سوال مطالعه مروری
ما شواهدی را مرور کردیم در مورد اینکه درمان پارهشدگیهای شبکیه (ایجاد سوراخ یا پارگی در شبکیه) و تخریب محیطی شبکه شبکیه (نازک شدن و آتروفی بافت شبکیه) میتواند از جداشدگی شبکیه، یک مشکل جدی تهدید کننده بینایی، پیشگیری کند یا خیر.
پیشینه
شبکیه از لایههای غشایی در پشت چشم تشکیل شده است. این بخشی از چشم است که تصاویر بصری را به اطلاعاتی تبدیل میکند که توسط مغز به عنوان بینایی تفسیر میشوند. گاهی اوقات، بافت شبکیه ممکن است پاره شود (پارهشدگی شبکیه). تاثیرات پارگی ممکن است باعث بروز اختلالات بینایی مانند ایجاد نقاط شناور سیاه یا چراغهای چشمکزن شود. هنگامی که پارهشدگیهای شبکیه بدون نشانه ایجاد میشوند، بدون علامت نامیده میشوند. تخریب محیطی شبکه شبکیه یک وضعیت همراه با پارهشدگی شبکیه است که در آن بافت شبکیه پاره شده یا به شکل شبکه، نازک میشود.
هنگامی که پارهشدگی شبکیه رخ میدهد، مایع از چشم ممکن است میان لایههای شبکیه، به ویژه میان شبکیه حسی و اپیتلیوم رنگدانه شبکیه نشت کرده و باعث جدایی شود. این جدایی به عنوان جداشدگی شبکیه (retinal detachment) شناخته میشود. از آنجایی که پارهشدگی شبکیه و تخریب محیطی شبکه شبکیه با جداشدگی شبکیه همراه است، درمان این شرایط به عنوان راهی برای پیشگیری از جداشدگی شبکیه پیشنهاد شده است. لیزر درمانی یا کرایوتراپی (انجماد)، یا هر دو، اغلب با هدف از بین بردن مایع و فضای میان لایههای شبکیه استفاده میشود.
نتایج
نویسنده این مرور هیچ مطالعه مرتبطی را به دست نیاورد. هیچ شواهدی برای اثبات اثربخشی درمان پیشگیرانه برای پارگیهای بدون علامت یا سوراخهای شبکیه وجود ندارد. شواهد تا فوریه 2014 بهروز است.
هیچ نتیجهگیری در مورد اثربخشی مداخلات جراحی برای پیشگیری از جدا شدن شبکیه در چشمهای مبتلا به پارهشدگیهای بدون علامت شبکیه یا تخریب محیطی شبکه شبکیه، یا هر دو، حاصل نشد. توصیههای فعلی برای درمان، بر اساس اجماع نظر متخصصان، باید در یک کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده ارزیابی شوند.
پارهشدگیهای بدون علامت شبکیه و تخریب محیطی شبکه شبکیه (lattice degeneration) چشم ضایعات قابل مشاهدهای هستند که عوامل خطر را برای جداشدگی شبکیه (retinal detachment) تشکیل میدهند. جداشدگی شبکیه زمانی اتفاق میافتد که مایع در حفره زجاجیه از طریق پارگیها یا سوراخهای شبکیه عبور کرده و شبکیه را از اپیتلیوم رنگدانه زیرین شبکیه جدا میکند. ایجاد چسبندگی در اطراف پارهشدگی شبکیه و تخریب محیطی شبکه شبکیه، با فوتوکواگولاسیون لیزری ( laser photocoagulation) یا کرایوتراپی (cryotherapy)، به عنوان یک ابزار موثر برای پیشگیری از جداشدگی شبکیه توصیه شده است. این درمان در مدیریت پارهشدگیهای شبکیه مرتبط با نشانههای چراغهای چشمکزن (flash) و نقاط شناور سیاه (floater) و کشش مداوم زجاجیه روی شبکیه در ناحیه پارهشدگی شبکیه ارزشمند است، زیرا چنین پارگیهای علامتدار با نرخ بالایی از پیشرفت به سمت جدا شدن شبکیه همراه است. پارهشدگیها و سوراخهای شبکیه که با نشانههای حاد و تخریب محیطی شبکه شبکیه ارتباطی ندارند، بهطور قابل توجهی کمتر احتمال دارد که محل پارهشدگیهای شبکیه باشند که مسوول جداشدگی بعدی شبکیه هستند. با این وجود، درمان این ضایعات بهطور مکرر توصیه میشود، علیرغم اینکه اثربخشی این درمان اثبات نشده است.
هدف از این مرور، ارزیابی اثربخشی و بیخطری (safety) تکنیکهای مورد استفاده برای درمان پارهشدگیهای بدون علامت شبکیه و تخریب محیطی شبکه شبکیه برای پیشگیری از جداشدگی شبکیه بود.
CENTRAL (شامل پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه چشم و بینایی در کاکرین) (شماره 2؛ 2014)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid MEDLINE In-Process and Other Non-Indexed Citations؛ Ovid MEDLINE Daily؛ Ovid OLDMEDLINE (ژانویه 1946 تا فوریه 2014)؛ EMBASE (ژانویه 1980 تا فوریه 2014)؛ PubMed (ژانویه 1948 تا فوریه 2014)؛ متا رجیستر کارآزماییهای کنترلشده ( m RCT) ( www.controlled-trials.com )؛ ClinicalTrials.gov ( www.clinicaltrials.gov ) و پلتفرم بینالمللی پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت (WHO) ( www.who.int/ictrp/search/en ) را جستوجو کردیم. در جستوجوهای الکترونیکی برای یافتن کارآزماییها، از هیچ محدودیت زمانی یا زبان نگارش مقاله استفاده نکردیم. بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی را آخرینبار در 19 فوریه 2014 جستوجو کردیم. برای یافتن گزارشهای بیشتر، کتابهای مرجع مربوط به جداشدگی شبکیه و فهرست منابع گزارشهای مرتبط بررسی شدند. برای جزئیات دیگر مطالعات منتشرشده و منتشرنشده، با کارشناسان این حوزه تماس گرفتیم.
این مرور برای وارد کردن کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای طراحی شد که در آن یک درمان برای پارهشدگیهای بدون علامت شبکیه و تخریب محیطی شبکه شبکیه با درمان دیگر یا عدم درمان مقایسه شد.
در ابتدا، یک نویسنده نتایج جستوجو را ارزیابی کرد و مطالعات مرتبط را جمعآوری کرد. از آنجایی که هیچ مطالعهای معیارهای ورود را نداشت، هیچ مطالعهای از نظر خطر سوگیری (bias) ارزیابی نشد. هیچ دادهای استخراج نشد و هیچ متاآنالیزی قابل انجام نبود.
هیچ کارآزماییای را نیافتیم که معیارهای ورود را به این مرور داشته باشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.