صرع (epilepsy) اختلالی است که در آن تشنجهای مکرر به دلیل تخلیههای الکتریکی غیرطبیعی در مغز ایجاد میشود. داروهای ضدصرع (antiepileptic drugs; AEDs) معمولا برای پیشگیری از بروز این تشنجها استفاده میشوند اما دارای عوارض جانبی طولانیمدت هستند. در زمان بهبودی (remission) (وضعیت بدون تشنج)، ممکن است بهتر باشد که مصرف داروها متوقف شود، اما زمان مناسب برای قطع آنها هنوز مشخص نیست.
در جون 2014، بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی را جستوجو کرده و به پژوهشهای انجامشده در نسخه قبلی این مرور اضافه کردیم. همان پنج کارآزمایی در آنالیزها گنجانده شدند، شامل 924 کودک مبتلا به صرع (همگی زیر 16 سال) بودند که بهطور تصادفی برای قطع زودهنگام AEDها (پیش از اتمام دو سال بدون تشنج)؛ یا قطع دیرهنگام AEDها (پس از اتمام دو سال بدون تشنج) اختصاص یافتند. با در نظر گرفتن تمام شواهد، دریافتیم که قطع مصرف AED پیش از اتمام دو سال بدون تشنج، خطر عود تشنج را تا حدود 34% افزایش میدهد. این درصد، در صورتی که کودک تشنجهای پارشیال داشته باشد (اگر انفجار الکتریکی فقط قسمتی از مغز را درگیر کند و عمدتا منجر به نشانههای موضعی شود)؛ یا نوار الکتروآنسفالوگرام (electroencephalogram; EEG) غیرطبیعی ثبت شود (الگوهای غیرمعمول فعالیت الکتریکی در مغز)، افزایش مییابد. عوامل دیگری که ممکن است با نرخ عود بالا مرتبط باشند، عبارتند از: شروع صرع در سنین زیر دو سال یا بالای 10 سال؛ داشتن شرح حالی از صرع پایدار (تشنج بیش از 30 دقیقه)؛ IQ کمتر از 70؛ و فراوانی بالای تشنج پیش و حین درمان. بهطور کلی، کارآزماییهای واردشده شواهدی را با کیفیت متوسط ارائه کردند.
مرور کارآزماییها نشان داد که شواهدی وجود دارد که از انتظار حداقل دو سال یا بیشتر وضعیت بدون تشنج پیش از قطع AEDها در کودکان پشتیبانی کند، به خصوص اگر آنها تشنجهای پارشیال یا EEG غیرطبیعی داشته باشند.
شواهد برای نشان دادن بهترین زمان سپریشده تا قطع داروهای ضدصرع در بزرگسالان مبتلا به صرع که تشنج ندارند، کافی نیست.
شواهد کافی برای تعیین زمان مطلوب قطع داروهای ضدصرع در بیماران (کودکان یا بزرگسالان) مبتلا به تشنج جنرالیزه (generalised) (که تخلیههای الکتریکی کل مغز را تحت تاثیر قرار میدهند و باعث نشانههای کلی میشوند) وجود ندارد.
انجام پژوهشهای بیشتری مورد نیاز است، به ویژه در مورد بزرگسالان و افرادی که مبتلا به انواع تشنج جنرالیزه هستند.
شواهدی وجود دارد که از انتظار به مدت حداقل دو سال در وضعیت بدون تشنج پیش از قطع AEDها در کودکان پشتیبانی میکند، به ویژه اگر افراد دارای EEG غیرطبیعی یا تشنجهای پارشیال، یا هر دو، باشند. شواهد کافی برای تعیین زمان سپریشده تا قطع AEDها در کودکان مبتلا به تشنج جنرالیزه (generalised) وجود ندارد. هیچ شواهدی برای راهنمایی در مورد زمان قطع AEDها در بزرگسالان بدون تشنج وجود ندارد. انجام کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده بیشتر و با کیفیت بالا، به ویژه با بهکارگیری بزرگسالان و افراد مبتلا به انواع تشنج جنرالیزه، برای شناسایی زمانبندی مطلوب قطع مصرف AED و عوامل خطر پیشبینیکننده عود، مورد نیاز است.
صرع (epilepsy) یک اختلال عصبی مزمن است که میلیونها نفر را در سراسر جهان درگیر میکند. داروهای ضدصرع (antiepileptic drugs; AED) مداخلات اصلی مورد استفاده برای پیشگیری از وقوع تشنجها و کنترل صرع هستند. اگرچه AEDها در بیشتر موارد موثر هستند، با عوارض جانبی طولانیمدت، مانند تغییرات شناختی و رفتاری، مرتبط هستند. بنابراین هنگامی که صرع در وضعیت بهبودی (remission) است، ممکن است به نفع فرد باشد که مصرف دارو را قطع کند. با این حال، زمانبندی مطلوب قطع مصرف AED هنوز مشخص نیست.
این یک نسخه بهروز شده از مرور اصیل کاکرین است که در شماره 3، سال 2001 منتشر شد.
(1) تعیین کمیّت و مقایسه خطر عود تشنج، صرع پایدار (status epilepticus) و مورتالیتی بیمار پس از قطع زودهنگام و دیرهنگام AED در بیماران بزرگسال و خردسال مبتلا به صرع.
(2) ارزیابی اینکه کدام متغیرها خطر عود تشنج را تعدیل میکنند.
(3) تعریف گروهی از جمعیت که در آن قطع زودهنگام AED بیخطر است.
پایگاه ثبت تخصصی گروه صرع در کاکرین (جون 2014)؛ CENTRAL (شماره 5، کتابخانه کاکرین ، می 2014)؛ MEDLINE (1946 تا جون 2014)؛ CINAHL (23 جون 2014)؛ Scopus (1823 تا جون 2014)؛ ClinicalTrials.gov (23 جون 2014)؛ و پلتفرم بینالمللی پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (23 جون 2014) را جستوجو کردیم. همچنین فهرست منابع مطالعاتی را که از طریق جستوجوهای الکترونیکی یافت شدند، بررسی کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای که به ارزیابی انصراف از ادامه درمان با AEDها پس از دورههای مختلف بهبودی تشنج در بزرگسالان و کودکان مبتلا به صرع پرداختند. مطالعات واردشده، زمان قطع زودهنگام AED (که به صورت یک دوره بهبودی از تشنجها کمتر از دو سال تعریف شد) را در برابر زمان قطع دیرهنگام AED (که به صورت دوره بهبودی تشنجها بیش از دو سال تعریف شد) مقایسه کردند.
دو نویسنده بهطور مستقل از هم دادهها را استخراج و کیفیت کارآزمایی را ارزیابی کردند. خطر نسبی (RR) با 95% فاصله اطمینان (CI) برای هر کارآزمایی محاسبه شد. خلاصه RRها و 95% CIها برای دادههای دو حالتی (dichotomous data) با استفاده از یک مدل اثر ثابت (fixed-effect model) محاسبه شد. تست ناهمگونی آماری (statistical heterogeneity) برای محاسبه خطر نسبی تجمعی انجام شد. هر مطالعه شامل یک ارزیابی «خطر سوگیری (bias)» بر اساس توصیههای کتاب راهنمای کاکرین بود، کیفیت کلی اطلاعات را از طریق سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE)، که در دو جدول «خلاصهای از یافتهها» ارائه شدند، بررسی کردیم.
پنج کارآزمایی در این مرور گنجانده شدند، شامل 924 کودک تصادفیسازی شده مبتلا به صرع که در زمان تصادفیسازی همگی زیر 16 سال سن داشتند، میانه (median) دوره پیگیری 5.6 سال گزارش شد. هیچ کارآزمایی واجد شرایطی بزرگسالان را ارزیابی نکرد، یا مورتالیتی یا صرع پایدار را به عنوان پیامد بررسی نکرد. خطر نسبی تجمعی برای عود تشنج پس از قطع مصرف AED معادل 1.34 بود (95% CI؛ 1.13 تا 1.59؛ P = 0.0007). مطابق با این تخمین، تعداد افراد مورد نیاز برای آسیب، یعنی مواجهه یک فرد با خطر بالاتر عود تشنج به دلیل قطع زودهنگام AED، معادل 8 نفر به دست آمد (95% CI؛ 5 تا 20). قطع زودهنگام با نرخ عود بیشتر در افراد مبتلا به تشنجهای پارشیال با خطر نسبی تجمعی 1.51 همراه بود (95% CI؛ 0.97 تا 2.35؛ P = 0.07). صرع نوع کوچک (absence epilepsy)، خطر کمتر عود را نشان داد. متغیرهای مرتبط با خطر بالاتر عود تشنج عبارت بودند از یافتههای غیرطبیعی EEG (RR تجمعی: 1.44؛ 95% CI؛ 1.13 تا 1.83؛ P = 0.003)، به ویژه فعالیت صرعی (RR: 2.58؛ 95% CI؛ 2.03 تا 3.28؛ P < 0.0001)؛ شروع صرع پیش از 2 سالگی یا پس از 10 سالگی؛ داشتن شرح حالی از صرع پایدار؛ ناتوانی ذهنی (IQ < 70)؛ و فراوانی بالای تشنج پیش از و حین درمان. جنسیت و سابقه خانوادگی، تاثیر قابل توجهی را بر عود تشنج نشان ندادند. بهطور کلی، کارآزماییهای واردشده در معرض خطر پائین یا نامشخص سوگیری طبقهبندی شدند که در آنها اطلاعات روششناسی (methodology) گزارش نشده و قابل ارائه توسط نویسندگان مطالعه اصلی نبودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.