پیام‌های کلیدی

• مصرف آلندرونات (alendronate) تا پنج سال ممکن است از بروز شکستگی‌های ستون فقرات در زنانی که در معرض خطر کمتری برای شکستگی هستند، یا در کسانی که هنوز شکستگی ستون فقرات نداشته‌اند، پیشگیری کند.

• مصرف آلندرونات تا سه سال در زنان مبتلا به پوکی استخوان (osteoporosis)، با تراکم پائین استخوان، یا کسانی که قبلا دچار شکستگی ستون فقرات شده‌اند، احتمالا از بروز شکستگی‌های ستون فقرات پیشگیری می‌کند.

استئوپوروز (osteoporosis) چیست؟

استئوپوروز (osteoporosis) یا پوکی استخوان، بیماری است که استخوان‌ها را ضعیف و شکننده می‌کند. استخوان بافت زنده‌ای است که دائما در حال شکستن و جایگزینی است. در وضعیت پوکی استخوان، استخوان قدیمی سریع‌تر از اینکه استخوان جدید جایگزین آن شود، تجزیه می‌شود. با این اتفاق، استخوان‌ها مواد معدنی (مانند کلسیم) را از دست می‌دهند. این وضعیت باعث می‌شود که استخوان‌ها حتی پس‌از وقوع یک آسیب خفیف، مانند ضربه یا افتادن، با احتمال بیشتری بشکنند. زنان پس‌از یائسگی بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند.

آلندرونات چیست؟

آلندرونات یک بیس‌فسفونات (bisphosphonate)، نوعی دارو است که سرعت تجزیه سلول‌های استخوان قدیمی را کند می‌کند.

ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟

هدف ما آن بود که بدانیم آلندرونات در پیشگیری یا کاهش خطر شکستگی در زنان یائسه بهتر از دارونما (placebo) (یک داروی غیرفعال یا «ساختگی (dummy)») یا دیگر داروها است یا خیر.

ما چه‌کاری را انجام دادیم؟

ما به دنبال مطالعاتی بودیم که آلندرونات را با دارونما یا دیگر داروهای ضدپوکی استخوان برای پوکی استخوان در زنان یائسه مقایسه کردند. نتایج این مطالعات را مقایسه و خلاصه کرده و اطمینان خود را به شواهد، بر اساس عواملی مانند روش‌های انجام و حجم نمونه مطالعه، رتبه‌بندی کردیم.

ما به چه نتایجی رسیدیم؟

تعداد 119 مطالعه واجد شرایط را پیدا کردیم. از این میان، 102 مطالعه داده‌های قابل استفاده‌ای را ارائه کرده، و 40 مطالعه آلندرونات را با دارونما (قرص ساختگی) مقایسه کردند.

یافته‌های کلیدی

در زنانی که در معرض خطر کمتری برای شکستگی قرار دارند، زیرا تراکم استخوان آنها به حد طبیعی نزدیک‌تر است، یا ممکن است در استخوان‌های ستون فقرات خود هنوز دچار شکستگی نشده باشند، مصرف آلندرونات تا پنج سال:

• ممکن است از شکستگی‌های بالینی ستون فقرات پیشگیری کند - یعنی، شکستگی‌هایی که با علائم و نشانه‌های بالینی و بدون شواهد رادیوگرافی، مشخص می‌شوند؛

• ممکن است از بروز شکستگی در استخوان‌هایی غیر از ستون فقرات پیشگیری کند. با این حال، به‌طور خاص در شکستگی‌های مفصل ران و مچ دست، آلندرونات ممکن است هیچ تفاوتی را ایجاد نکند؛

• ممکن است تفاوتی را در تعداد زنانی که به دلیل عوارض جانبی - یعنی حوادث ناخواسته و مضر - از حضور در مطالعه انصراف دادند، ایجاد نکند؛

• ممکن است تفاوتی را در تعداد زنانی که دچار عوارض جانبی جدی شدند، برجای نگذارد.

در زنانی که در معرض خطر بیشتری برای شکستگی قرار دارند زیرا قبلا پوکی استخوان در آنها تشخیص داده شده، تراکم استخوان پائینی دارند، یا قبلا شکستگی ستون فقرات داشته‌اند، مصرف آلندرونات تا سه سال:

• احتمالا از شکستگی‌های بالینی ستون فقرات پیشگیری می‌کند؛

• ممکن است از بروز شکستگی در استخوان‌هایی غیر از ستون فقرات پیشگیری کند؛

• ممکن است از شکستگی در مفصل ران و مچ دست پیشگیری کند؛

• ممکن است عوارض جانبی جدی را کاهش دهد؛

ما نمی‌دانیم که آلندرونات خروج بیماران را از مطالعه به دلیل بروز عوارض جانبی در این گروه از زنان، کاهش می‌دهد یا خیر.

بهترین تخمین‌ها برای زنان دریافت‌کننده آلندرونات یا دارونما که در معرض خطر کمتر شکستگی قرار دارند، به شرح زیر است.

• برای شکستگی‌های بالینی ستون فقرات، شواهد نشان می‌دهد اگر از هر 100 زنی که دارونما مصرف می‌کنند، 3 نفر دچار شکستگی شود، از هر 100 زنی که آلندرونات مصرف ‌کنند، فقط 1 نفر دچار این وضعیت خواهد شد.

• اگر از هر 100 زنی که دارونما مصرف می‌کنند، 10 نفر در استخوان‌های دیگری غیر از ستون فقرات دچار شکستگی شوند، احتمالا فقط 8 نفر از هر 100 زن مصرف‌کننده آلندرونات دچار شکستگی می‌شوند.

• ممکن است تفاوتی میان دو گروه در تعداد زنان دچار شکستگی‌های مفصل ران و مچ دست وجود نداشته باشد.

بهترین تخمین‌ها برای زنان دریافت‌کننده آلندرونات یا دارونما که در معرض خطر بالاتر شکستگی قرار دارند، به شرح زیر است.

• اگر از هر 100 زنی که دارونما مصرف می‌کنند، 5 نفر دچار شکستگی بالینی ستون فقرات شوند، فقط 2 نفر از هر 100 زن دریافت‌کننده آلندرونات احتمالا دچار شکستگی می‌شوند.

• اگر از هر 100 زنی که دارونما مصرف می‌کنند، 14 نفر در استخوان‌های دیگری غیر از ستون فقرات دچار شکستگی شوند، احتمالا فقط 11 نفر از هر 100 زن دریافت‌کننده آلندرونات دچار شکستگی می‌شوند.

• اگر از هر 100 زنی که دارونما مصرف می‌کنند، 2 نفر دچار شکستگی مفصل ران شوند، احتمالا فقط 1 نفر از هر 100 زن دریافت‌کننده آلندرونات دچار شکستگی می‌شود.

• اگر از هر 100 زنی که دارونما مصرف می‌کنند، 4 نفر دچار شکستگی مچ دست شوند، احتمالا فقط 2 نفر از هر 100 زن دریافت‌کننده آلندرونات دچار شکستگی می‌شوند.

محدودیت‌های شواهد چه هستند؟

برای اکثر یافته‌ها، سطح اعتماد ما به شواهد پائین بود، زیرا ممکن است زنان در مطالعات، و محققانی که پیامدها را ارزیابی می‌کنند، از درمان‌هایی که زنان دریافت کردند، آگاه بوده باشند. علاوه‌بر این، برخی از شواهد بر دوزهای خاصی از آلندرونات متمرکز بودند، در حالی که سوالی که می‌خواستیم به آن پاسخ دهیم گسترده‌تر بود. در نهایت، برای برخی از پیامدهای شکستگی، شواهد بر اساس موارد کمی بنا شد.

شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟

شواهد تا 1 فوریه 2023 به‌روز است. این یک نسخه به‌روز شده از مرور کاکرین است که ابتدا در سال 2008 منتشر شد.