دانگ یک بیماری ناشی از ویروسی است که توسط پشهها منتقل شده و در بسیاری از کشورهای با منابع محدود رخ میدهد، و کودکان اغلب به شدت تحت تاثیر قرار میگیرند. اکثر بیماران مبتلا با نشانههای خفیف بهبود مییابند، اما تعداد کمی به سمت دانگ شدید پیشرفت کرده و ممکن است فوت کنند. هیچ درمان خاصی برای دانگ وجود ندارد، اما برخی از پزشکان کورتیکواستروئیدها را در مراحل اولیه برای پیشگیری از پیشرفت بیماری شدید دانگ تجویز میکنند؛ و برخی بیماران مبتلا به شوک ناشی از دانگ را با کورتیکواستروئیدها برای بهبود بقا تحت درمان قرار میدهند. خلاصه کردن تاثیرات کورتیکواستروئیدها در مدیریت درمانی دانگ مهم است.
جستوجویی را تا 6 ژانویه 2014 انجام داده و هشت مطالعه را با مجموع 948 شرکتکننده شناسایی کردیم. چهار مطالعه در مورد تجویز کورتیکواستروئیدها در درمان شوک ناشی از دانگ، ارزیابی کردند که کورتیکواستروئیدها میتوانند بقای بیماران را بهبود بخشند، اما این مطالعات کوچک بوده و بیش از 20 سال پیش انجام شدند. شواهدی را که به دست آوردیم، کیفیت بسیار پائینی داشته و هیچ شواهد قابل اعتمادی را برای مصرف کورتیکواستروئیدها در درمان شوک ناشی از دانگ ارائه نمیدهند. چهار کارآزمایی ارزیابی کردند که کورتیکواستروئیدهای ارائه شده در مراحل اولیه دانگ میتوانند از بروز عوارض دانگ شدید پیشگیری کنند یا خیر. این کارآزماییها جدیدتر بودند، اما دادهها برای اطمینان از تاثیر کورتیکواستروئیدها بر روند بیماری کافی نبودند.
شواهد حاصل از کارآزماییها با استفاده از کورتیکواستروئیدها در دانگ قطعی نیست و سطح کیفیت شواهد پائین تا بسیار پائین گزارش شد. این موضوع، هم در مورد استفاده از کورتیکواستروئیدها در شوک ناشی از دانگ و هم برای دانگ در مراحل اولیه صدق میکند. شواهد کافی برای ارزیابی تاثیرات کورتیکواستروئیدها در درمان دانگ در مراحل اولیه و شوک ناشی از دانگ خارج از چارچوب یک کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده وجود ندارد.
دانگ (dengue) یک عفونت ویروسی شایع و مهم است که توسط پشه منتقل میشود. این عفونت در بسیاری از کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط، آندمیک بوده و یک مشکل مهم سلامت عمومی به حساب میآید. دانگ شدید یکی از علل مهم مرگومیر در کودکان است. درمان خاصی برای دانگ وجود ندارد، اما مطالعات مشاهدهای نشان میدهند که کورتیکواستروئیدها ممکن است در درمان شوک ناشی از دانگ مفید باشند، و برخی از متخصصان معتقدند که کورتیکواستروئیدها ممکن است در صورت تجویز در اوایل دوره بیماری، از پیشرفت بیماری شدید پیشگیری کنند.
مقایسه درمان دانگ با و بدون استفاده از کورتیکواستروئیدها یا دارونما (placebo) در رابطه با پیشگیری از مرگ ناشی از شوک و پیشرفت بیماری در کودکان و بزرگسالان.
پایگاه ثبت متمرکز شده گروه بیماریهای عفونی در کاکرین؛ CENTRAL؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ و LILACS، را تا 6 ژانویه 2014 جستوجو کردیم. فهرست منابع را غربالگری کرده و در صورت لزوم برای کسب اطلاعات بیشتر با نویسندگان مطالعه مرتبط با موضوع این مرور، تماس گرفتیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده یا کارآزماییهای شبه-تصادفیسازی شده و کنترل شده که کورتیکواستروئیدها را با دارونما یا عدم استفاده از کورتیکواستروئیدها در بیماران مبتلا به شوک ناشی از دانگ، یا بیمارانی که در مراحل اولیه دانگ دارای نشانه و با سرولوژی مثبت قرار داشتند، مقایسه کردند.
دو محقق بهطور مستقل از هم واجد شرایط بودن رکوردها را غربالگری کرده، دادهها را استخراج کرده و کیفیت مطالعات را ارزیابی کردند. یافتهها را در متاآنالیز و جداول خلاصهای از یافتهها ارائه کرده و کیفیت شواهد را با استفاده از سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) ارزیابی کردیم.
در این مرور هشت مطالعه را با مجموع 948 شرکتکننده وارد کردیم.
بیماران مبتلا به شوک ناشی از دانگ
چهار مطالعه کودکان کمتر از 15 سال مبتلا به شوک ناشی از دانگ را در بیمارستانهایی از کشورهای جنوب شرقی آسیا وارد کرده و کورتیکواستروئیدهای داخل وریدی را ارزیابی کردند. کارآزماییها تاثیری را از مداخله بر مرگومیر (چهار کارآزمایی، 284 شرکتکننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین)، نیاز به ترانسفیوژن خون (دو کارآزمایی، 89 شرکتکننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین)، خونریزی ریوی (یک کارآزمایی، 63 شرکتکننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین)، تشنج (یک کارآزمایی، 63 شرکتکننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین)، یا مدت بستری در بیمارستان (یک کارآزمایی، 63 شرکتکننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین) نشان ندادند. مجموعه شواهد بسیار کوچکتر از آن است که بتوان تاثیرات مهم بالینی را با اطمینان ثابت کرد یا منتفی دانست. علاوه بر این، کارآزماییها بیش از 20 سال قدمت داشته و با محدودیتهای روششناسی (methodology) متعددی روبهرو بودند.
بیماران مبتلا به دانگ در مراحل اولیه
چهار مطالعه 664 کودک و بزرگسال مبتلا به دانگ را در مراحل اولیه عفونت (بدون شوک) در کلمبیا، هند، سریلانکا و ویتنام بررسی کردند. در این شرکتکنندگان شواهدی مبنی بر تاثیرات مصرف کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا داخل وریدی بر مورتالیتی (چهار کارآزمایی، 664 شرکتکننده، شواهد با کیفیت پائین)، یا بر ایجاد عوارض شدید ناشی از ابتلا به دانگ مانند شوک (دو کارآزمایی، 286 شرکتکننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین)، خونریزی شدید (دو کارآزمایی، 425 شرکتکننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین)، ترومبوسیتوپنی شدید (یک کارآزمایی، 225 شرکتکننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین)، آسیت (یک کارآزمایی، 178 شرکتکننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین) و بستری در بخش مراقبتهای ویژه (ICU) (دو کارآزمایی، 286 شرکتکننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین) به دست نیامد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.