کافئین در قهوه، چای، نوشیدنیهای کولا و کاکائو یافت میشود. کافئین دارویی است که شباهت زیادی به تئوفیلین (theophylline) دارد. تئوفیلین یک داروی برونکودیلاتور است که برای باز کردن راههای هوایی در ریهها و در نتیجه تسکین نشانههای آسم مانند خس خس سینه، سرفه و تنگینفس مصرف میشود. دانشمندان علاقهمند هستند بدانند که کافئین تاثیری مشابه تاثیر تئوفیلین بر ریهها دارد یا خیر.
دو دلیل عمده وجود دارد که چرا مهم است بدانیم کافئین برونکودیلاتور است یا خیر. اول آن که مصرف کافئین به منظور تسکین نشانههای آسم ممکن است برای مبتلایان به آسم مفید باشد. دوم آن که مصرف کافئین ممکن است بر نتایج تستهای مهمی که مشخص میکنند آسم یک فرد تا چه حد بد است، تاثیر بگذارد.
اگر کافئین به عنوان یک برونکودیلاتور عمل کرده و راههای هوایی را گشاد کند، در این صورت بیماری که پیش از انجام تست کافئین مصرف کرده، نسبت به زمانی که هیچ کافئینی مصرف نکرده باشد، در تست عملکرد ریه، نتیجه بهتری را نشان میدهد. مشکل بالقوه این است که اگر نتایج تست بهتر از حد انتظار باشند، پزشکان ممکن است دوز کمتر یا داروی ضعیفتری را نسبت به آنچه که واقعا لازم است، تجویز کنند، که میتواند منجر به بروز مشکلاتی در مدیریت آسم شود.
این مرور به دقت تمام کارآزماییهای بالینی با کیفیت بالا را در مورد نقش کافئین در درمان آسم بررسی میکند. این مطالعه بدان منظور انجام شد که مشخص شود افراد پیش از انجام تستهای عملکرد ریه باید از مصرف کافئین خودداری کنند یا خیر.
این مرور نشان داد که حتی مقادیر کم کافئین میتواند عملکرد ریه را تا چهار ساعت بهبود بخشد. بنابراین کافئین میتواند بر نتیجه تست عملکرد ریه (مثلا اسپیرومتری (spirometry)) تاثیر بگذارد و در جایی که امکانپذیر است، پیش از انجام تست عملکرد ریه باید از مصرف کافئین خودداری شده و مصرف قبلی کافئین ثبت شود.
مشخص نیست که مصرف کافئین منجر به بهبود نشانههای آسم میشود یا خیر. ممکن است به منظور بهبود نشانههای آسم، مقادیر زیادی کافئین مورد نیاز باشد به نحوی که عوارض جانبی دارو مشکلساز شود، بنابراین انجام پژوهشهای بیشتری مورد نیاز است.
کارآزمایی بالینی دیگری به تاثیر کافئین بر سطوح نیتریک اکسید بازدمی پرداخت و هیچ تاثیر قابلتوجهی را مشاهده نکرد، بنابراین بعید به نظر میرسد که بیماران باید پیش از انجام این نوع تست از مصرف کافئین اجتناب کنند. با این حال، این نتیجه مربوط به فقط یک مطالعه است، بنابراین برای روشن شدن این موضوع به انجام پژوهشهای بیشتری نیاز است.
به نظر میرسد کافئین عملکرد راههای هوایی را تا چهار ساعت در افراد مبتلا به آسم بهبود میبخشد. ممکن است لازم باشد افراد حداقل چهار ساعت پیش از تست عملکرد ریه از مصرف کافئین خودداری کنند، زیرا مصرف کافئین ممکن است باعث تفسیر نادرست نتایج در آنها شود. به نظر نمیرسد نوشیدن قهوه کافئیندار پیش از اندازهگیری نیتریک اکسید بازدمی بر نتایج تست تاثیر بگذارد، اما برای تائید این موضوع به انجام مطالعات بیشتری نیاز است.
کافئین تاثیرات دارویی مختلفی دارد؛ یک برونکودیلاتور ضعیف است و خستگی عضلات تنفسی را کاهش میدهد. این عامل از نظر شیمیایی با داروی تئوفیلین (theophylline) که برای درمان آسم استفاده میشود، مرتبط است. پیشنهاد شده که کافئین ممکن است نشانههای آسم را کاهش دهد و نقش بالقوه آن به عنوان درمان آسم مورد توجه قرار گرفته است. تعدادی از مطالعات تاثیرات کافئین را در مدیریت بالینی آسم بررسی کردهاند؛ این اولین مروری است که بهطور سیستماتیک شواهد را بررسی و خلاصه میکند.
ارزیابی تاثیرات کافئین بر عملکرد ریه و تشخیص اینکه کنترل مصرف کافئین پیش از انجام تست عملکرد ریه یا نیتریک اکسید بازدمی لازم است یا خیر.
پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه راههای هوایی در کاکرین و فهرست منابع مقالات را جستوجو کردیم (آگوست 2011)، در جون 2011، یک جستوجوی بهروز شده منجر به یافتن یک مقاله بالقوه مرتبط شد که به «مطالعات در انتظار طبقهبندی» افزوده شد. با نویسندگان مطالعه نیز تماس گرفتیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی شده (RCTs) را درباره مصرف کافئین خوراکی در مقایسه با دارونما (placebo) یا قهوه در مقایسه با قهوه بدون کافئین در بزرگسالان مبتلا به آسم وارد کردیم.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم انتخاب کارآزمایی، ارزیابی کیفیت و استخراج دادهها را انجام دادند.
هفت کارآزمایی را شامل 75 فرد مبتلا به آسم خفیف تا متوسط وارد کردیم. همه مطالعات طراحی متقاطع (cross-over) داشتند.
شش کارآزمایی شامل 55 نفر نشان دادند که کافئین در مقایسه با دارونما، حتی در «دوز پائین» (کمتر از 5 میلیگرم/کیلوگرم وزن بدن)، عملکرد ریه را تا دو ساعت پس از مصرف بهبود میبخشد. حجم بازدمی اجباری در یک ثانیه (forced expiratory volume in one second; FEV1) میزان بهبودی کمی را تا دو ساعت پس از مصرف کافئین نشان داد (تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD): 0.72؛ 95% فاصله اطمینان: 0.25 تا 1.20)، که به معنی تفاوت میانگین 5% در FEV1 است. با این حال در دو مطالعه تفاوتهای میانگین (MD) در FEV1 معادل 12% و 18% پس از مصرف کافئین بود. نرخ متوسط جریان بازدمی نیز با کافئین بهبودی جزئی نشان داد و این بهبودی تا چهار ساعت ادامه یافت.
یک کارآزمایی با حضور 20 نفر، تاثیر نوشیدن قهوه را در برابر انواع بدون کافئین بر سطوح نیتریک اکسید بازدمی در بیماران مبتلا به آسم بررسی کرد و به این نتیجه رسید که تاثیر قابلتوجهی بر این پیامد وجود ندارد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.