بزرگسالان به شدت بیمار ممکن است به یک بیماری شدید ریوی به نام آسیب حاد ریه (acute lung injury) یا سندرم دیسترس تنفسی حاد (acute respiratory distress syndrome) مبتلا شوند که مانع از ورود اکسیژن کافی به خون میشوند. حدود نیمی از این بیماران فوت کرده و افرادی که زنده میمانند، ممکن است چندین سال طول بکشد تا به وضعیت نزدیک به حالت عادی خود بازگردند.
در اوج بیماری، بسیاری از این بیماران نمیتوانند به درستی نفس بکشند و به کمک دستگاه تنفسی به نام ونتیلاتور نیاز دارند که گاز را با فشار و از طریق فرآیندی به نام ونتیلاسیون مصنوعی وارد ریهها میکند. ونتیلاسیون مصنوعی میتواند باعث آسیب بیشتر ریهها شود. نیاز به دریافت حمایت تنفسی برای این بیماران، در عین حال که از وارد شدن آسیب بیشتر به ریه جلوگیری شود، منجر به جستوجو برای انواع ونتیلاسیون ملایمتر شده است.
یکی از انواع ملایمتر، ونتیلاسیون نسبی مایع (partial liquid ventilation) نامیده میشود. در این نوع، به جای گازی که توسط ونتیلاتورهای مرسوم استفاده میشود، از مایع خاصی به نام پرفلوئوروکربن (perfluorocarbon) استفاده میکند.
هدف از این مرور سیستماتیک بررسی این مساله بود که بیماران مبتلا به آسیب حاد ریه که ونتیلاسیون نسبی مایع دریافت کردند، نسبت به افرادی که تحت ونتیلاسیون مرسوم گاز قرار گرفتند، احتمال مرگ کمتری داشتند یا احتمال بهبودی کاملتر.
برای ارائه بهترین پاسخ ممکن به این سوال، این مرور به روش از پیش برنامهریزی شده ویژه و با هدف کنار هم قرار دادن نتایج تمام مطالعات منتخب برای تولید یک معیار کلی از ارزش ونتیلاسیون نسبی مایع انجام شد. دو مطالعه واجد شرایط (در کل شامل 401 شرکتکننده) پیدا شده و مقایسهای بین بیمارانی انجام شد که دوزهای مشابه پرفلوئوروکربن و افرادی که ونتیلاسیون مرسوم دریافت کردند. هیچ شواهدی نشان نداد که ونتیلاسیون نسبی مایع خطر مرگومیر یا مدت استفاده از ونتیلاسیون مصنوعی را کاهش میدهد، و برخی شواهد نشان میدهند که ممکن است خطر بروز عوارضی را از جمله سطوح پائین اکسیژن خون، ضربان قلب پائین، فشار خون پائین، نشت هوا از ریهها و کلاپس قلبی (cardiac collapse) افزایش دهد.
هیچ شواهدی برای حمایت از استفاده از PLV در ALI یا ARDS وجود نداشت؛ برخی شواهد حاکی از افزایش خطر عوارض جانبی مرتبط با استفاده از آن است.
آسیب حاد ریه (acute lung injury; ALI) و سندرم دیسترس تنفسی حاد (acute respiratory distress syndrome; ARDS) سندرمهای نارسایی تنفسی شدیدی هستند که با مورتالیتی و موربیدیتی قابلتوجهی همراه هستند. دریافت حمایت ونتیلاتوری مصنوعی معمولا ضرورت پیدا کرده و ممکن است آسیب ریه را تشدید کند. استفاده از ونتیلاسیون نسبی مایع (partial liquid ventilation; PLV) به عنوان یک شکل کمتر آسیبرسان از حمایت ونتیلاتوری برای این بیماران پیشنهاد شده است. اگرچه نشان داده شده که PLV موجب بهبود تبادل گاز و کاهش التهاب در مدلهای تجربی ALI میشود، مرور سیستماتیک قبلی هیچ شواهدی را برای حمایت یا رد استفاده از آن در اشخاص مبتلا به ALI و ARDS نیافت.
هدف اولیه این مرور ارزیابی این مساله بود که PLV در مقایسه با حمایت ونتیلاتوری معمول، موجب کاهش مورتالیتی (در 28 روز، هنگام ترخیص از بخش مراقبتهای ویژه (ICU)، هنگام ترخیص از بیمارستان و در یک، دو و پنج سال) در بزرگسالان مبتلا به ALI یا ARDS شد یا خیر.
اهداف ثانویه عبارت بودند از بررسی نحوه مقایسه PLV با ونتیلاسیون معمولی از لحاظ مدت زمان نیاز به دریافت ونتیلاسیون مکانیکی تهاجمی، مدت زمان حمایت تنفسی، مدت زمان اکسیژن درمانی، طول مدت بستری در ICU، طول مدت بستری در بیمارستان، بروز عفونت، اختلال شناختی طولانیمدت، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در طولانیمدت، عملکرد ریه در طولانیمدت، هزینههای طولانیمدت موربیدیتی و عوارض جانبی. عوارض جانبی زیر در نظر گرفته شدند: هیپوکسی (hypoxia) (PO2 شریانی <80 میلیمتر جیوه)، پنوموتوراکس (pneumothorax) (هر گونه نشت هوا به فضای پلور که مداخله درمانی را ضروری میسازد)، هیپوتانسیون (فشار خون سیستولیک < 90 میلیمتر جیوه که برای بیش از دو دقیقه ادامه داشته باشد یا درمان با مایعات یا داروهای وازواکتیو را ضروری سازد)، برادیکاردی (bradycardia) (ضربان قلب < 50 ضربه در دقیقه که بیش از یک دقیقه ادامه یابد یا مداخله درمانی را ضروری سازد) و ایست قلبی (نبود برونده کافی قلبی).
در این مرور بهروز شده، پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 10، سال 2012، در کتابخانه کاکرین (The Cochrane Library)؛ MEDLINE (Ovid SP؛ 1966 تا نوامبر 2012)؛ EMBASE (Ovid SP؛ 1980 تا نوامبر 2012)؛ و CINAHL (EBSCOhost؛ 1982 تا نوامبر 2012) را برای یافتن مطالعات منتشر شده جستوجو کردیم. در مرور اصیل، تا می 2004 به جستوجو پرداختیم.
منابع علمی خاکستری با جستوجو در خلاصه مقالات کنفرانسها و پایگاههای ثبت کارآزمایی و نیز از طریق تماس با کارشناسان در این زمینه شناسایی شدند.
همانند مرور اصیل، نویسندگان مرور، کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای را انتخاب کردند که PLV را با دیگر اشکال ونتیلاسیون در بزرگسالان (16 سال یا بالاتر) مبتلا به ALI یا ARDS مقایسه کرده و یک یا چند مورد از موارد زیر را گزارش کردند: مورتالیتی؛ طول مدت استفاده از ونتیلاسیون مکانیکی، حمایت تنفسی، اکسیژن درمانی، بستری در بخش مراقبتهای ویژه یا در بیمارستان؛ عفونت؛ اختلال شناختی طولانیمدت یا کیفیت زندگی مرتبط با سلامت؛ عملکرد طولانیمدت ریه یا هزینهها.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کیفیت مطالعات مرتبط را ارزیابی کرده و دادهها را از مطالعات وارد شده، استخراج کردند.
در این مرور بهروز شده، یک مطالعه واجد شرایط جدید شناسایی و گنجانده شد که در مجموع دو مطالعه واجد شرایط (شامل دادههای ترکیبی 401 شرکتکننده) به دست آمدند. از این 401 شرکتکننده، 170 نفر ونتیلاسیون نسبی مایع با دوز «بالا» (یعنی میانگین دوز حداقل 20 میلیلیتر/کیلوگرم)، 99 نفر ونتیلاسیون نسبی مایع با «دوز پائین» (یعنی دوز 10 میلیلیتر/کیلوگرم) و 132 نفر ونتیلاسیون مکانیکی مرسوم (conventional mechanical ventilation; CMV) را دریافت کردند. تخمینهای تجمعی از تاثیر مداخله برای همه کسانی که PLV را با دوز «بالا» در برابر ونتیلاسیون مرسوم دریافت کردند، محاسبه شد. هیچ شواهدی نشان نداد که PLV با دوز «بالا» موجب کاهش مورتالیتی در 28 روز (خطر نسبی (RR): 1.21؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.79 تا 1.85؛ 0.37 = P) یا افزایش تعداد روزهای بدون نیاز به دریافت CMV در 28 روز (تفاوت میانگین (MD): 2.24-؛ 95% CI؛ 4.71- تا 0.23؛ P = 0.08) میشود. تخمین تجمعی از تاثیر مداخله بر برادیکاردی در افرادی که PLV دریافت کردند بهطور چشمگیری بیشتر از افرادی بود که CMV دریافت کردند (RR: 2.51؛ 95% CI؛ 1.31 تا 4.81؛ P = 0.005). تخمینهای تجمعی از تاثیر مداخله بر عوارض جانبی زیر - هیپوکسی، پنوموتوراکس، هیپوتانسیون و ایست قلبی - همگی روند غیر قابلتوجهی را به سمت وقوع بالاتر این رویدادها در افرادی که با PLV درمان شدند، نشان دادند. از آنجایی که هیچ مطالعه واجد شرایطی به موربیدیتی یا مورتالیتی در مدتی بیش از 28 روز نپرداخت، تعیین تاثیر PLV بر این پیامدها امکانپذیر نبود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.