این یک نسخه به‌روزشده از مرور کاکرین است که نخستین بار در سال 2001 منتشر و آخرین بار در شماره 9، سال 2012 پایگاه اطلاعاتی مرورهای ساختارمند کاکرین (Cochrane Database of Systematic Reviews) به‌روزرسانی شد.
پیشینه و هدف
صرع یکی از شایع‌ترین اختلالات مغزی است، که بیش از 70 میلیون نفر را در سراسر جهان مبتلا می‌کند. لوتیراستام (levetiracetam) یک داروی ضد-صرع است که به‌طور گسترده‌ای در کل دنیا از آن استفاده می‌شود. در این مرور، شواهد موجود را در مورد اثربخشی آن، هنگامی که به عنوان یک درمان اضافه شده به مراقبت‌های معمول در افراد مبتلا به صرع کانونی که به دارودرمانی پاسخ ضعیفی می‌دهند، استفاده می‌شود، خلاصه کردیم.
روش‌ها
شواهد تا 26 نوامبر 2018 به‌روز است. چهارده مطالعه که در آنها افراد به‌طور تصادفی به دو گروه درمان با لوتیراستام یا یک قرص ساختگی (دارونما (placebo)) اختصاص داده شدند، با مجموع 2455 شرکت‌کننده (296 نفر از آنها کودک بودند) وارد شدند. همه بیماران داروهای معمول خود را ادامه دادند، به این معنی که کسی بدون مصرف داروی ضد-صرع باقی نماند. در میان موارد دیگر، بررسی کردیم که چه تعداد از افراد با مصرف لوتیراستام در مقابل قرص دارونما، با کاهش 50% یا بیشتر در فراوانی تشنج‌های خود مواجه شدند. ما نتایج همه این افراد را با هم ترکیب کردیم تا اطمینان خود را به میزان تاثیر لوتیراستام افزایش دهیم.
نتایج کلیدی
لوتیراستام فراوانی تشنج‌ها را به‌طور قابل توجهی در بزرگسالان و کودکان کاهش داد. بیش از نیمی از کودکان، و 34% از بزرگسالان، پاسخ درمانی به لوتیراستام دادند. این پاسخ‌های درمانی بسیار بیشتر از آنچه بود که در گروه‌های دارونما مشاهده شد، بدین معنی که لوتیراستام عملکرد و کارآیی بهتری از دارونما داشت. موثرترین دوزها، دوزهای 1000 میلی‌گرم تا 3000 میلی‌گرم از لوتیراستام بود. به ازای هر 1000 میلی‌گرم افزایش در دوز دارو، احتمال اینکه لوتیراستام منجر به کاهش تشنج‌ها (غش) شود، به نظر می‌رسد تا 40% بهبود یابد. ما متوجه شدیم که نتایج در هر مطالعه‌ای که بررسی کردیم، بسیار متفاوت بودند. بنابراین، اگرچه می‌توانستیم ببینیم که لوتیراستام موثر است، اطمینان یافتن از اینکه این تاثیر واقعا چقدر بزرگ است، مشکل بود.
لوتیراساتام به‌طور کلی توسط بزرگسالان و کودکان به خوبی تحمل شد. بیشتر افراد در طول انجام مطالعات، موفق به تکمیل دوره درمان خود با لوتیراستام شدند. عوارض جانبی بسیار اندکی با لوتیراستام وجود داشت. تنها عارضه جانبی که به طور قابل توجهی با لوتیراستام دیده شد، خواب‌آلودگی (sleepiness) بود. با این حال، ما همچنین متوجه شدیم که رفتار برخی از کودکان تحت درمان با لوتیراستام می‌توانست به‌طور قابل توجهی بدتر شود.
به‌طور کلی، در صورت ابتلای بیمار به صرع کانونی که به سایر داروها پاسخ درمانی ضعیفی داده، افزودن لوتیراستام به داروهای ضد-صرع معمول وی، منطقی به نظر می‌رسد.
به‌طور کلی، این به‌روزرسانی مرور نشان می‌دهد که در بزرگسالان و کودکان مبتلا به صرع کانونی مقاوم در برابر دارو، اگر لوتیراستام به مراقبت‌های معمول آنها افزوده شود، نسبت به دارونما در کاهش دفعات تشنج موثرتر است، بعید است مصرف آن توسط بیماران متوقف شود، و با حداقل عوارض جانبی همراه است، به غیر از بدتر شدن بالقوه رفتارها در کودکان. این یافته‌ها نسبت به به‌روزرسانی قبلی مرور در سال 2012، بدون تغییر باقی ماند. این به‌روزرسانی مرور به دو یافته کلیدی بیشتر کمک می‌کند: 1. دوز 500 میلی‌گرم روزانه از لوتیراستام موثرتر از دارونما در کاهش تشنج‌ها نیست؛ و 2. احتمال پاسخ به درمان (50% کاهش در فراوانی تشنج) به ازای هر 1000 میلی‌گرم افزایش در دوز لوتیراستام، تقریبا 40% افزایش می‌یابد.
ادامه مصرف لوتیراستام در بزرگسالان و کودکان مبتلا به صرع کانونی مقاوم در برابر دارو منطقی به نظر می‌رسد.
مقاومت دارویی در صرع کانونی شایع است. در این به‌روزرسانی، شواهد موجود را در مورد افزودن لوتیراستام (levetiracetam) به رژیم درمانی صرع کانونی مقاوم در برابر دارو خلاصه کردیم. این مرور اصیل ابتدا در سال 2001 منتشر و آخرین بار در سال 2012 به‌روز شد.
بررسی اثربخشی و تحمل‌پذیری لوتیراستام، هنگام استفاده به‌عنوان درمان افزودنی، برای افراد مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو.
ما به جست‌وجو در پایگاه ثبت مطالعات کاکرین (CRS Web)؛ که شامل پایگاه ثبت تخصصی گروه صرع در کاکرین و CENTRAL؛ MEDLINE Ovid؛ ClinicalTrials.gov؛ و پلت‌فرم بین‌المللی ثبت کارآزمایی‌های بالینی (International Clinical Trials Registry Platform; ICTRP) سازمان جهانی بهداشت بود، پرداختیم. برای یافتن مطالعات در حال انجام یا منتشر نشده، با تولید کنندگان لوتیراستام و محققان در این زمینه تماس گرفتیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده با دارونما در رابطه با افزودن لوتیراستام به رژیم درمانی افراد مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای ورود انتخاب، خطر سوگیری (bias) را ارزیابی، داده‌ها را استخراج، و کیفیت کلی شواهد را ارزیابی کردند. پیامدهای بررسی شده شامل کاهش 50 درصدی یا بیشتر در فراوانی تشنج کانونی (پاسخ به درمان)، خروج از گروه درمانی، عوارض جانبی (از جمله تجزیهوتحلیل خاص در تغییرات رفتاری)، اثرات شناختی، و کیفیت زندگی (QoL) بودند. تجزیهوتحلیل اولیه، قصد درمان (intention-to-treat) در نظر گرفته شد. ما متاآنالیز را برای همه پیامدها با استفاده از روش Mantel-Haenszel انجام داده و خطر نسبی (RR) را با 95% فاصله اطمینان (CI) آن برای همه تخمین‌ها، جدا از عوارض جانبی (99% CIs)، محاسبه کردیم. ناهمگونی آماری با استفاده از تست Chi² و آماره I² ارزیابی شد.
این به‌روزرسانی شامل 14 کارآزمایی (2455 شرکت‌کننده) بود، که عمدتا خطر پائین سوگیری داشتند. شرکت‌کنندگان در 12 کارآزمایی، بزرگسالان (2159 شرکت‌کننده) و در دو کارآزمایی باقی‌مانده (296 شرکت‌کننده) کودکان حضور داشتند. دوزهای لوتیراستام آزمایش شده عبارت بودند از 500 میلی‌گرم در روز تا 4000 میلی‌گرم در روز در بزرگسالان و 60 میلی‌گرم/کیلوگرم/روز در کودکان. مدت زمان کارآزمایی‌ها از 12 تا 24 هفته متفاوت بود. هنگامی که دوزهای منفرد مورد بررسی قرار گرفتند، لوتیراستام با دوز 500 میلی‌گرم در روز یا 4000 میلی‌گرم در روز، کارآیی بهتری از دارونما در کاهش 50 درصدی یا بیشتر در پیامد فراوانی تشنج نداشت (500 میلی‌گرم: RR: 1.60؛ 95% CI؛ 0.71 تا 3.62؛ P = 0.26؛ 4000 میلی‌گرم: RR: 1.64؛ 95% CI؛ 0.59 تا 4.57؛ P = 0.34). لوتیراستام در دیگر دوزهای منفرد (1000 میلی‌گرم تا 3000 میلی‌گرم) به‌طور قابل توجهی بهتر از دارونما ظاهر شد. وقتی نتایج مربوط به همه دوزها تجمیع شدند، RR به‌طور قابل توجهی به نفع لوتیراستام در مقایسه با دارونما بود (RR: 2.37؛ 95% CI؛ 2.02 تا 2.78؛ 14 مطالعه، 2455 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط). آنالیز دوز-پاسخ نشان داد که شانس دستیابی به پاسخ درمانی (کاهش 50% یا بیشتر در فراوانی تشنج) به ازای هر 1000 میلی‌گرم افزایش در دوز لوتیراستام، تا نزدیک به 40% افزایش می‌یابد (نسبت شانس (OR): 1.39؛ 95% CI؛ 1.23 تا 1.58). در میان مقایسه‌های متعدد، سطوح مهمی از ناهمگونی وجود داشت.
شرکت‌کنندگان در گروه لوتیراستام در مقایسه با دریافت‌کنندگان دارونما، میزان خروج از مطالعه بیشتری نداشتند (RR: 1.11؛ 95% CI؛ 0.89 تا 1.40؛ 13 مطالعه، 2428 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بالا).
خواب‌آلودگی شایع‌ترین عارضه جانبی بود، که 13% از شرکت‌کنندگان را تحت تأثیر قرار داد، و ارتباط معنی‌داری را با لوتیراستام، در مقایسه با دارونما، نشان داد (RR تجمعی: 1.62؛ 99% CI؛ 1.19 تا 2.20؛ 13 مطالعه، 2423 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط). تغییرات در رفتار بزرگسالان ناچیز و قابل اغماض (1% آنها تحت تأثیر قرار گرفتند؛ RR: 1.79؛ 99% CI؛ 0.59 تا 5.41)، اما در کودکان قابل توجه (23% تحت تأثیر قرار گرفتند؛ RR: 1.90؛ 99% CI؛ 1.16 تا 3.11) گزارش شد. لوتیراستام تأثیر مثبتی بر برخی از جنبه‌های شناختی و کیفیت زندگی در بزرگسالان داشت و جنبه‌های خاصی را از رفتار کودک بدتر کرد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.