سرطان متاستاتیک پستان (metastatic breast cancer)، سرطانی است که فراتر از پستان و غدد لنفاوی اطراف آن گسترش یافته است. اگرچه بسیاری از زنان سالها با این بیماری پیشرفته زندگی خواهند کرد، هدف از درمان کاهش نشانهها به جای درمان قطعی آن است. اولین انتخاب درمانی برای بیماری پیشرفته به وضعیت هورمون بستگی دارد (اینکه رشد تومور با استروژن و پروژسترون تحریک میشود یا خیر) یا اینکه تومور گیرنده فاکتور رشد اپیدرمال انسانی-2 (human epidermal growth factor receptor-2; HER-2) را بیش از حد بیان میکند و با تراستوزوماب (trastuzumab) (هرسپتین (herceptin)) قابل درمان است یا خیر. با این حال اکثر زنان مبتلا به بیماری پیشرفته، شیمیدرمانی (عوامل ضد-سرطان) را به عنوان درمان اول خود دریافت میکنند، زیرا بیماری آنها نسبت به برخی از درمانها مقاوم شده، یا ترکیبی را از انواع دیگر درمانها دریافت میکنند. داروهای شیمیدرمانی را میتوان بهتنهایی (تک-عاملی) یا به صورت دو یا چند دارو با هم (شیمیدرمانی ترکیبی) تجویز کرد. هدف از این مرور، مقایسه این موضوع بود که استفاده از یک رژیم تهاجمیتر (بیش از یک دارو) برای زنان مبتلا به بیماری پیشرفته بهتر از درمان تک-عاملی است یا خیر. ما 43 کارآزمایی واجد شرایط را شناسایی کردیم (48 مقایسه - زیرا برخی کارآزماییها بیش از یک مقایسه را تست کردند). کارآزماییها شامل 9742 زن بودند که 55% از آنها برای اولین بار تحت درمان شیمیدرمانی برای بیماری متاستاتیک قرار میگرفتند. این مرور مزیتی را از لحاظ بقا برای شیمیدرمانی ترکیبی نشان داد (همه کارآزماییها). همچنین هنگامی که فقط کارآزماییهای درمان خط-اول مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفتند، و اینکه رژیم تک-عاملی نیز در رژیم ترکیبی گنجانده شد یا خیر، این مزیت مشاهده شد. درمانهای ترکیبی همچنین با زمان بهتری تا پیشرفت بیماری (طول مدت پس از درمان تا پیشرفت بیماری) و پاسخ (اینکه تومور در نتیجه درمان کوچکتر میشود یا خیر) همراه بودند. با این حال، زنان دریافتکننده درمان ترکیبی، بیشتر دچار عوارض جانبی ناشی از درمان شدند از جمله کاهش تعداد گلبولهای سفید، افزایش ریزش مو و تهوع و استفراغ. زنانی که میخواهند در مورد چگونگی درمان خود تصمیم بگیرند، باید توجه داشته باشند که این مرور قادر به بررسی این موضوع نبود که رژیمهای ترکیبی موثرتر از درمان متوالی با تک-عاملیهای مختلف هستند یا خیر. برخی از کارآزماییهای منفرد این احتمال را در نظر گرفتهاند که تجویز رژیم چند-عاملی به صورت متوالی که در آن یک عامل دارویی بلافاصله پس از دیگری تجویز میشود، ممکن است منجر به مدت زمان بقای مشابهی شوند، مانند زمانی که همه عوامل با هم تجویز میشوند.
نکته مهم در مورد زنان مبتلا به بیماری پیشرفته، ایجاد تعادل بین مزیت درمان و آسیبها یا عوارض جانبی است که احتمال دارد این درمانها ایجاد کنند. متاسفانه فقط 11 کارآزمایی در این مرور، اطلاعات مرتبط با کیفیت زندگی را گزارش کردند. بهطور کلی، دستاوردهای بقا با درمان ترکیبی همراه بود با افزایش قابلتوجه در سمیّت و تاثیر بر دیگر عوامل روانشناختی و اجتماعی که برای ایجاد حس کیفیت زندگی در این گروه از زنان موثر هستند. در این مرور، دادههای کافی برای اظهارنظر در مورد تاثیر کلی دو گزینه درمانی بر مزیت خالص بالینی از دیدگاه زنان وجود نداشت. بنابراین زنان مبتلا به بیماری پیشرفته باید به دنبال اطلاعاتی باشند تا بتوانند در مورد مزایای بالقوه درمانهای بیشتر (دستاوردهای ناچیز بقا) در پیشرفت بیماری متاستاتیک و تاثیری که این امر میتواند بر کیفیت زندگی آنها داشته باشد، تصمیم بگیرند.
رژیمهای شیمیدرمانی ترکیبی مزیتی را برای بقا، پاسخ تومور و زمان سپری شده تا پیشرفت بیماری در زنان مبتلا به سرطان متاستاتیک پستان نشان میدهند که دارای اهمیت آماری بود اما این رژیمها سمیّت بیشتری نیز ایجاد میکنند. یک سوال حل نشده این است که رژیمهای درمانی ترکیبی موثرتر از رژیمهای تک-عاملی تجویز شده به صورت متوالی هستند یا خیر.
رژیمهای شیمیدرمانی ترکیبی نسبت به شیمیدرمانی تک-عاملی اغلب برای درمان سرطان پستان متاستاتیک ترجیح داده میشوند تا بیماران به نرخهای پاسخ بهتر تومور دست یابند. با این حال، زمانی که هم بقا و هم سمیّت در نظر گرفته میشوند، مشخص نیست تجویز رژیمهای شیمیدرمانی فشردهتر منجر به پیامدهای بهتر سلامت میشود یا خیر، و نرخ بهتر پاسخ و نرخ بقای بدون پیشرفت واقعا منجر به بقای کلی بهتر میشود یا خیر.
مقایسه شیمیدرمانی تک-عاملی با شیمیدرمانی ترکیبی برای درمان سرطان متاستاتیک پستان.
پایگاه ثبت تخصصی گروه سرطان پستان در کاکرین را در نوامبر 2008 جستوجو کردیم. جستوجوی دستی در خلاصه مقالات کنفرانسها نیز اخیرا انجام شدند.
کارآزماییهای تصادفیسازی شده برای مقایسه شیمیدرمانی تک-عاملی با درمان ترکیبی در سرطان متاستاتیک پستان.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم به ارزیابی واجد شرایط بودن و کیفیت کارآزماییها پرداخته و دادهها را استخراج کردند. نسبتهای خطر برای پیامدهای زمان-تا-رویداد استخراج شدند. نرخ پاسخ به درمان به صورت متغیرهای دو-حالتی مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفتند. دادههای مربوط به سمیّت و کیفیت زندگی، در صورت وجود، استخراج شد.
چهلوسه کارآزمایی واجد شرایط (48 مقایسه) شناسایی شدند. این کارآزماییها شامل 9742 زن بودند، که 55% از آنها درمان خط-اول را برای بیماری متاستاتیک دریافت کردند. از لحاظ بقای کلی تفاوتی به نفع رژیمهای درمانی ترکیبی، بدون ناهمگونی، وجود داشت که دارای اهمیت آماری بود (HR: 0.88؛ 95% CI؛ 0.83 تا 0.93؛ p<0.00001). هنگامی که کارآزماییهای درمان خط-اول تجزیهوتحلیل شدند، و برای تجزیهوتحلیلهایی که در آنها رژیم درمانی تک-عاملی نیز در رژیم درمانی ترکیبی گنجانده شدند، نتایج بسیار مشابه بودند. رژیمهای درمانی ترکیبی نسبت به تک-عامل تاکسان، برای بقا مزیتی به همراه داشتند که دارای اهمیت آماری بودند (HR: 0.82؛ 95% CI؛ 0.75 تا 0.89؛ p<0.00001)، اما نسبت به آنتراسیکلین (anthracycline) اینگونه نبود (HR: 0.94؛ 95% CI؛ 0.86 تا 1.02؛ p = 0.15).
رژیمهای درمانی ترکیبی همچنین با زمان بهتری تا پیشرفت بیماری (HR: 0.78؛ 95% CI؛ 0.74 تا 0.82؛ p<0.00001) و پاسخ درمانی بهتری (RR: 1.29؛ 95% CI؛ 1.14 تا 1.45، p< 0.0001) همراه بودند اگرچه ناهمگونی در هر دو دارای اهمیت آماری بود و احتمالا به دلیل تنوع بالینی شرکتکنندگان و مداخلات بوده است.
زنانی که رژیمهای درمانی ترکیبی دریافت کردند، دچار تاثیر مضر بر تعداد سلولهای سفید شدند که دارای اهمیت آماری بود، آلوپسی و تهوع و استفراغ نیز افزایش یافتند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.