانی بهداشت، درمان موثری برای عفونت شیستوزوما مانسونی است. دوزهای پائین‌تر ممکن است کمتر موثر باشند و دوزهای بالاتر احتمالا هیچ مزیت بیشتری ندارند.
اکسامنیکین (40 میلی‌گرم/کیلوگرم)، اگرچه در حال حاضر به ندرت استفاده می‌شود، همچنان موثر است. مجددا، دوزهای پائین‌تر ممکن است کمتر موثر باشند و هیچ مزیتی را با دوزهای بالاتر نشان داده نشده است.
فقط یک مطالعه به‌طور مستقیم پرازیکوانتل 40 میلی‌گرم/کیلوگرم را با اکسامنیکین 40 میلی‌گرم/کیلوگرم مقایسه کرد و بر اساس این شواهد محدود، مطمئن نیستیم که کدام مداخله موثرتر است. عوارض جانبی برای هیچ یک از داروها به خوبی گزارش نشدند، اما عمدتا به صورت خفیف و گذرا توصیف شدند.
در کودکان کمتر از 5 سال، شواهد محدودی وجود دارد مبنی بر اینکه این دوزها ممکن است کمتر موثر باشند و پژوهش‌های بیشتر به بهینه‌سازی دوز برای این گروه سنی کمک می‌کنند.
انتخاب پرازیکوانتل با دوز 40 میلی‌گرم/کیلوگرم به عنوان درمان استاندارد عفونت S. mansoni ، هم‌سو و سازگار با شواهد است. اکسامنیکین، یک جایگزین دارویی که تا حد زیادی مورد تایید نیست، نیز موثر به نظر می‌رسد.
انجام پژوهش‌های بیشتر به یافتن رژیم دوز مطلوب این دو دارو در کودکان کمک خواهد کرد.
درمان ترکیبی، به‌طور ایده‌آل با داروهایی با مکانیسم‌های اثر نامرتبط و هدف قرار دادن مراحل مختلف رشد شیستوزوم‌ها در میزبان انسان، باید به عنوان حوزه‌ای برای پژوهش‌های آینده دنبال شود.
شیستوزوما مانسونی (Schistosoma mansoni) یک عفونت انگلی شایع در مناطق گرمسیری و نیمه-گرمسیری است. نشانه‌های این بیماری مزمن و پیشرفته شامل درد شکمی، اسهال، خون در مدفوع، سیروز کبدی، هیپرتانسیون پورتال و مرگ‌ومیر زودهنگام هستند.
ارزیابی تاثیرات داروهای ضد-شیستوزومی، به تنهایی یا ترکیبی، برای درمان عفونت S. mansoni .
ما MEDLINE؛ EMBASE و LILACS را از ابتدا تا اکتبر 2012، بدون محدودیت در زبان نگارش مقاله، جست‌وجو کردیم. همچنین ثبت تخصصی گروه بیماری‌های عفونی در کاکرین، CENTRAL (کتابخانه کاکرین 2012) و mRCT را جست‌وجو کردیم. فهرست منابع مقالات مرور شدند و برای شناسایی مطالعات منتشرنشده با کارشناسان تماس گرفته شد.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده از مصرف داروهای ضد-شیستوزومی، که به تنهایی یا به صورت ترکیبی استفاده شدند، در مقایسه با دارونما (placebo)، داروهای ضد-شیستوزومی مختلف، یا دوزهای مختلف از یک داروی ضد-شیستوزومی برای درمان عفونت S. mansoni .
یک نویسنده، داده‌ها را استخراج کرده و واجد شرایط بودن و خطر سوگیری (bias) را در مطالعات واردشده ارزیابی کرد، که توسط نویسنده دوم مستقلا بررسی شدند. پیامدهای دو حالتی (dichotomous outcome) را با استفاده از خطر نسبی (RR) و دادههای پیوسته (continuous data) را با تفاوت میانگین وزن‌دهی‌شده (weighted mean difference; WMD) ترکیب کردیم؛ هر دو را با 95% فاصله اطمینان (CI) ارایه دادیم. سطح کیفیت شواهد را با استفاده از درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) ارزیابی کردیم.
پنجاه و دو کارآزمایی با 10,269 شرکت‌کننده وارد شدند. شواهد به دلیل روش‌های کارآزمایی و تعداد کم شرکت‌کنندگان واردشده، کیفیت متوسط یا پائین داشتند.
پرازیکوانتل (praziquantel)
پرازیکوآنتل با دوز 40 میلی‌گرم/کیلوگرم در مقایسه با دارونما، احتمالا شکست درمان انگلی را در یک ماه پس از درمان کاهش می‌دهد (RR: 3.13؛ 95% CI؛ 1.03 تا 9.53، دو کارآزمایی، 414 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت متوسط ). دوزهای کمتر در مقایسه با این دوز استاندارد، ممکن است برتر نباشند و کارآیی لازم را نداشته باشند (30 میلی‌گرم/کیلوگرم: RR: 1.52؛ 95% CI؛ 1.15 تا 2.01، سه کارآزمایی، 521 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین ؛ 20 میلی‌گرم/کیلوگرم: RR: 2.23؛ 95% CI؛ 1.64 تا 3.02، دو کارآزمایی، 341 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین )؛ و دوزهای بالاتر، تا 60 میلی‌گرم/کیلوگرم، به نظر نمی‌رسد که هیچ مزیتی را نشان دهند (چهار کارآزمایی، 783 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت متوسط ).
نرخ درمان انگلی مطلق در یک ماه با پرازیکوانتل 40 میلی‌گرم/کیلوگرم در مطالعات مختلف به‌طور قابل توجهی متفاوت بود، از 52% در سنگال در سال 1993 تا 92% در برزیل در سال 2006/2007.
اکسامنیکین (oxamniquine)
اکسامنیکین با دوز 40 میلی‌گرم/کیلوگرم در مقایسه با دارونما، احتمالا شکست درمان انگلی را در سه ماه کاهش می‌دهد (RR: 8.74؛ 95% CI؛ 3.74 تا 20.43، دو کارآزمایی، 82 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت متوسط ). دوزهای کمتر از 40 میلی‌گرم/کیلوگرم ممکن است در یک ماه عملکرد پائینی داشته باشند (30 میلی‌گرم/کیلوگرم: RR: 1.78؛ 95% CI؛ 1.15 تا 2.75، چهار کارآزمایی، 268 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین ؛ 20 میلی‌گرم/کیلوگرم: RR: 3.78؛ 95% CI؛ 2.05 تا 6.99، دو کارآزمایی، 190 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین )، و دوزهای بالاتر، مانند 60 میلی‌گرم/کیلوگرم، مزیت پایداری را نشان نمی‌دهند (چهار کارآزمایی، 317 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین ).
این کارآزمایی‌ها اکنون بیش از 20 سال قدمت دارند و اطلاعات محدودی در مورد طراحی‌ها و روش‌های مطالعه آنها ارایه شدند.
پرازیکوانتل در مقایسه با اکسامنیکین
فقط یک مطالعه کوچک به‌طور مستقیم پرازیکوانتل با دوز 40 میلی‌گرم/کیلوگرم را با اکسامنیکین با دوز 40 میلی‌گرم/کیلوگرم مقایسه کرد و ما مطمئن نیستیم که کدام درمان در کاهش شکست انگلی موثرتر است (یک کارآزمایی، 33 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین ). تعداد 10 کارآزمایی دیگر اکسامنیکین را با دوزهای 20، 30 و 60 میلی‌گرم/کیلوگرم با پرازیکوانتل 40 میلی‌گرم/کیلوگرم مقایسه کردند و هیچ تفاوت مشخصی را در نرخ شکست یا درصد کاهش تخم انگل نشان ندادند.
درمان‌های ترکیبی
ما مطمئن نیستیم که ترکیب پرازیکوانتل با آرتسونات (artesunate) در مقایسه با پرازیکوانتل به تنهایی، شکست درمان را در یک ماه کاهش می‌دهد یا خیر (یک کارآزمایی، 75 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین ).
دو کارآزمایی همچنین ترکیب‌های پرازیکوانتل و اکسامنیکین را در دوزهای مختلف مقایسه کردند، اما تفاوت‌های مهمی را از نظر آماری در شکست درمان به دست نیاوردند (دو کارآزمایی، 87 شرکت‌کننده).
دیگر پیامدها و آنالیزها
در کارآزمایی‌هایی که بهبودی بالینی را با ارزیابی دوزهای پائین‌تر (20 میلی‌گرم/کیلوگرم و 30 میلی‌گرم/کیلوگرم) در مقابل دوز استاندارد 40 میلی‌گرم/کیلوگرم برای پرازیکوانتل یا اکسامنیکین گزارش کردند، هیچ تاثیری از دوز دارو در رفع درد شکم، اسهال، خون در مدفوع، هپاتومگالی و اسپلنومگالی مشاهده نشد (پیگیری در یک، سه، شش، 12 و 24 ماه؛ سه کارآزمایی، 655 شرکت‌کننده).
عوارض جانبی به خوبی گزارش نشدند اما بیشتر به صورت خفیف و گذرا توصیف شدند.
در یک آنالیز بیشتر از شکست درمان در بازوی درمانی مطالعات فردی طبقه‌بندی‌شده بر اساس سن بیمار، نرخ‌های شکست درمان با دوز 40 میلی‌گرم/کیلوگرم از پرازیکوانتل و اکسامنیکین در کودکان بیشتر بودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.