پچ پوستی (skin patch) و حلقه واژینال (کانال زایمان) دو روش کنترل بارداری هستند. هر دو روش حاوی هورمونهای استروژن (estrogen) و پروژستین (progestin) هستند. پچ عبارت است از یک مربع کوچک، نازک و چسبنده که روی پوست قرار میگیرد. حلقه واژینال ضدبارداری، یک وسیله انعطافپذیر و سبک است که داخل واژن قرار داده میشود. هر دو روش، داروهایی را مشابه قرصهای کنترل بارداری آزاد میکنند. این روشها میتوانند نسبت به قرصها، به شکل منسجم و مداومتری مورد استفاده قرار گیرند، زیرا نیازی به مصرف روزانه ندارند. این مرور به بررسی این موضوع پرداخت که روشهای پیشگیری از بارداری تا چه حد خوب عمل میکنند، باعث ایجاد مشکلات خونریزی میشوند یا خیر، زنان از آنها طبق تجویز استفاده میکنند یا خیر، و اینکه چقدر بیخطر هستند.
تا فوریه 2013، جستوجوهای رایانهای را برای یافتن کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده روی پچ پوستی یا حلقه واژینال در مقایسه با قرصهای کنترل بارداری انجام دادیم. قرصها شامل انواع قرصهای حاوی استروژن و پروژستین بودند. برای یافتن کارآزماییهای دیگر با پژوهشگران مکاتبه کردیم.
تعداد 18 کارآزمایی را یافتیم. از شش کارآزمایی انجامشده روی پچ، پنج مورد به مقایسه پچ موجود در بازار با قرصهای کنترل بارداری پرداختند و یک مورد نیز پچ در حال تولید را مورد مطالعه قرار داد. از 12 کارآزمایی انجامشده روی حلقه، 11 مورد به بررسی حلقه و قرصهای موجود در بازار و یک مورد به بررسی حلقه در حال تولید اختصاص داشت. روشهای مقایسهشده دارای نرخ بارداری مشابهی بودند. کاربران پچ گزارش دادند که در مقایسه با گروه مصرفکننده قرص، روش خود را منسجمتر استفاده کردند. فقط نیمی از مطالعات پچ، دادههایی را در مورد بارداری یا نحوه صحیح استفاده زنان از این روش ارائه کردند. بااینحال، اکثر مطالعات حلقه، دادههای مذکور را در بر داشتند.
کاربران پچ نسبت به کاربران قرص، احتمال بیشتری داشت که زودتر از موعد از کارآزمایی خارج شوند. احتمال خروج کاربران حلقه در مراحل اولیه از برنامه زیاد نبود. مصرفکنندگان پچهای موجود در بازار، در مقایسه با مصرفکنندگان قرص، دچار ناراحتی بیشتری در ناحیه پستان، قاعدگی دردناکتر، تهوع و استفراغ شدند. کاربران حلقه نسبت به کاربران قرص، بیشتر دچار تحریک و ترشحات واژینال شدند، اما تهوع، آکنه، تحریکپذیری، افسردگی و تغییرات احساسی کمتری دارند. کاربران حلقه اغلب نسبت به کاربران قرص مشکلات خونریزی کمتری داشتند.
سطح کیفیت اطلاعات برای کارآزماییهای پچ، پائین و برای مطالعات حلقه، متوسط رتبهبندی شد. کیفیت پائینتر به دلیل عدم گزارش نحوه تخصیص گروهها یا عدم وجود معیارهای پیامد مناسب بود. از دیگر مسائل، ریزش بالای شرکتکنندگان و حذف زنان تعیینشده از آنالیز بود. مطالعات مربوط به پچ و حلقه باید جزئیات بیشتری را در مورد استفاده صحیح زنان از این روش ارائه دهند.
تفاوت معنیداری در اثربخشی روشهای مقایسهشده وجود نداشت. دادههای مربوط به بارداری در نیمی از کارآزماییهای مربوط به پچ و در دو-سوم از کارآزماییهای مربوط به حلقه در دسترس بودند. پچ میتواند بیشتر از COC منجر به قطع مصرف شود. در گروه پچ، پایبندی بهتری نسبت به گروه COC مشاهده شد. دادههای مربوط به پایبندی به مصرف از نیمی از مطالعات پچ و یک-سوم از کارآزماییهای حلقه بهدست آمدند. کاربران پچ، عوارض جانبی بیشتری نسبت به گروه COC داشتند. بهطور کلی، کاربرانی که از حلقه استفاده کردند، نسبت به کاربران COC، دچار عوارض جانبی کمتری شدند، اما تحریک و ترشحات واژینال بیشتر رخ دادند.
سطح کیفیت شواهد این مرور برای پچ، پائین و برای حلقه، متوسط در نظر گرفته شد. دلایل اصلی کاهش رتبه، فقدان اطلاعات در مورد نحوه تولید توالی (sequence generation) تصادفیسازی یا پنهانسازی تخصیص (allocation concealment)، روشهای ارزیابی پیامد، ریزش بالای شرکتکنندگان در دوره پیگیری، و حذفهای پساز تصادفیسازی بودند.
مصرف استروئیدهای ضدبارداری ترکیبی به شکل پچ ضدبارداری ترانسدرمال (transdermal contraceptive patch) یا حلقه واژینال ضدبارداری (contraceptive vaginal ring)، مزایای بالقوهای را نسبت به روشهای مرسوم و سنتی خوراکی ارائه میدهند. به دلیل افزایش فراهمیزیستی (bioavailability) و بهبود پایبندی کاربر به مصرف، ممکن است دوز پائینتری از پچ ترانسدرمال و حلقه واژینال مورد نیاز باشد.
مقایسه اثربخشی پیشگیری از بارداری، کنترل چرخه قاعدگی، میزان تبعیت (پایبندی به مصرف)، و بیخطری (safety) پچ ضدبارداری یا حلقه واژینال در مقایسه با داروهای ضدبارداری ترکیبی خوراکی (combination oral contraceptives; COC).
به منظور یافتن کارآزماییهای انجامشده در مورد پچ ضدبارداری یا حلقه واژینال، تا فوریه 2013، به جستوجو در پایگاههای MEDLINE؛ POPLINE؛ CENTRAL؛ LILACS؛ ClinicalTrials.gov و ICTRP پرداختیم. جستوجوهای قبلی شامل پایگاه EMBASE نیز بودند. برای مرور اولیه، با پژوهشگران و تولیدکنندگان شناختهشده تماس گرفتیم تا کارآزماییهای دیگر را نیز شناسایی کنیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای را در نظر گرفتیم که یک پچ ضدبارداری ترانسدرمال یا یک حلقه واژینال ضدبارداری را با COC مقایسه کردند.
دادهها توسط دو نویسنده خلاصه شده و وارد نرمافزار RevMan شدند. برای متغیرهای دو حالتی (dichotomous)، نسبت شانس (OR) پتو (Peto) با 95% فواصل اطمینان (CI) محاسبه شد. برای متغیرهای پیوسته (continuous)، تفاوت میانگین (MD) محاسبه شد. سطح کیفیت شواهد را برای این مرور نیز ارزیابی کردیم.
تعداد 18 کارآزمایی را یافتیم که با معیارهای ورود به این مرور مطابقت داشتند. از میان شش مطالعه انجامشده روی پچها، پنج مطالعه روی پچ تجاری حاوی نورلژسترومین (norelgestromin) بهعلاوه اتینیل استرادیول (ethinyl estradiol; EE) انجام شد؛ یک مطالعه نیز مربوط به یک پچ در حال توسعه حاوی لوونورژسترل (levonorgestrel; LNG) بهعلاوه EE بود. از میان 12 کارآزمایی انجامشده روی حلقه واژینال، 11 مورد حلقه تجاری مشابه حاوی اتونوژسترل (etonogestrel) بهعلاوه EE را بررسی کردند؛ یک مورد نیز یک حلقه در حال توسعه را مطالعه کرد که حاوی نسترون (nesterone) بهعلاوه EE است.
اثربخشی پیشگیری از بارداری برای پچ یا حلقه در مقایسه با COC تفاوت معنیداری نداشت. دادههای مربوط به پایبندی به مداخله محدود بودند. کاربران پچ در سه کارآزمایی، پایبندی بهتری را نسبت به کاربران COC نشان دادند. مقادیر OR برای پچ نورلژسترومین بهعلاوه EE، برابر بود با 2.05 (95% CI؛ 1.83 تا 2.29) و 2.76 (95% CI؛ 2.35 تا 3.24). در گزارش ارائهشده در مورد استفاده از پچ لوونورژسترل بهعلاوه EE، کاربران پچ به احتمال کمتری روزهای درمان را از دست دادند (OR: 0.36؛ 95% CI؛ 0.25 تا 0.51). در یکی از چهار کارآزمایی مربوط به حلقه واژینال مشخص شد که عدم پایبندی بیشتری در کاربران حلقه وجود داشت (OR: 3.99؛ 95% CI؛ 1.87 تا 8.52)، درحالیکه در کارآزمایی دیگر، پایبندی به رژیم درمانی بیشتر بود (OR: 1.67؛ 95% CI؛ 1.04 تا 2.68).
تعداد بیشتری از کاربران پچ در مقایسه با کاربران COC، زودتر از موعد مصرف آن را قطع کردند. ORهای حاصل از دو متاآنالیز، بهترتیب، برابر بودند با 1.59 (95% CI؛ 1.26 تا 2.00) و 1.56 (95% CI؛ 1.18 تا 2.06)، و در کارآزمایی دیگر مقدار OR برابر با 2.57 (95% CI؛ 0.99 تا 6.64) گزارش شد. همچنین کاربران پچ در مقایسه با کاربران COC، به دلیل عوارض جانبی درمان را با نرخ بیشتری قطع کردند. کاربران پچ حاوی نورلژسترومین، ناراحتی بیشتر پستان، دیسمنوره (dysmenorrhea)، تهوع و استفراغ را گزارش کردند. در کارآزمایی انجامشده روی پچ حاوی لوونورژسترل، کاربران پچ کمتر دچار استفراغ، سردرد، و خستگی شدند.
از میان 11 کارآزمایی انجامشده روی حلقه با دادههای مربوط به قطع مصرف، دو کارآزمایی نشان دادند که گروه حلقه نسبت به گروه COC، کمتر مصرف آن را متوقف کردند: OR: 0.32؛ (95% CI؛ 0.16 تا 0.66) و OR: 0.52؛ (95% CI؛ 0.31 تا 0.88). در یک مطالعه، کاربران حلقه کمتر احتمال داشت که استفاده از آن را به دلیل عوارض جانبی قطع کنند (OR: 0.32؛ 95% CI؛ 0.15 تا 0.70). مصرفکنندگان حلقه واژینال در مقایسه با مصرفکنندگان COC، بیشتر دچار واژینیت (vaginitis) و لکوره (leukorrhea) بودند، اما خشکی واژینال کمتری داشتند. کاربران حلقه در مقایسه با کاربران COC، کمتر دچار تهوع، آکنه، تحریکپذیری، افسردگی و بیثباتی عاطفی نیز شدند.
فقط یک مطالعه کارآزمایی، تفاوت قابل توجهی را در کنترل چرخه قاعدگی نشان داد. زنان در گروه پچ کمتر احتمال داشت که خونریزی و لکهبینی داشته باشند. در هفت مطالعه مربوط به حلقه، دادههای خونریزی گزارش شدند؛ چهار کارآزمایی نشان دادند که گروه حلقه بهطور کلی کنترل چرخه قاعدگی بهتری نسبت به گروه COC داشتند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.