سرخک یک بیماری عفونی است که توسط ویروس ایجاد میشود. یک واکسن موثر برای آن وجود دارد که میتواند از ابتلا به سرخک پیشگیری کند، با این وجود سالانه 30 تا 40 میلیون نفر در سراسر جهان به سرخک مبتلا میشوند. سرخک سالانه باعث بیش از نیم میلیون مورد مرگومیر شده و مسوول حدود 44% از 1.7 میلیون مرگ قابل پیشگیری با واکسن میان کودکان است. سرخک با عوارضی مانند پنومونی، عفونت گوش، عفونت گلو، اسهال و ورم ملتحمه (conjunctivitis) همراه است.
در حال حاضر، تجویز دو دوز ویتامین A برای پیشگیری از بروز این عوارض در کودکان زیر دو سال توصیه میشود. روش دیگر برای پیشگیری از بروز عوارض پس از سرخک، تجویز آنتیبیوتیک برای کودکان است. هدف از این مرور، ارزیابی تاثیرات آنتیبیوتیکها در کودکان مبتلا به سرخک برای کاهش پنومونی، دیگر عوارض و مرگومیر بود. این مرور شامل نتایج جستوجو از می 2013 و دربرگیرنده هفت کارآزمایی بالینی کنترلشده (1263 کودک) است، که نشان داد کودکان مبتلا به سرخک که آنتیبیوتیک دریافت کردند، بروز کمتری را از پنومونی، عفونت گوش و التهاب لوزه (tonsillitis) داشتند. با این حال، هیچ مزیتی را برای ورم ملتحمه یا گاستروانتریت نشان نداد. هیچ عارضه جانبی قابل انتسابی به تجویز داروهای مورد مطالعه مشاهده نشد. از آنجایی که بسیاری از مطالعات پنج دهه پیش با روششناسی (methodology) ضعیف و با استفاده از آنتیبیوتیکهای قدیمی انجام شدند، نیاز به انجام کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده با استفاده از آنتیبیوتیکهای جدیدتر وجود دارد.
مطالعات بررسیشده کیفیت پائینی داشتند و از آنتیبیوتیکهای قدیمیتر استفاده کردند. این مرور، تاثیر مفید آنتیبیوتیکها را در پیشگیری از بروز عوارض مانند پنومونی، اوتیت میانی چرکی و تونسیلیت در کودکان مبتلا به سرخک نشان میدهد. بر اساس نتایج این مرور، نمیتوان دستورالعملهای بالینی قطعی را در مورد نوع آنتیبیوتیک، مدت زمان یا روز شروع، توصیه کرد. برای پاسخ به این سوالات، به شواهد بیشتری از RCTهایی با کیفیت بالا نیاز است.
سرخک (measles) قاتل اصلی میان بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن به حساب میآید؛ تخمین زده میشود که این بیماری مسوول 44% از 1.7 میلیون مرگومیر قابل پیشگیری با واکسن میان کودکان در هر سال است.
ارزیابی تاثیرات آنتیبیوتیکها برای کودکان مبتلا به سرخک به منظور پیشگیری از بروز عوارض و کاهش پنومونی، دیگر عوارض و مرگومیر.
به جستوجو در CENTRAL (شماره 4؛ 2013)؛ MEDLINE (1966 تا هفته 4 می 2013) و EMBASE (1980 تا می 2013) پرداختیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTهایی که آنتیبیوتیکها را با دارونما (placebo) یا عدم درمان، برای پیشگیری از بروز عوارض در کودکان مبتلا به سرخک، مقایسه کردند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم دادهها را استخراج کرده و کیفیت کارآزمایی را ارزیابی کردند.
هفت کارآزمایی با 1263 کودک وارد شدند. کیفیت روششناسی (methodology) اکثر مطالعات ضعیف بود. فقط دو مطالعه کارآزمایی تصادفیسازی شده و دوسو کور (double-blind) بودند. تفاوتهایی در آنتیبیوتیکهای مورد استفاده، دوزها، برنامه زمانی و ارزیابی پیامد وجود داشت. تجمیع دادههای مطالعات نشان دادند که بروز پنومونی در گروه درمان در مقایسه با گروه کنترل، کمتر بود. با این حال، این تفاوت از نظر آماری معنادار نبود. از 654 کودکی که آنتیبیوتیک دریافت کردند، 27 نفر (4.1%) و از 609 کودک در گروه کنترل، 59 نفر (9.6%) دچار پنومونی شدند (نسبت شانس (OR): 0.35؛ 95% CI؛ 0.12 تا 1.01). یک کارآزمایی که افزایش نرخ پنومونی را با آنتیبیوتیکها را نشان داد، در سال 1942 انجام شده و سولفاتیازول (sulfathiazole) خوراکی را با درمان علامتی مقایسه کرد. اگر نتایج این کارآزمایی از متاآنالیز حذف شوند، کاهش قابل توجهی از نظر آماری در بروز پنومونی در کودکان دریافتکننده آنتیبیوتیک دیده میشود (OR: 0.26؛ 95% CI؛ 0.12 تا 0.60). بروز دیگر عوارض در کودکان دریافتکننده آنتیبیوتیک بهطور قابل توجهی کمتر بود: اوتیت میانی چرکی (OR: 0.34؛ 95% CI؛ 0.16 تا 0.73) و تونسیلیت (OR: 0.08؛ 95% CI؛ 0.01 تا 0.72). تفاوتی در بروز کنژکتیویت (OR: 0.39؛ 95% CI؛ 0.15 تا 1.0)، اسهال (OR: 0.53؛ 95% CI؛ 0.23 تا 1.22) یا کروپ (croup) (OR: 0.16؛ 95% CI؛ 0.01 تا 4.06) وجود نداشت. هیچ عوارض جانبی عمدهای که به آنتیبیوتیکها نسبت داده شود، گزارش نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.