در مراحل نهایی بیماری پارکینسون (Parkinson's disease)، عوارض جانبی به دلیل استفاده از درمان لوودوپا (levodopa) رخ میدهند. این موارد شامل حرکات غیرارادی انقباضی (دیسکینزی (dyskinesia))، گرفتگی دردناک در پاها (دیستونی (dyskinesia)) و پاسخ کوتاه به هر دوز است که به آن «بدتر شدن در انتهای دوز (end-of-dose deterioration)» یا «پدیده نوسانات ناشی از اتمام اثر دوز تا موعد دوز بعدی دارو (wearing off phenomenon)» گفته میشود. داروهای آگونیست دوپامین با تقلید از عملکرد لوودوپا در مغز عمل میکنند، اما هنگامی که به عنوان درمان اولیه استفاده میشوند، عوارض طولانیمدت درمان را ایجاد نمیکنند. به همین دلیل، چندین سال است که به محض بروز این مشکلات، آگونیستهای دوپامین به امید بهبودی آنها به درمان بیماران اضافه میشوند. روپینیرول (ropinirole) یک آگونیست جدید دوپامین است که اخیرا برای درمان بیماری پارکینسون اولیه و ثانویه در انگلستان مجوز دریافت کرده است. در این مرور، کارآزماییهای انجامشده را با این دارو بررسی میکنیم تا ببینیم چگونه با یکی از آگونیستهای قدیمی، بروموکریپتین (bromocriptine)، مقایسه میشود.
سه کارآزمایی روپینیرول را با بروموکریپتین در 482 بیمار در مراحل بعدی بیماری پارکینسون مقایسه کردند. دو مطالعه در کوتاهمدت (8 و 16 هفته) انجام شدند، و از دوزهای نسبتا کم روپینیرول (9 میلیگرم در روز) و بروموکریپتین (17.5 و 22.5 میلیگرم در روز) استفاده شد. مطالعه دیگر، میانمدت (25 هفته) بود و از دوزهای روپینیرول مطابق با حداکثر دوز مجاز فعلی در انگلستان (24 میلیگرم در روز) استفاده کرد.
هیچ تفاوت معنیداری میان آگونیستها در مدت زمانی که بیماران در حالت بیحرکتی سپری کردند، در دیسکینزی که به عنوان یک عارضه جانبی گزارش شد، در اندازهگیری مشکلات فیزیکی و مشکلات مربوط به فعالیتهای روزمره زندگی (مانند حمام کردن، خرید و غیره)، یا در کاهش دوز لوودوپا یافت نشد. هیچ تفاوتی در عوارض جانبی یا خروج از درمان، به جز تهوع کمتر با روپینیرول، مشاهده نشد.
در بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون و عوارض حرکتی، روپینیرول از نظر بهبودی در زمان خاموشی و کاهش دوز لوودوپا، بدون افزایش عوارض جانبی از جمله دیسکینزی، تاثیراتی مشابه بروموکریپتین دارد. با این حال، این مطالعات مشابه ممکن است برای تشخیص تفاوتهای بالینی معنیدار میان آگونیستها قدرت کافی نداشته باشند.
در بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون و عوارض حرکتی، روپینیرول از نظر بهبودی در زمان خاموشی و کاهش دوز لوودوپا، بدون افزایش عوارض جانبی از جمله دیسکینزی، تاثیراتی مشابه بروموکریپتین دارد. با این حال، این مطالعات مشابه ممکن است برای تشخیص تفاوتهای بالینی معنیدار میان آگونیستها ضعیف بوده باشند.
درمان طولانیمدت با لوودوپا (levodopa) برای بیماری پارکینسون (Parkinson's disease) با ایجاد نوسانات حرکتی و حرکات غیرارادی غیرطبیعی، پیچیده میشود. یک رویکرد، افزودن آگونیست دوپامین (dopamine agonist) در این مرحله از بیماری است تا زمان بیحرکتی یا خاموشی (immobile or off) بیمار را کاهش داده و دوز لوودوپا را به امید کاهش چنین مشکلاتی در آینده کم کند.
مقایسه اثربخشی و بیخطری (safety) درمان کمکی با روپینیرول (ropinirole) در مقابل بروموکریپتین (bromocriptine) در بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون، که قبلا روی درمان لوودوپا بوده و دچار عوارض حرکتی شدند.
جستوجوهای الکترونیکی در MEDLINE؛ EMBASE و پایگاه ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین انجام شدند. جستوجوی دستی در متون علمی نورولوژی به عنوان بخشی از استراتژی گروه اختلالات حرکتی در کاکرین انجام شد. بررسی فهرست منابع مطالعات شناساییشده و مرورهای دیگر صورت گرفت. با SmithKline Beecham تماس بگیرید.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) از مقایسه روپینیرول در مقابل بروموکریپتین در بیماران دارای تشخیص بالینی بیماری پارکینسون ایدیوپاتیک و عوارض طولانیمدت درمان با لوودوپا.
دادهها توسط نویسندگان بهطور مستقل از هم خلاصه شده و اختلاف نظرات با بحث، حلوفصل شدند. معیارهای پیامد، شامل مقیاسهای رتبهبندی بیماری پارکینسون، دوز لوودوپا، اندازهگیریها در دوره «خاموشی» (off time) و فراوانی موارد خروج از مطالعه و عوارض جانبی بودند.
در 3 کارآزمایی شناساییشده، تفاوت معنیداری میان روپینیرول و بروموکریپتین در کاهش زمان خاموشی بیمار، دیسکینزی (dyskinesia) یا حرکتپریشی به عنوان یک عارضه جانبی، اختلال و ناتوانی حرکتی، یا کاهش دوز لوودوپا مشاهده نشد. نرخ خروج از مطالعه و فراوانی عوارض جانبی با این دو دارو مشابه بودند، به غیر از حالت تهوع که با روپینیرول بهطور قابل توجهی کمتر دیده شد (نسبت شانس: 0.50؛ 95% CI؛ 0.29 تا 0.84؛ 0.01 = p).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.