زگیلهای ویروسی، بیماریهای شایع پوستی ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی هستند که بیشتر روی دستها و پاها دیده میشوند. با اینکه زگیلها مضر نیستند و معمولا بدون هیچ درمانی از بین میروند، ممکن است ناخوشایند و دردناک باشند. به زگیلهای ایجاد شده در کف پا «زگیلهای پلانتار (plantar)» یا «زائدههای گوشتی (verrucas)» نیز گفته میشود.
این مرور شامل درمان زگیلهای تناسلی نبود، و فقط شواهدی را در نظر گرفت که بر اساس نتایج کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده ارائه شدهاند.
سالیسیلیک اسید (salicylic acid; SA)، یک محلول ارزانقیمت با دسترسی آسان است که روی زگیلها مالیده میشود اما در مقایسه با دارونما (placebo) یک اثر مفید مشخص اما متوسط داشت. این محلول برای زگیلهای ایجاد شده در همه نقاط بدن موثر است و عوارض جانبی کمی دارد، اما ممکن است چندین روز طول بکشد تا تاثیر خود را نشان دهد.
سرما-درمانی (cryotherapy)، که معمولا از نیتروژن مایع استفاده میکند، اغلب برای درمان زگیلها استفاده میشود، اما دسترسی به آن کمتر، دردناکتر، و همچنین گرانتر است. یک مطالعه شواهدی را ارائه داد که سرما-درمانی برای زگیلهای روی دست بهتر از SA است، اما وقتی نتایج این مطالعه را با نتایج دیگرمان ترکیب کردیم، نتوانستیم این موضوع را تائید کنیم. ما دریافتیم که بهنظر میرسد سرما-درمانی تهاجمیتر موثرتر از سرما-درمانی با شدت ملایم باشد، اما با افزایش خطر عوارض جانبی، مانند درد، تاول، و جای زخم همراه است. ما فقط اطلاعات حاصل از کارآزماییهای بالینی مربوط به سرما-درمانی را بررسی کردیم و استفاده از درمانهای انجماد بدون نیاز به نسخه یا تجویز پزشک را برای زگیلها بررسی نکردیم، بنابراین نمیتوانیم بگوئیم که این درمانها به همان اندازه موثر هستند یا خیر.
هنگام انجام آخرین نسخه از این مرور، چسب نواری یا duct tape مورد توجه قرار گرفت زیرا یک درمان ایمن و ساده است که به راحتی استفاده میشود؛ با این حال، تعداد کارآزماییهایی که برای ارزیابی آن انجام شدند، نسبتا کم بود. در این مرور بهروز شده، دو کارآزمایی دیگر را در مورد چسب نواری پیدا کردیم که نشان دادند این درمان به اندازهای که در ابتدا تصور میشد، موثر نیست.
درمانهای دیگر وارد شده در این مرور عبارت بودند از فلوروراسیل-5 (5-fluorouracil)، دینیتروکلروبنزن (dinitrochlorobenzene)، بلئومایسین (bleomycin) داخل ضایعه، اینترفرون داخل ضایعه، درمان فتودینامیکی، و آنتیژن داخل ضایعه. هیچ یک از این درمانها حتی توسط متخصصین پوست نیز بهطور معمول استفاده نمیشوند، و شواهد بسیار کمی در مورد اثربخشی آنها وجود دارد. شواهد محدودی که در اختیار داریم نشان میدهند برخی از این درمانها ممکن است موثر باشند و بنابراین میتوان از آنها برای زگیلهایی که به درمانهای سادهتر و ایمنتر مانند سالیسیلیک اسید یا سرما-درمانی پاسخ ندادهاند، استفاده کرد.
بهطور کلی، ارائه یک ایده مفید و مثبت از طیف گسترده مطالعات موجود درباره اینکه «چه درمانهایی موثرند»، دشوار بود زیرا بسیاری از مطالعات از کیفیت ضعیفی برخوردار بودند.
دادههای به دست آمده از دو کارآزمایی جدید برای مقایسه SA و سرما-درمانی، امکان ارزیابی بهتر اثربخشی آنها را فراهم کرده است. شواهد برای SA سازگارتر هستند، اما فقط تاثیر درمانی نسبتا کمی را نشان میدهند. بهطور کلی، کارآزماییهایی که سرما-درمانی را با دارونما مقایسه کردند، هیچ تفاوت معنیداری را در اثربخشی آنها نشان ندادند، اما همین موضوع در کارآزماییهایی که به مقایسه سرما-درمانی با SA پرداخته بودند نیز صدق میکرد. فقط یک کارآزمایی نشان داد که سرما-درمانی بهتر از دارونما و SA است، اما این یافته فقط برای زگیلهای دست بود. عوارض جانبی، مانند درد، تاول، و جای زخم بهطور مداوم گزارش نشد اما احتمالا در سرما-درمانی بیشتر دیده میشود.
هیچ یک از درمانهای بررسی شده دیگر بهنظر نمیرسد ایمنتر یا موثرتر از SA و سرما-درمانی باشند. دو کارآزمایی با چسب نواری شفاف هیچ مزیتی را نسبت به دارونما نشان ندادند. دینیتروکلروبنزن (و احتمالا سایر حساس کنندههای تماسی مشابه) ممکن است برای درمان زگیلهای مقاوم مفید باشد.
زگیلهای ویروسی یک وضعیت شایع پوستی هستند، که شدت آنها ممکن است از یک ضایعه جزئی که بهصورت خودبهخودی برطرف میشود تا یک وضعیت مزمن آزار دهنده، متغیر باشد. درمانهای موضعی بسیار مختلفی برای زگیلها وجود دارد.
ارزیابی اثربخشی درمانهای موضعی برای زگیلهای پوستی غیر-تناسلی در بزرگسالان و کودکان با سیستم ایمنی سالم.
جستوجوهای خود را در بانکهای اطلاعاتی زیر تا می 2011 بهروزرسانی کردیم: پایگاه ثبت تخصصی گروه پوست در کاکرین، CENTRAL در کتابخانه کاکرین، MEDLINE (از سال 2005)، EMBASE (از سال 2010)، AMED (از سال 1985)، LILACS (از سال 1982)، و CINAHL (از سال 1981). برای یافتن کارآزماییهای در حال انجام، فهرست منابع مقالات و پایگاههای ثبت آنلاین کارآزماییها را جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) با محوریت استفاده از درمانهای موضعی برای زگیلهای پوستی غیر-تناسلی.
دو نویسنده بهطور مستقل از هم کارآزماییها را انتخاب و دادهها را استخراج کردند؛ نویسنده سوم اختلافنظرات را حل کرد.
ما 85 کارآزمایی را در مجموع شامل 8815 شرکتکننده تصادفیسازی شده وارد کردیم (26 مطالعه جدید در این بهروزرسانی وارد شدند). تنوع زیادی در درمانهای مختلف و طراحیهای کارآزماییها وجود داشت. بیشتر مطالعات در یک یا چند حوزه از طراحی کارآزمایی، در معرض خطر بالای سوگیری (bias) قضاوت شدند.
کارآزماییهای انجام شده برای مقایسه سالیسیلیک اسید (salicylic acid; SA) در برابر دارونما (placebo) نشان دادند که سالیسیلیک احتمال از بین رفتن زگیلهای ایجاد شده را در همه جای بدن بهطور قابل توجهی افزایش داد (RR (خطر نسبی): 1.56؛ 95% CI (فاصله اطمینان): 1.20 تا 2.03). تجزیهوتحلیل زیرگروه برای قسمتهای مختلف بدن، دستها (RR: 2.67؛ 95% CI؛ 1.43 تا 5.01) و پاها (RR: 1.29؛ 95% CI؛ 1.07 تا 1.55)، نشان داد که این درمان ممکن است برای دستها موثرتر از پاها باشد.
متاآنالیز سرما-درمانی در برابر دارونما برای زگیلهای ایجاد شده در همه قسمتهای بدن نه به نفع مداخله بود و نه کنترل (RR: 1.45؛ 95% CI؛ 0.65 تا 3.23). تجزیهوتحلیل زیرگروه برای قسمتهای مختلف بدن، دستها (RR: 2.63؛ 95% CI؛ 0.43 تا 15.94) و پاها (RR: 0.90؛ 95% CI؛ 0.26 تا 3.07)، باز هم پیامدهای بهتری را برای دستها نسبت به پاها نشان داد. یک کارآزمایی نشان داد که سرما-درمانی بهتر از دارونما و SA است، اما فقط برای زگیلهای دست.
تفاوت معنیداری در میزان درمان قطعی بین سرما-درمانی در فواصل 2، 3 و 4 هفته وجود نداشت.
به نظر میرسید که سرما-درمانی تهاجمی موثرتر از سرما-درمانی با شدت ملایم باشد (RR: 1.90؛ 95% CI؛ 1.15 تا 3.15)، اما با افزایش عوارض جانبی همراه بود.
متاآنالیز، تفاوت معنیداری را در اثربخشی بین سرما-درمانی و SA در همه قسمتهای بدن (RR: 1.23؛ 95% CI؛ 0.88 تا 1.71) یا در تجزیهوتحلیل زیرگروه برای دستها و پاها نشان نداد.
دو کارآزمایی با 328 شرکتکننده نشان دادند که به نظر میرسد ترکیب SA و سرما-درمانی موثرتر از SA بهتنهایی است (RR: 1.24؛ 95% CI؛ 1.07 تا 1.43).
از آنجا که شواهد ناسازگار و متناقض بودند، مزیت تزریق داخل ضایعهای بلئومایسین نامطمئن باقی میماند. کارآمدترین کارآزمایی با 31 شرکتکننده، هیچ تفاوت معنیداری را در میزان درمان قطعی بین تزریق بلئومایسین و سالین نشان نداد (RR: 1.28؛ 95% CI؛ 0.92 تا 1.78).
در دو کارآزمایی با 80 شرکتکننده، دینیتروکلروبنزن دو برابر بیشتر از دارونما موثر بود (RR: 2.12؛ 95% CI؛ 1.38 تا 3.26).
دو کارآزمایی از چسب نواری شفاف با 193 شرکتکننده هیچ مزیتی را برای آن نسبت به دارونما نشان نداد (RR: 1.43؛ 95% CI؛ 0.51 تا 4.05).
ما نتوانستیم دادههای به دست آمده را از کارآزماییهایی که درباره درمانهای زیر انجام شدند، ترکیب کنیم: 5-فلوروراسیل داخل ضایعهای، زینک (روی) موضعی، نیترات نقره (که تاثیرات مثبت احتمالی را نشان داد)، 5-فلوروراسیل موضعی، لیزر رنگی پالسی (pulsed dye laser)، درمان فتودینامیکی، فنول 80%، کرم ایمیکوئیمود 5%، آنتیژن داخل ضایعهای و آلفا-لاکتالبومین - اولئیک اسید موضعی (که هیچ برتری را نسبت به دارونما نشان ندادند).
ما هیچ RCTای را شناسایی نکردیم که جراحی (کورتاژ، اکسیزیون)، فرمالدهید (formaldehyde)، پودوفیلوتوکسین (podophyllotoxin)، کانتاریدین (cantharidin)، دیفنسیپرون (diphencyprone) یا اسکوآریک اسید دیبوتیلاستر (squaric acid dibutylester) را ارزیابی کرده باشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.