درمانهای بیزاری رفتارهای نامطلوب را با احساسات منفی همراه میکنند. در ترک سیگار، چندین روش پیشنهاد شده مانند سیگار کشیدن سریع، که افراد سیگاری باید هر چند ثانیه یک بار پک بزنند تا سیگار کشیدن برایشان ناخوشایند شود. نتایج کارآزماییهای موجود نشان میدهند که این روش ممکن است موثر باشد، اما شواهد قطعی نیستند زیرا اکثر مطالعاتی که از این رویکرد استفاده کردند، دارای مشکلات روششناسی (methodology) هستند. مطالعه آزمایشگاهی اخیر نیز نشان میدهد که این روش دارای یک ماده فعال است. انجام پژوهشهای بیشتر میتواند ارزشمند باشد.
مطالعات موجود شواهد کافی را برای تعیین اثربخشی سیگار کشیدن سریع، یا اینکه دوز-پاسخ به تحریک آزاردهنده وجود دارد یا خیر، ارائه نمیدهد. به نظر میرسد که نسخههای خفیفتر ایجاد بیزاری از سیگار کشیدن اثربخشی خاصی ندارند. سیگار کشیدن سریع یک روش اثبات نشده با اندیکاسیونهای کافی برای تضمین ارزیابی با استفاده از متدولوژی (methodology) دقیق و مدرن است.
بیزاری درمانی (aversion therapy)، محرک لذتبخش بودن سیگار کشیدن را با برخی از محرکهای ناخوشایند همراه میکند. هدف این است که میل به سیگار کشیدن خاموش شود.
این مرور دو هدف دارد: اول، تعیین اثربخشی سیگار کشیدن سریع و دیگر روشهای آزاردهنده در کمک به افراد سیگاری برای ترک سیگار؛ دوم، تعیین اینکه تاثیر دوز-پاسخ بر ترک سیگار در سطوح مختلف تحریک آزاردهنده وجود دارد یا خیر.
پایگاه ثبت تخصصی گروه اعتیاد به دخانیات در کاکرین (آخرین جستوجو در اکتبر 2009) را برای یافتن مطالعاتی جستوجو کردیم که هر روشی را برای ایجاد بیزاری از سیگار کشیدن ارزیابی کردند.
کارآزماییهای تصادفیسازی شده که درمانهای ایجاد بیزاری را با پروسیجرهای «غیر فعال» مقایسه کرده یا درمانهای بیزاری را با شدتهای متفاوت برای ترک سیگار مقایسه کردند. کارآزماییها میبایست پیگیری حداقل شش ماه را پس از شروع درمان گزارش کرده باشند.
دادههای مربوط به جمعیت مطالعه، نوع درمان بیزاری، معیار پیامد، روش تصادفیسازی، و کامل شدن دوره پیگیری را در دو نسخه استخراج کردیم.
معیار پیامد پرهیز از سیگار کشیدن در حداکثر دوره پیگیری، با استفاده از سختترین معیار گزارششده توسط نویسندگان بود. افراد از دست رفته در دوره پیگیری به عنوان سیگاری در نظر گرفته شدند. هر جا که اقتضا میکرد، متاآنالیز را با استفاده از مدل اثر ثابت انجام دادیم.
بیست و پنج کارآزمایی، معیارهای ورود را به مرور داشتند. دوازده مورد شامل سیگار کشیدن سریع و نه مورد از دیگر روشهای بیزاری استفاده کردند. ده کارآزمایی شامل دو یا چند شرایطی بود که امکان ارزیابی دوز-پاسخ را به تحریک آزاردهنده فراهم میکرد. نسبت شانس (OR) برای پرهیز از سیگار به دنبال سیگار کشیدن سریع در مقایسه با گروه کنترل 2.01 بود (95% فواصل اطمینان (CI): 1.36 تا 2.95). عوامل متعددی نشان میدهند که این یافته باید با احتیاط تفسیر شود. به دلیل فقدان نسبی مطالعات کوچک با نتایج منفی، نمودار قیفی (funnel plot) مطالعات وارد شده نامتقارن بود. اکثر کارآزماییها دارای مشکلات روششناسی (methodology) جدی بودند که احتمالا منجر به نتایج مثبت نادرست و ساختگی میشد. تنها کارآزمایی که از اعتبارسنجی بیوشیمیایی در تمام موارد ترک سیگار گزارش شده توسط خود افراد استفاده کرد، نتیجه غیر معنیداری را ارائه داد.
دیگر روشهای آزاردهنده موثر تشخیص داده نشدند (OR: 1.15؛ 95% CI؛ 0.73 تا 1.82). دوز-پاسخ مرزی نزدیک به سطح تحریک آزاردهنده وجود داشت (OR: 1.67؛ 95% CI؛ 0.99 تا 2.81).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.