سوال مطالعه مروری
این مرور برای ارزیابی اثرات استفاده از مسواک برقی (یا «الکتریکی») در مقایسه با استفاده از مسواک دستی برای حفظ سلامت دهان انجام شد.
پیشینه
حفظ بهداشت خوب دهان از طریق حذف پلاک (فیلم چسبنده حاوی باکتری) از طریق مسواک زدن موثر، نقش مهمی در پیشگیری از بیماری لثه و پوسیدگی دندان دارد. پلاک دندانی علت اصلی ژینژیویت (التهاب لثه) بوده و در پیشرفت آن به سمت پریودنتیت، شکل جدی‌تری از بیماری لثه که بر بافت‌های حمایت‌کننده از دندان‌ها تاثیر می‌گذارد، دخیل است. تشکیل پلاک نیز می‌تواند منجر به پوسیدگی دندان شود. بیماری لثه و پوسیدگی دندان دلایل اصلی از دست دادن دندان هستند.
انواع مختلفی از مسواک‌های برقی در دسترس عموم قرار دارند که از نظر قیمت و نحوه عملکرد متفاوت هستند. مسواک‌های برقی مختلف به روش‌های مختلفی کار می‌کنند (مانند حرکت از یک سمت به سمت دیگر یا در یک محدوده دایره‌ای). قیمت مسواک‌های برقی نیز به شدت متفاوت است. این مهم است که بدانیم مسواک‌های برقی در از بین بردن پلاک‌ها نسبت به مسواک‌های دستی موثرتر هستند یا خیر، و استفاده از آنها التهاب لثه‌ها (gingivitis) را کاهش داده و از پیشرفت به سمت پریودنتیت پیشگیری کرده یا آن را کند می‌کند یا خیر.
ویژگی‌های مطالعه
نویسندگان از گروه سلامت دهان در کاکرین این مطالعه مروری را با مطالعات موجود انجام دادند و شواهد تا 23 ژانویه 2014 به‌روز است. این مرور شامل 56 مطالعه منتشر شده از سال 1964 تا 2011 است که در آن 5068 شرکت‌کننده به‌طور تصادفی برای استفاده از مسواک برقی یا مسواک دستی انتخاب شدند. اکثر مطالعات شامل بزرگسالان بودند، و بیش از 50% از مطالعات از نوعی از مسواک برقی استفاده کردند که حالت عملکرد نوسان چرخشی داشتند (جایی که سر مسواک در یک جهت و سپس در جهت دیگر می‌چرخد).
نتایج کلیدی
شواهد به دست آمده، مزایای استفاده از مسواک برقی را در مقایسه با مسواک دستی نشان می‌دهد. کاهش 11% در پلاک در یک تا سه ماه استفاده، و 21% کاهش در پلاک پس از سه ماه استفاده مشاهده شد. برای التهاب لثه، کاهش 6% در یک تا سه ماه استفاده و 11% کاهش هنگام ارزیابی پس از سه ماه استفاده گزارش شد. مزایای این مداخله برای سلامت طولانی-مدت دندان نامشخص است.
مطالعات کمی به عوارض جانبی اشاره کردند؛ عوارض جانبی گزارش شده موضعی و فقط موقتی بودند.
کیفیت شواهد
شواهد مربوط به پلاک و التهاب لثه با کیفیت متوسط در نظر گرفته شدند.
مسواک‌های برقی بیشتر از مسواک دستی، پلاک و التهاب لثه را در کوتاه-مدت و طولانی-مدت کاهش می‌دهند. با این حال، اهمیت بالینی این یافته نامشخص باقی می‌ماند. مشاهده دستورالعمل‌های روش‌شناسی (methodology) و استاندارد-سازی بیشتر طراحی مطالعه، هم برای کارآزمایی‌های آینده و هم برای متاآنالیزها مفید خواهد بود.
عوارض جانبی به‌طور متناقضی گزارش شدند. عوارض جانبی گزارش شده موضعی و فقط موقتی بودند.
برداشتن پلاک دندان ممکن است نقش کلیدی در حفظ سلامت دهان و دندان داشته باشد. شواهد متناقضی برای مزایای نسبی مسواک زدن دستی و برقی در دستیابی به این امر وجود دارد. این یک نسخه به‌روز شده از مرور کاکرین است که نخستین‌بار در سال 2003 منتشر، و پیش از این در سال 2005 به‌روز شد.
مقایسه مسواک‌های دستی و برقی در استفاده روزمره، توسط افراد در هر سنی، در رابطه با حذف پلاک، سلامت لثه، لکه و جرم، قابلیت اطمینان، اثرات نامطلوب و هزینه.
بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی زیر را جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه سلامت دهان در کاکرین (تا 23 ژانویه 2014)؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL) (کتابخانه کاکرین؛ 2014، شماره 1)، MEDLINE از طریق OVID (1946 تا 23 ژانویه 2014)، EMBASE از طریق OVID (1980 تا 23 ژانویه 2014) و CINAHL از طریق EBSCO (1980 تا 23 ژانویه 2014). پایگاه ثبت کارآزمایی‌های موسسات ملی سلامت ایالات متحده و پلت‌فرم پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت را برای یافتن کارآزمایی در حال انجام جست‌وجو کردیم. هنگام جست‌وجو در بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی، هیچ محدودیتی از نظر زبان یا تاریخ انتشار اعمال نشد.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده با حداقل چهار هفته استفاده از مسواک برقی بدون نظارت در مقابل استفاده از مسواک دستی برای ارتقای سلامت دهان در کودکان و بزرگسالان.
از پروسیجرهای استاندارد روش‌شناسی (methodology) مورد انتظار سازمان همکاری کاکرین (Cochrane Collaboration) استفاده کردیم. مدل‌های اثرات-تصادفی به شرطی استفاده شدند که چهار مطالعه یا بیشتر در متاآنالیز گنجانده شدند، در غیر این صورت از مدل‌های اثر-ثابت استفاده شد. داده‌ها به صورت کوتاه-مدت (یک تا سه ماه) و طولانی-مدت (بیش از سه ماه) طبقه‌بندی شدند.
پنجاه -شش کارآزمایی معیارهای ورود را برآورده کردند؛ 51 کارآزمایی شامل 4624 شرکت‌کننده داده‌هایی را برای متاآنالیز ارائه دادند. پنج کارآزمایی در معرض خطر پائین سوگیری (bias)، پنج کارآزمایی در معرض خطر بالا و 46 کارآزمایی در معرض خطر نامشخص سوگیری قرار داشتند.
شواهدی با کیفیت متوسط وجود دارد که مسواک‌های برقی در مقایسه با مسواک‌های دستی از نظر کاهش تعداد پلاک در کوتاه-مدت (تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD): 0.50-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.70- تا 0.31-؛ 40 کارآزمایی، n = 2871) و طولانی-مدت (SMD؛ 0.47-؛ 95% CI؛ 0.82- تا 0.11-؛ 14 کارآزمایی، n = 978)، منفعت قابل‌توجهی را ایجاد می‌کنند. این نتایج برابر است با کاهش 11% در پلاک بر اساس شاخص Quigley Hein index (Turesky) در کوتاه-مدت و 21% کاهش در طولانی-مدت. هر دو متاآنالیز سطوح بالایی را از ناهمگونی نشان دادند (I2 به ترتیب برابر با 83% و 86%) که بر اساس زیر-گروه‌های مختلف از نوع مسواک برقی قابل توضیح نبودند.
از نظر التهاب لثه، شواهدی با کیفیت متوسط وجود دارد که مسواک‌های برقی در مقایسه با مسواک‌های دستی در کوتاه-مدت (SMD: -0.43؛ 95% CI؛ 0.60- تا 0.25-؛ 44 کارآزمایی، n = 3345) و طولانی-مدت (SMD: -0.21؛ 95% CI؛ 0.31- تا 0.12-؛ 16 کارآزمایی، n = 1645) مزیت آماری قابل‌توجهی را ارائه می‌کنند. این یافته به ترتیب با کاهش 6% و 11% در التهاب لثه، به ترتیب، برای شاخص Löe و Silness مطابقت دارد. هر دو متاآنالیز سطوح بالایی را از ناهمگونی نشان دادند (I2 به ترتیب برابر با 82% و 51%) که توسط زیر-گروه‌های مختلف از نوع مسواک برقی قابل توضیح نبود.
تعداد کارآزمایی‌ها برای هر نوعی از مسواک برقی متفاوت بود: کنار به کنار (side to side) (10 کارآزمایی)، counter oscillation (پنج کارآزمایی)، rotation oscillation (27 کارآزمایی)، گردشی (دو کارآزمایی)، اولتراسونیک (هفت کارآزمایی)، ionic (چهار کارآزمایی) و ناشناخته (پنج کارآزمایی). بزرگ‌ترین مجموعه شواهد مرتبط بودند به مسواک‌های rotation oscillation که کاهش آماری معنی‌داری را در پلاک و التهاب لثه در هر دو نقطه زمانی نشان دادند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.