محصولات گیاه اکیناسه (Echinacea) در برخی از کشورهای اروپایی و در آمریکای شمالی به‌طور گسترده‌ای برای سرماخوردگی‌ها استفاده می‌شوند. محصولات اکیناسه موجود در بازار بر اساس انواع مختلف (گونه‌ها) و بخش‌های مختلف گیاه (علف، ریشه یا هر دو) مورد استفاده، روش‌های مختلف تولید (خشک کردن، استخراج الکلی یا خارج کردن آب از گیاهان تازه) متفاوت بوده و گاهی دیگر گیاهان نیز اضافه می‌شوند.
ما 24 کارآزمایی بالینی کنترل شده را با 4631 شرکت‌کننده مرور کردیم که اثربخشی چندین مشتق مختلف اکیناسه را در پیشگیری و درمان سرماخوردگی‌ها یا عفونت‌های ناشی از رینوویروس بررسی کردند. مرور ما نشان می‌دهد که انواع محصولات تهیه‌شده از گونه‌های مختلف اکیناسه، بخش‌های مختلف این گیاه و به شکل متفاوت، در کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده با دارونما مقایسه شدند. به دلیل تفاوت‌های قابل‌توجه در محصولات آزمایش‌شده، نتیجه‌گیری قوی دشوار بود. پنج کارآزمایی در هر پنج طبقه‌بندی ابزار «خطر سوگیری» کاکرین، با خطر پائین سوگیری رتبه‌بندی شدند. پنج کارآزمایی دیگر، با خطر پائین سوگیری رتبه‌بندی شدند و فقط در یک دسته، خطر سوگیری نامشخصی گزارش شد. هشت کارآزمایی حداقل در یک دسته دارای خطر بالای سوگیری و شش کارآزمایی باقی‌مانده، با خطر سوگیری نامشخص ارزیابی شدند.
اکثریت کارآزمایی‌ها بررسی کردند که مصرف مشتقات اکیناسه پس از شروع علائم سرماخوردگی، طول دوره آن را در مقایسه با دارونما کوتاه می‌کند یا خیر. اگرچه به نظر می‌رسد که ممکن است برخی از محصولات اکیناسه، در درمان سرماخوردگی از دارونما تاثیرگذارتر باشند، سطح شواهد کلی برای تاثیرات درمانی مرتبط بالینی، ضعیف است. به‌طور کلی، کارآزمایی‌هایی که اکیناسه را برای پیشگیری از سرماخوردگی بررسی کردند، کاهش آماری معنی‌داری را در بروز بیماری نشان ندادند. با این حال، تقریبا تمام کارآزمایی‌های پیشگیرانه به سمت تاثیرات پیشگیرانه کوچکی اشاره کردند. تعداد بیمارانی که از مطالعه خارج شدند یا عوارض جانبی را گزارش کردند، بین گروه‌های درمان و کنترل در کارآزمایی‌های پیشگیری و درمان، تفاوت معنی‌داری نداشتند. با این حال، در کارآزمایی‌های پیشگیری، گرایشی به سمت خروج از مطالعه از سوی تعداد بیشتری از بیماران به دلیل عوارض جانبی در گروه‌های درمانی دیده شد.
شواهد تا جولای 2013 به‌روز است.
در اینجا نشان داده نشد که فرآورده‌های اکیناسه برای درمان سرماخوردگی‌ها فوایدی را ارائه می‌دهند، اگرچه ممکن است مزایای اندکی از برخی محصولات اکیناسه وجود داشته باشد: نتایج کارآزمایی‌های پروفیلاکسی فردی به طور هم‌سو و سازگار، روندهای مثبت (اگر نه قابل‌توجه و معنی‌دار) را نشان می‌دهند، اگرچه تاثیرات بالقوه آنها، از جمله موارد مرتبط بالینی مشکوک هستند.
مشتقات گیاه اکیناسه (Echinacea) (خانواده Asteraceae) به‌طور گسترده‌ای در اروپا و آمریکای شمالی برای درمان سرماخوردگی‌ها استفاده می‌شوند. اکثر مصرف‌کنندگان و پزشکان نمی‌دانند که محصولات موجود تحت عنوان اکیناسه، به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای از نظر ترکیبی متفاوت هستند، که عمدتا به دلیل استفاده از مواد گیاهی متنوع و روش‌های استخراج مختلف و افزودن دیگر اجزا است.
ارزیابی اینکه شواهدی وجود دارد که محصولات اکیناسه در مقایسه با دارونما (placebo) در پیشگیری و درمان سرماخوردگی، موثر و بی‌خطر هستند یا خیر.
ما CENTRAL شماره 5 در سال 2013؛ MEDLINE (1946 تا هفته 5 می، 2013)؛ EMBASE (1991 تا جون 2013)؛ CINAHL (1981 تا جون 2013)؛ AMED (1985 تا فوریه 2012)؛ LILACS (1981 تا جون 2013)؛ Web of Science (1955 تا جون 2013)؛ CAMBASE (بدون محدودیت زمانی)؛ مرکز پژوهش طب تکمیلی (Centre for Complementary Medicine Research) (1988 تا سپتامبر 2007)؛ WHO ICTRP و clinicaltrials.gov (آخرین جست‌وجو، 5 جون 2013) را جست‌وجو کرده، فهرست منابع را غربالگری کرده و از متخصصان حوزه مربوطه در مورد مطالعات منتشر شده و منتشر نشده پرسیدیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) که مشتقات دارویی صرفا حاوی اکیناسه را با دارونما مقایسه کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم به ارزیابی واجد شرایط بودن و کیفیت کارآزمایی، و استخراج داده‌ها پرداختند. پیامد اولیه اثربخشی، تعداد افراد مبتلا به حداقل یک مورد سرماخوردگی در کارآزمایی‌های پیشگیری و طول دوره سرماخوردگی‌ها در کارآزمایی‌های درمانی بود. برای همه کارآزمایی‌های وارد شده، پیامد اولیه قابلیت پذیرش مداخله و بی‌خطری (safety)، تعداد شرکت‌کنندگانی بود که به دلیل عوارض جانبی از مطالعه خارج شدند. کیفیت روش‌شناسی را با استفاده از ابزار خطر سوگیری (bias) کاکرین ارزیابی کردیم.
بیست-چهار کارآزمایی دوسو-کور با 4631 شرکت‌کننده، در مجموع 33 مورد مقایسه ترکیبات اکیناسه و دارونما را انجام دادند، که معیارهای ورود را برآورده کردند. انواع فرآورده‌های مختلف اکیناسه، بر اساس گونه‌ها و بخش‌های مختلف گیاه استفاده شدند. شواهدی از هفت کارآزمایی روی مشتقات بر اساس بخش‌های هوایی اکیناسه پورپورا (Echinacea purpurea) در دسترس بود.
ده کارآزمایی با خطر پائین سوگیری، شش کارآزمایی با خطر نامشخص سوگیری و هشت کارآزمایی با خطر بالای سوگیری در نظر گرفته شدند. ده کارآزمایی با 13 مقایسه، پیشگیری و 15 کارآزمایی با 20 مقایسه، درمان سرماخوردگی‌ها را بررسی کردند (یک کارآزمایی هم به پیشگیری و هم به درمان پرداخت).
به دلیل ناهمگونی بالینی قوی میان مطالعات، از ادغام آنها برای تجزیهوتحلیل اصلی خودداری کردیم. هیچ یک از 12 مقایسه پیشگیری که تعداد بیماران مبتلا به حداقل یک دوره سرماخوردگی را گزارش کردند، تفاوت آماری معنی‌داری را نیافتند. با این حال، یک ادغام آنالیز تعقیبی (post hoc) نتایج آنها، کاهش نسبت خطر (relative risk) را بین 10% تا 20% نشان می‌دهد. از شش کارآزمایی درمانی که داده‌های مربوط به طول دوره سرماخوردگی‌ها را گزارش کردند، فقط دو مورد تاثیر قابل‌توجهی را از اکیناسه نسبت به دارونما نشان دادند. تعداد بیمارانی که از مطالعه خارج شدند یا عوارض جانبی را گزارش کردند، بین گروه‌های درمان و کنترل در کارآزمایی‌های پیشگیری و درمان، تفاوت معنی‌داری نداشتند. با این حال، در کارآزمایی‌های پیشگیری، گرایشی به سمت خروج از مطالعه از سوی تعداد بیشتری از بیماران به دلیل عوارض جانبی در گروه‌های درمانی دیده شد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.