این مرور تاثیرات پروفیلاکسی آنتی‌رتروویرال پس از مواجهه (post-exposure prophylaxis; PEP) را برای پیشگیری از عفونت HIV به دنبال مواجهه شغلی ارزیابی کرد. هیچ کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترلشدهای یافت نشد. تنها یک مطالعه مورد-شاهدی، شواهدی را مبنی بر استفاده از تک درمانی (monotherapy) زیدوودین (zidovudine) ارایه می‌دهد. این مطالعه نشان داد که در محیط شغلی، انتقال HIV به‌طور قابل توجهی با آسیب عمیق، وجود خون قابل مشاهده روی ابزار نوک تیز، پروسیجرهایی که شامل قرارگیری سوزن در رگ بیمار منبع بودند، و بیماری لاعلاج در بیمار منبع، مرتبط بود. پس از در نظر گرفتن این موارد، مشخص شد که شانس مصرف زیدوودین پس از مواجهه در افرادی که به HIV آلوده شدند، در مقایسه با افرادی که بیماری وارد سرم خون آنها نشد، به‌طور قابل توجهی کمتر بود. هیچ شواهد مستقیمی برای حمایت از استفاده از رژیم‌های آنتی‌رتروویرال چند دارویی پس از مواجهه شغلی با HIV وجود ندارد. با این حال، با توجه به موفقیت درمان‌های ترکیبی در معالجه افراد مبتلا به HIV، استفاده از ترکیبی از داروها برای PEP توصیه می‌شود. هشت گزارش از مطالعات دیگر، یافته‌های مبنی بر بالاتر بودن عوارض جانبی را در رژیم سه دارویی تایید کردند؛ با این حال، تفاوت معنی‌داری در نرخ قطع درمان مشاهده نشد. بسته به خطر سروکانورژن (تغییر سرمی یا seroconversion)، یک رژیم چهار هفته‌ای پروفیلاکسی پس از مواجهه باید در اسرع وقت پس از مواجهه شروع شود. کارکنان بخش مراقبت‌‌های سلامت باید در خصوص عوارض جانبی پیش‌بینی‌شده و راهکارهای مدیریت آنها مشاوره دریافت کنند. همچنین باید به آنها اطلاع داده شود که PEP در پیشگیری از سروکانورژن HIV به میزان 100% موثر نیست.
استفاده از PEP شغلی، بر شواهد مستقیم و محدود مربوط به تاثیر مداخله استوار است. با این حال، بسیار بعید است که یک کارآزمایی قطعی کنترل‌شده با دارونما انجام شود، بنابراین، بر اساس نتایج یک مطالعه مورد-شاهدی واحد، یک رژیم چهار هفته‌ای PEP باید در اسرع وقت پس از مواجهه، بسته به خطر سروکانورژن، شروع شود. هیچ شواهد مستقیمی برای حمایت از استفاده از رژیم‌های آنتی‌رتروویرال چند دارویی پس از مواجهه شغلی با HIV وجود ندارد. با این حال، با توجه به موفقیت درمان‌های ترکیبی در معالجه افراد مبتلا به HIV، استفاده از ترکیبی از داروهای آنتی‌رتروویرال برای PEP توصیه می‌شود. کارکنان بخش مراقبت‌‌های سلامت باید در خصوص عوارض جانبی پیش‌بینی‌شده و راهکارهای مدیریت آنها مشاوره دریافت کنند. همچنین باید به آنها اطلاع داده شود که PEP در پیشگیری از سروکانورژن HIV به میزان 100% موثر نیست. انجام یک کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده نه اخلاقی است و نه عملی. با توجه به خطر پائین سروکانورژن HIV، برای دستیابی به قدرت کافی جهت نشان دادن تاثیر، به حجم نمونه بسیار بزرگی نیاز است. ارزیابی دقیق‌تری از عوارض جانبی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، مورد نیاز است. با توجه به اینکه عملکرد فعلی تا حدی بر اساس نتایج حاصل از مطالعات اولیه حیوانی است، انجام یک مرور سیستماتیک را از همه مطالعات مرتبط با حیوانات توصیه می‌کنیم.
افرادی مانند کارکنان بخش مراقبت‌‌های سلامت (healthcare workers; HCWs)، افراد معتاد تزریقی (injection drug users; IDU) و افرادی که درگیر روابط جنسی محافظت‌نشده هستند، همگی در معرض خطر ابتلا به ویروس نقص سیستم ایمنی انسانی (human immunodeficiency virus; HIV) قرار دارند. مدل‌های حیوانی نشان می‌دهند که پس از مواجهه اولیه، HIV پیش از انتشار از طریق عروق لنفاوی و تبدیل شدن به یک عفونت سیستمیک، درون سلول‌های دندریتیک پوست و مخاط تکثیر می‌شود (CDC 2001). این تاخیر در انتشار سیستمیک، یک «پنجره فرصت» (window of opportunity) را برای پروفیلاکسی پس از مواجهه (post-exposure prophylaxis; PEP) با استفاده از داروهای آنتی‌رتروویرال طراحی‌شده به منظور جلوگیری از تکثیر HIV ایجاد می‌کند (CDC 2001). هدف PEP مهار تکثیر تلقیح اولیه ویروس و در نتیجه پیشگیری از ایجاد عفونت مزمن HIV است.
ارزیابی تاثیرات PEP آنتی‌رتروویرال پس از مواجهه شغلی با HIV.
پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ AIDSearch، و Database of Abstracts of Reviews of Effectiveness از سال 1985 تا ژانویه 2005 برای شناسایی کارآزمایی‌های کنترل‌شده جست‌وجو شدند. هیچ‌گونه محدودیتی از نظر زبان نگارش مقاله اعمال نشد. از آنجا که هیچ کارآزمایی بالینی کنترلشدهای بازیابی نشد، این جست‌وجو در تاریخ 31 می 2005 در MEDLINE؛ AIDSearch و EMBASE با استفاده از یک راهبرد جست‌وجو برای شناسایی مطالعات مشاهده‌ای تحلیلی، تکرار شد. همچنین جست‌وجوهای دستی در فهرست منابع ذکر شده در تمام مرورها و مطالعات مرتبط، انجام شدند. با کارشناسان در زمینه پیشگیری از HIV تماس گرفته شد.
انواع مطالعات: همه کارآزمایی‌های کنترل‌شده (از جمله کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده و کارآزمایی‌های بالینی کنترل‌شده). در صورتی که هیچ کارآزمایی کنترلشدهای یافت نشد، مطالعات تحلیلی (برای مثال مطالعات گروه کوهورت و مورد-شاهدی) مد نظر قرار گرفتند. مطالعات توصیفی (یعنی مطالعات بدون گروه مقایسه) حذف شدند.
انواع شرکت‌کنندگان وارد شدند:
HCWهای در معرض هرگونه محصول آلوده یا احتمالا آلوده به ویروس HIV؛
هر فردی که در محیط کار در معرض سوزن آلوده به خون یا دیگر مایعات آلوده بدن یا مشکوک به آلودگی به ویروس HIV قرار گرفتند؛ و
هر فردی که در محیط کار از طریق غشاهای مخاطی در معرض ماده آلوده یا احتمالا آلوده به ویروس HIV قرار گرفت.
مواردی که حذف شدند: کارگران جنسی (PEP پس از رابطه جنسی در مرور کاکرین دیگری مورد بررسی قرار گرفته است (Martín 2005)).
انواع مداخلات: هرگونه مداخله‌ای که شامل تجویز یک یا چند داروی آنتی‌رتروویرال به عنوان PEP برای افرادی بود که از طریق آسیب‌های پوستی و/یا تماس مخاطی شغلی در معرض ویروس HIV قرار داشته و وضعیت HIV فرد منبع، مثبت یا ناشناخته ماند. مطالعاتی که دو نوع رژیم PEP را با هم مقایسه کردند، و همچنین مطالعاتی که PEP را با عدم انجام مداخله مقایسه کردند، در نظر گرفته شدند.
انواع معیارهای پیامد:
بروز عفونت HIV در افرادی که PEP دریافت کردند در برابر افرادی که با دارونما (placebo) یا رژیم PEP متفاوتی درمان شدند؛ پایبندی به PEP؛ عوارض ناشی از PEP
انواع معیارهای پیامد: بروز عفونت HIV در افرادی که PEP دریافت کردند در برابر افرادی که با دارونما (placebo) یا رژیم PEP متفاوتی درمان شدند؛ پایبندی به PEP؛ عوارض ناشی از PEP
داده‌های مربوط به پیامدها، جزئیات مداخلات، و دیگر ویژگی‌های مطالعه توسط دو نویسنده مستقل (TY و JA) با استفاده از فرم استاندارد استخراج داده، به دست آمدند (جدول 04). نویسنده سوم (GK) اختلاف‌نظرات را حل‌وفصل کرد. اطلاعات زیر از هر مطالعه واردشده گردآوری شدند: محل انجام مطالعه، تاریخ، وضعیت انتشار، مشخصات جمعیت‌شناختی (مانند سن، جنسیت، شغل، رفتار پُرخطر، و غیره) شرکت‌کنندگان/شیوه مواجهه، شکل PEP مورد استفاده، مدت زمان استفاده، و پیامدها.
از نسبت شانس (OR) با 95% فاصله اطمینان (CI) به عنوان معیار تاثیر مداخله استفاده شد. یک متاآنالیز برای عوارض جانبی انجام شد که در آن رژیم‌های دو دارویی با رژیم‌های سه دارویی مقایسه شدند. به دلیل همپوشانی میان Puro 2000 و Puro 2005، اولی وارد آنالیز ترکیبی نشد.
تاثیر PEP بر سروکانورژن (seroconversion؛ تبدیل سرمی) HIV
هیچ کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترلشدهای یافت نشد. فقط یک مطالعه مورد-شاهدی وارد شد. انتقال HIV به طور معنی‌داری با آسیب عمیق (OR: 15؛ 95% CI؛ 6.0 تا 41)، وجود خون قابل مشاهده روی دستگاه (OR: 6.2؛ 95% CI؛ 2.2 تا 21)، پروسیجرهایی که شامل قرارگیری سوزن در رگ خون بیمار منبع بودند (OR: 4.3؛ 95% CI؛ 1.7 تا 12) و بیماری لاعلاج در بیمار منبع (OR: 5.6؛ 95% CI؛ 2.0 تا 16) مرتبط بود. پس از کنترل این عوامل خطر، هیچ تفاوت قابل تشخیصی در نرخ بروز بیماری با پروفیلاکسی پس از مواجهه با زیدوودین (zidovudine) در گروه مورد مطالعه و کنترل مشاهده نشد. با این حال، شانس مصرف داروی زیدوودین پس از مواجهه در موارد مورد مطالعه به‌طور قابل توجهی کمتر از گروه کنترل بود (OR: 0.19؛ 95% CI؛ 0.06 تا 0.52). هیچ مطالعه‌ای یافت نشد که تاثیر دو یا چند داروی آنتی‌رتروویرال را برای PEP شغلی ارزیابی کرده باشد.
پایبندی به مصرف PEP و عوارض ناشی از آن
هشت گزارش از مطالعات مشابه مشاهده‌ای، یافته‌ها را تایید کردند که عوارض جانبی با رژیم سه دارویی، به ویژه رژیم حاوی ایندیناویر (indinavir)، بیشتر رخ دادند. با این حال، تفاوت معنی‌داری در نرخ قطع درمان مشاهده نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.