سوال مطالعه مروری
نویسندگان کاکرین، شواهد مربوط به اثربخشی و بی‌خطری (safety) قرص‌های ضد بارداری خوراکی (oral contraceptive pills; OCPs) ترکیبی را در درمان کرامپ‌های دردناک قاعدگی (دردهای پریود که دیسمنوره (dysmenorrhoea) نیز نامیده می‌شود) مرور کردند.
پیشینه
OCPها به آسانی به عنوان درمانی برای کرامپ‌های قاعدگی استفاده می‌شوند، اما شواهد در مورد تاثیرات آن نامطمئن بود.
ویژگی‌های مطالعه
تعداد 21 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده (مطالعات بالینی که در آنها افراد به‌طور تصادفی در یکی از دو یا چند گروه درمانی قرار می‌گیرند) را پیدا کردیم که تاثیرات OCPها را با دارونما (placebo) (قرص‌های تقلبی)، دیگر OCPها یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی که درد و التهاب را کاهش می‌دهند، مقایسه کردند. این مطالعات شامل 3723 زن بودند. اکثر زنان کرامپ‌های دردناک قاعدگی با شدت حداقل متوسط داشتند. تولید کنندگان OCPها، 11 مطالعه را تامین مالی کردند. بانک‌های اطلاعاتی را تا مارچ 2023 جست‌وجو کردیم.
نتایج کلیدی
OCPها در مقایسه با دارونما
OCPها درد را 0.7 تا 1.3 امتیاز بیشتر در مقیاس دیسمنوره کلی (بین 0 تا 6 امتیاز) نسبت به دارونما در زنان مبتلا به کرامپ‌های قاعدگی کاهش می‌دهند (6 مطالعه با 588 زن؛ شواهد با کیفیت بالا). شش مطالعه که بهبودی را به عنوان یک دسته بله/خیر اندازه‌گیری کردند، نشان دادند که OCPها ممکن است درد را کاهش دهند. اگر احتمال بهبودی در زنان با مصرف دارونما 28% باشد، این احتمال ممکن است با مصرف OCPها 37% تا 60% باشد (شواهد با کیفیت پائین).
OCPها خطر عوارض جانبی را افزایش می‌دهند (59% در گروه دارونما در مقایسه با 71% تا 86% در گروه OCP؛ شواهد با کیفیت متوسط)، و ممکن است منجر به بروز عوارض جانبی جدی‌تری شوند (1.1% در گروه دارونما در مقایسه با 0.5% تا 6.8% در گروه OCP؛ شواهد با کیفیت پائین).
خونریزی نامنظم میان زنانی که از OCPها استفاده می‌کنند، افزایش می‌یابد. اگر خطر خونریزی نامنظم در زنان با مصرف دارونما 18% باشد، این خطر با مصرف OCPها 39% تا 60% است (شواهد با کیفیت بالا). شواهدی با کیفیت متوسط نشان داد که OCPها احتمالا خطر سردرد (17% در گروه دارونما در مقایسه با 19% تا 35% در گروه OCP) و تهوع (احساس بیماری؛ 10% در گروه دارونما در مقایسه با 11% تا 22% در گروه OCP) را افزایش می‌دهند.
از تاثیر OCP بر افزایش وزن نامطمئن هستیم.
شواهدی با کیفیت پائین نشان داد که OCPها ممکن است نیاز به داروی بیشتر (38% در گروه دارونما در مقایسه با 15% تا 37% در گروه OCP)، و غیبت از محل کار (36% در گروه دارونما در مقایسه با 11% تا 35% در گروه OCP) را تا حدودی کاهش دهند.
OCPهای مختلف در مقایسه با یکدیگر
ممکن است میان OCPهایی که حاوی دوزهای کم یا زیاد استروژن هستند، یا میان فرمولاسیون‌های جدیدتر و قدیمی‌تر OCPها تفاوتی اندک یا عدم تفاوت وجود داشته باشد (شواهد با کیفیت متوسط).
استفاده از OCP مداوم (بدون مصرف قرص‌های غیر فعال به عنوان دوره استراحت میان قرص‌های فعال، برای به تعویق انداختن خونریزی) ممکن است درد را بیشتر از رژیم مرسوم کاهش دهد (شواهد با کیفیت پائین). رژیم مرسوم شامل مصرف قرص‌های فعال به مدت 21 روز و ایجاد وقفه به مدت 7 روز (یا مصرف قرص‌های غیر فعال به مدت 7 روز) است که در آن دوره معمولا خونریزی رخ می‌دهد.
ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در خطر بروز هرگونه عوارض جانبی میان رژیم‌های مداوم و مرسوم وجود داشته باشد (65% در گروه مرسوم در مقایسه با 66% تا 80% در گروه مداوم؛ شواهد با کیفیت پائین).
با توجه به شواهدی با کیفیت بسیار پائین، مطمئن نیستیم که تفاوتی در خطر بروز عوارض جانبی جدی (0.9% در گروه مرسوم در مقایسه با 0.3% تا 7.7% در گروه مداوم)، سردرد (8% در گروه مرسوم در مقایسه با 4% تا 15% در گروه مداوم)، تهوع (6% در گروه مرسوم در مقایسه با 3% تا 13% در گروه مداوم) یا غیبت از محل کار (9% در گروه مرسوم در مقایسه با 6% تا 18% در گروه مداوم) وجود دارد یا خیر. استفاده مداوم از OCP احتمالا خونریزی نامنظم را افزایش می‌دهد (33% در گروه مرسوم در مقایسه با 38% تا 56% در گروه مداوم؛ شواهد با کیفیت متوسط).
این مطالعات در مورد افزایش وزن یا نیاز به مصرف داروی بیشتر گزارشی را ارائه نکردند.
OCP در مقایسه با یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی
به دلیل وجود شواهدی با کیفیت پائین، نتوانستیم تعیین کنیم که OCPها نسبت به داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی موثرتر هستند یا خیر. وقوع عوارض جانبی گزارش نشد.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد از بسیار پائین تا بالا متغیر بود. مهم‌ترین مشکلات، کمبود داده و تنوع داده میان مطالعات بود.
OCPها برای درمان دیسمنوره موثر هستند، اما باعث خونریزی نامنظم و احتمالا سردرد و تهوع می‌شوند. تاثیرات طولانی‌مدت در این مرور پوشش داده نشدند. استفاده مداوم از OCPها احتمالا موثرتر از رژیم استاندارد بود، اما بی‌خطری (safety) آنها باید با داده‌های طولانی‌مدت تضمین شود. به دلیل کمبود داده، مطمئن نیستیم که NSAIDها برای درمان دیسمنوره بهتر از OCPها هستند یا خیر.
دیسمنوره (dysmenorrhoea) (کرامپ‌های دردناک قاعدگی) شایع و یکی از دلایل اصلی درد در زنان است. اغلب از داروهای ضد بارداری خوراکی (oral contraceptives; OCPs) ترکیبی در مدیریت درمانی دیسمنوره اولیه استفاده می‌شود، اما لازم است مزایا و آسیب‌های آنها گزارش شوند. دیسمنوره اولیه به صورت کرامپ‌های دردناک قاعدگی بدون پاتولوژی لگنی تعریف می‌شود.
ارزیابی مزایا و آسیب‌های ناشی از مصرف قرص‌های ضد بارداری خوراکی ترکیبی در مدیریت درمانی دیسمنوره اولیه.
از روش‌های استاندارد و جامع جست‌وجوی کاکرین استفاده کردیم. تاریخ آخرین جست‌وجو، 28 مارچ 2023 بود.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که همه OCPهای ترکیبی را با دیگر OCPهای ترکیبی، دارونما (placebo)، یا مدیریت درمانی با داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مقایسه کردند. شرکت‌کنندگان می‌بایست دیسمنوره اولیه داشتند که با رد پاتولوژی لگنی از طریق معاینه لگن یا اولتراسوند تشخیص داده شده باشد.
از پروسیجرهای استاندارد روش‌شناسی (methodology) توصیه شده توسط کاکرین استفاده کردیم. پیامدهای اولیه عبارت بودند از امتیاز درد پس از درمان، بهبود درد، و عوارض جانبی.
تعداد 21 RCT (شامل 3723 زن) را وارد مرور کردیم. یازده RCT به مقایسه OCP ترکیبی با دارونما پرداختند، هشت مورد دوزهای مختلف OCP ترکیبی، یک مورد دو رژیم OCP را با دارونما، و یک مورد OCP را با NSAIDها مقایسه کردند.
OCP در برابر دارونما یا عدم درمان
OCPها در کاهش درد در زنان مبتلا به دیسمنوره موثرتر از دارونما بودند. شش مطالعه تاثیرات درمان را در مقیاس‌های مختلف گزارش کردند؛ نتیجه را می‌توان به صورت کاهش متوسط درد تفسیر کرد (تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD): 0.58-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.74- تا 0.41-؛ I² = 28%؛ 6 RCT؛ 588 زن؛ شواهد با کیفیت بالا). شش مطالعه بهبود درد را در قالب یک پیامد دو حالتی (dichotomous) نیز گزارش کردند (خطر نسبی (RR): 1.65؛ 95% CI؛ 1.29 تا 2.10؛ I² = 69%؛ 6 RCT؛ 717 زن، شواهد با کیفیت پائین). داده‌ها حاکی از آن است که اگر احتمال بهبود درد با دارونما یا عدم درمان در زنان 28% باشد، این احتمال در زنانی که از OCP ترکیبی استفاده می‌کنند میان 37% و 60% خواهد بود.
OCPها در مقایسه با دارونما یا عدم درمان، احتمالا خطر هرگونه عارضه جانبی را افزایش می‌دهند (RR: 1.31؛ 95% CI؛ 1.20 تا 1.43؛ I² = 79%؛ 7 RCT؛ 1025 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط)، هم‌چنین ممکن است خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهند (RR: 1.77؛ 95% CI؛ 0.49 تا 6.43؛ I² = 22%؛ 4 RCT؛ 512 زن؛ شواهد با کیفیت پائین).
در زنان دریافت کننده OCP در مقایسه با زنان گروه دارونما یا عدم درمان، خطر خونریزی نامنظم افزایش یافت (RR: 2.63؛ 95% CI؛ 2.11 تا 3.28؛ I² = 29%؛ 7 RCT؛ 1025 زن؛ شواهد با کیفیت بالا). اگر خطر وقوع خونریزی نامنظم در زنان در صورت استفاده از دارونما یا عدم درمان 18% باشد، این خطر در صورت استفاده از OCP ترکیبی، میان 39% و 60% خواهد بود. OCPها احتمالا خطر سردرد (RR: 1.51؛ 95% CI؛ 1.11 تا 2.04؛ I² = 44%؛ 5 RCT؛ 656 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط) و تهوع (RR: 1.64؛ 95% CI؛ 1.17 تا 2.30؛ I² = 39%؛ 8 RCT؛ 948 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط) را افزایش می‌دهند. از تاثیر OCP بر افزایش وزن نامطمئن هستیم (RR: 1.83؛ 95% CI؛ 0.75 تا 4.45؛ 1 RCT؛ 76 زن؛ شواهد با کیفیت پائین). OCPها ممکن است نیاز به داروهای بیشتر (RR: 0.63؛ 95% CI؛ 0.40 تا 0.98؛ I² = 0%؛ 2 RCT؛ 163 زن؛ شواهد با کیفیت پائین) و غیبت از محل کار (RR: 0.63؛ 95% CI؛ 0.41 تا 0.97؛ I² = 0%؛ 2 RCT؛ 148 زن؛ شواهد با کیفیت پائین) را تا حدودی کاهش دهند.
یک OCP در برابر OCP دیگر
استفاده مداوم از OCPها (بدون وقفه یا مصرف قرص‌های غیر فعال پس از قرص‌های هورمونی معمولی 21 روزه) نسبت به رژیم استاندارد ممکن است درد را در زنان مبتلا به دیسمنوره به‌طور موثرتری کاهش دهد (SMD: -0.73؛ 95% CI؛ 1.13- تا 0.34؛ 2 RCT؛ 106 زن؛ شواهد با کیفیت پائین). شواهد برای تعیین اینکه تفاوتی از لحاظ بهبود درد میان OCPهای اتینیل‌استرادیول (ethinylestradiol) 20 میکروگرم و اتینیل‌استرادیول 30 میکروگرم وجود داشت یا خیر، کافی نبود (RR: 1.06؛ 95% CI؛ 0.65 تا 1.74؛ 1 RCT؛ 326 زن، شواهد با کیفیت متوسط). احتمالا تفاوتی اندک یا عدم تفاوت میان OCPهای نسل سوم و چهارم و نسل اول و دوم وجود دارد (RR: 0.99؛ 95% CI؛ 0.93 تا 1.05؛ 1 RCT؛ 178 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط). رژیم استاندارد OCPها ممکن است خطر بروز هرگونه عارضه جانبی را در طول رژیم مداوم کمی افزایش دهد (RR: 1.11؛ 95% CI؛ 1.01 تا 1.22؛ I² = 76%؛ 3 RCT؛ 602 زن؛ شواهد با کیفیت پائین)، و احتمالا خطر خونریزی نامنظم نیز افزایش می‌یابد (RR: 1.38؛ 95% CI؛ 1.14 تا 1.69؛ 2 RCT؛ 379 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط). به دلیل فقدان مطالعات، مشخص نیست میان OCPهای رژیم مداوم و استاندارد به لحاظ عوارض جانبی جدی (RR: 0.34؛ 95% CI؛ 0.01 تا 8.24؛ 1 RCT؛ 212 زن)، سردرد (RR: 0.94؛ 95% CI؛ 0.50 تا 1.76؛ I² = 0%؛ 2 RCT؛ 435 زن) یا تهوع (RR: 1.08؛ 95% CI؛ 0.51 تا 2.30؛ I² = 23%؛ 2 RCT؛ 435 زن) تفاوتی وجود داشته باشد (همگی دارای شواهدی با کیفیت بسیار پائین).
ما مطمئن نیستیم که یک نوع OCP غیبت از کار را بیش از نوع دیگر کاهش بدهد (RR: 1.12؛ 95% CI؛ 0.64 تا 1.99؛ 1 RCT؛ 445 زن، شواهد با کیفیت بسیار پائین).
OCPها در برابر NSAIDها
داده‌های کافی برای تعیین اینکه OCPها نسبت به NSAIDها برای تسکین درد موثرتر هستند یا خیر، وجود نداشت (تفاوت میانگین (MD): 0.30-؛ 95% CI؛ 5.43- تا 4.83؛ 1 RCT؛ 91 زن؛ شواهد با کیفیت پائین). این مطالعه، عوارض جانبی را گزارش نکرد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.