نقش عوامل حجم دهنده، ضداسپاسم‌ها و داروهای ضدافسردگی در درمان سندرم روده تحریک‌پذیر

این مرور، اثربخشی درمان‌های دارویی را برای بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر (irritable bowel syndrome; IBS) ارزیابی می‌کند. مطالعاتی را در نظر گرفتیم که از عوامل حجم دهنده (مکمل فیبر)، ضداسپاسم‌ها (شل‌کننده عضلات صاف) یا داروهای ضدافسردگی (داروهایی که برای درمان افسردگی استفاده می‌شوند و می‌توانند درک درد را نیز تغییر دهند) و از معیارهای پیامد شامل بهبودی در درد شکم، ارزیابی کلی (تسکین کلی نشانه‌های IBS) یا نمره نشانه استفاده کردند. به این نتیجه رسیدیم که عوامل حجم دهنده برای درمان IBS موثر نیستند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهند ضداسپاسم‌ها از جمله سیمتروپیوم (cimteropium)/دی‌سیکلومین (dicyclomine)، روغن نعناع فلفلی (peppermint oil)، پیناوریوم (pinaverium) و تریمبوتین (trimebutine) برای درمان IBS موثر هستند. داروهای ضدافسردگی در درمان IBS موثر هستند. عوارض جانبی این داروها در این مرور ارزیابی نشدند. پزشکان باید از محدودیت‌های درمان‌های دارویی آگاه باشند و پیش از تجویز دارو برای IBS، این محدودیت‌ها را با بیماران خود در میان بگذارند.

نتیجه‌گیری‌های نویسندگان: 

هیچ شواهدی مبنی بر موثر بودن عوامل حجم دهنده برای درمان IBS وجود ندارد.  برخی شواهد نشان می‌دهند که ضداسپاسم‌ها برای درمان IBS موثر هستند. زیرگروه‌های فردی که موثر هستند، عبارتند از: سیمتروپیوم/دی‌سیکلومین، روغن نعناع، پیناوریوم و تریمبوتین. شواهد خوبی وجود دارد که نشان می‌دهند داروهای ضدافسردگی برای درمان IBS موثر هستند. آنالیزهای زیرگروه برای SSRIها و TCAها قطعی هستند و اثربخشی آنها ممکن است به خود بیمار بستگی داشته باشد. پژوهش‌های آتی باید از روش‌شناسی (methodology) دقیق و معیارهای پیامد معتبر استفاده کنند.

خلاصه کامل را بخوانید...
پیشینه: 

سندرم روده تحریک‌پذیر (irritable bowel syndrome; IBS) یک اختلال شایع و مزمن دستگاه گوارشی است. نقش دارودرمانی برای IBS محدود بوده و عمدتا بر کنترل نشانه متمرکز است.

اهداف: 

هدف از انجام این مرور سیستماتیک، ارزیابی کارآمدی عوامل حجم دهنده، ضداسپاسم‌ها و داروهای ضدافسردگی در درمان سندرم روده تحریک‌پذیر بود.

روش‌های جست‌وجو: 

جست‌وجوهای ساختارمند با کمک رایانه در پایگاه‌های MEDLINE؛ EMBASE، کتابخانه کاکرین، CINAHL و PsychInfo در سال‌های 2009-1966 انجام شد. به‌روزرسانی جست‌وجو در اپریل 2011 منجر به شناسایی 10 مطالعه شد که برای گنجاندن در نسخه‌های به‌روز شده آتی این مرور در نظر گرفته می‌شوند.

معیارهای انتخاب: 

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای که به مقایسه عوامل حجم دهنده، ضداسپاسم‌ها یا داروهای ضدافسردگی با درمان دارونما (placebo) در بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر بالای 12 سال پرداختند، برای گنجاندن در نظر گرفته شدند. فقط مطالعاتی که در قالب مقالات کامل منتشر شده‌اند، وارد این مرور شدند. مطالعات بر اساس زبان نگارش، از این مرور حذف نشدند. پیامدهای اولیه عبارت بودند از بهبودی در درد شکم، ارزیابی کلی یا نمره نشانه.

گردآوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها: 

دو نویسنده به‌طور مستقل از هم داده‌ها را از مطالعات انتخاب‌شده استخراج کردند. خطرات نسبی (RR) و تفاوت‌های میانگین استانداردشده (SMD) با 95% فواصل اطمینان (CI) محاسبه شدند. آنالیز برای اثبات عملی روش‌های درمانی انجام شد که شامل آنالیزهای زیرگروه برای انواع مختلف عوامل حجم دهنده، ضداسپاسم‌ها یا داروهای ضدافسردگی بود. پس از آن، آنالیز اثبات اصل انجام شد که فقط مطالعاتی با پنهان‏‌سازی تخصیص (allocation concealment) کافی در آن وارد شدند.

نتایج اصلی: 

در مجموع 56 مطالعه (3725 بیمار) وارد این مرور شدند. آنها شامل 12 مطالعه روی عوامل حجم دهنده (621 بیمار)، 29 مطالعه روی ضداسپاسم‌ها (2333 بیمار)، و 15 مطالعه روی داروهای ضدافسردگی (922 بیمار) بودند. خطر سوگیری (bias) برای اکثر موارد در سطح پائینی قرار داشت. با این حال، سوگیری انتخاب (selection bias) برای بسیاری از مطالعات واردشده نامشخص است، زیرا روش‌های مورد استفاده برای تصادفی‌سازی و پنهان‌سازی تخصیص شرح داده نشدند. هیچ تاثیر مفیدی برای عوامل حجم دهنده نسبت به دارونما برای بهبودی در درد شکم (4 مطالعه؛ 186 بیمار؛ SMD: 0.03؛ 95% CI؛ 0.34- تا 0.40؛ P = 0.87)، ارزیابی کلی (11 مطالعه؛ 565 بیمار؛ RR: 1.10؛ 95% CI؛ 0.91 تا 1.33؛ P = 0.32) یا نمره نشانه (3 مطالعه؛ 126 بیمار؛ SMD: -0.00؛ 95% CI؛ 0.43- تا 0.43؛ P = 1.00) یافت نشد. همچنین، آنالیزهای زیرگروه برای فیبرهای نامحلول و محلول هیچ مزیتی را با اهمیت آماری نشان ندادند. آنالیز جداگانه از مطالعاتی با پنهان‌سازی تخصیص کافی، این نتایج را تغییر نداد. تاثیر مفیدی برای ضداسپاسم‌ها نسبت به دارونما برای بهبود درد شکم (58% از بیماران دریافت‌کننده ضداسپاسم‌ها در مقایسه با 46% از بیماران دریافت‌کننده دارونما بهبود یافتند؛ 13 مطالعه؛ 1392 بیمار؛ RR: 1.32؛ 95% CI؛ 1.12 تا 1.55؛ P < 0.001؛ NNT = 7)، ارزیابی کلی (57% از بیماران دریافت‌کننده ضداسپاسم‌ها در مقایسه با 39% از بیماران دریافت‌کننده دارونما بهبود یافتند؛ 22 مطالعه؛ 1983 بیمار؛ RR: 1.49؛ 95% CI؛ 1.25 تا 1.77؛ P < 0.0001؛ NNT = 5) و نمره نشانه (37% از بیماران دریافت‌کننده ضداسپاسم‌ها در مقایسه با 22% از بیماران دریافت‌کننده دارونما بهبود یافتند؛ 4 مطالعه؛ 586 بیمار؛ RR: 1.86؛ 95% CI؛ 1.26 تا 2.76؛ P < 0.01؛ NNT = 3) مشاهده شد. آنالیزهای زیرگروه برای انواع مختلف ضداسپاسم‌ها، مزایایی را با اهمیت آماری برای سیمتروپیوم (cimteropium)/دی‌سیکلومین (dicyclomine)، روغن نعناع فلفلی (peppermint oil)، پیناوریوم (pinaverium) و تریمبوتین (trimebutine) نشان دادند. آنالیز جداگانه از مطالعاتی با پنهان‌سازی تخصیص کافی، مزیت قابل توجهی را برای بهبودی در درد شکم نشان داد. تاثیر مفیدی برای داروهای ضدافسردگی نسبت به دارونما برای بهبودی در درد شکم (54% از بیماران دریافت‌کننده داروهای ضدافسردگی در مقایسه با 37% از بیماران دریافت‌کننده دارونما بهبود یافتند؛ 8 مطالعه؛ 517 بیمار؛ RR: 1.49؛ 95% CI؛ 1.05 تا 2.12؛ P = 0.03؛ NNT = 5)، ارزیابی کلی (59% از بیماران دریافت‌کننده داروهای ضدافسردگی در مقایسه با 39% از بیماران دریافت‌کننده دارونما بهبود یافتند؛ 11 مطالعه؛ 750 بیمار؛ RR: 1.57؛ 95% CI؛ 1.23 تا 2.00؛ P < 0.001؛ NNT = 4) و نمره نشانه (53% از بیماران دریافت‌کننده داروهای ضدافسردگی در مقایسه با 26% از بیماران دریافت‌کننده دارونما بهبود یافتند؛ 3 مطالعه؛ 159 بیمار؛ RR: 1.99؛ 95% CI؛ 1.32 تا 2.99؛ P = 0.001؛ NNT = 4) مشاهده شد. آنالیزهای زیرگروه، مزیتی را با اهمیت آماری برای مهارکننده‌های انتخابی آزادکننده سروتونین (selective serotonin releasing inhibitors; SSRIs) به منظور بهبودی در ارزیابی کلی و برای داروهای ضدافسردگی سه‌‌حلقه‌ای (tricyclic antidepressants; TCAs) برای بهبودی در درد شکمی و نمره نشانه نشان دادند. آنالیز جداگانه از مطالعات با پنهان‌سازی تخصیص کافی، مزیت قابل توجهی را برای بهبودی در نمره نشانه و ارزیابی کلی نشان داد. عوارض جانبی به عنوان یک پیامد در این مرور ارزیابی نشد.

یادداشت‌های ترجمه: 

این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.

Tools
Information