پیشینه
عفونت می‌تواند در روند طبیعی بهبود زخم اختلال ایجاد کند. به منظور کاهش خطر عفونت، زخم‌ها به طور روتین تمیز می‌شوند تا کثیفی، چرک یا آلودگی‌ها از بین بروند. در این مرور، زخم به صورت شکاف در پوست تعریف می‌شود.
هدف از انجام این مرور چیست؟
هدف از انجام این مرور، بررسی تاثیرات تمیز کردن زخم با استفاده از انواع مختلف آب (مثلا آب لوله‌کشی، مقطر، جوشیده) در مقایسه با عدم تمیز کردن یا استفاده از محلول‌های دیگر (مانند نرمال سالین) بود. اثربخشی مداخله را با بررسی نرخ عفونت مرتبط با زخم و بهبود زخم اندازه‌گیری کردیم.
پژوهشگرانی از کاکرین، همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را برای پاسخ به این سوال جست‌وجو کرده و 13 مطالعه مرتبط را یافتند. RCTها مطالعاتی هستند که در آنها افراد به طور تصادفی برای دریافت درمان‌های مختلف انتخاب می‌شوند. تخصیص شرکت‌کنندگان به این روش معتبرترین شواهد را در مورد روابط احتمالی بین درمان مورد استفاده و هرگونه پیامد سلامت گزارش‌شده ارائه می‌دهد.
پیام‌های کلیدی
تمیز کردن زخم را با آب لوله‌کشی، آب مقطر، آب جوشیده سرد شده یا سالین با یکدیگر یا با عدم تمیز کردن زخم مقایسه کردیم. مشخص نیست که هر یک از این مداخلات بر تعداد زخم‌هایی که عفونی می‌شوند، تاثیری دارند یا خیر. هم‌چنین مشخص نیست که آنها تاثیری بر بهبود زخم (تعداد زخم‌های بهبود یافته؛ تغییر اندازه زخم؛ و نرخ بهبود زخم)؛ هزینه‌ها؛ درد؛ یا رضایت بیمار دارند یا خیر.
در این مرور چه موضوعی بررسی شد؟
زخم‌ها معمولا برای پیشگیری از عفونت تمیز می‌شوند. محلول تمیز کردن می‌تواند آب لوله‌کشی، آب مقطر، آب جوشیده سرد شده یا سالین باشد. آب لوله‌کشی معمولا در سطح اجتماع استفاده می‌شود زیرا به راحتی در دسترس بوده، کارآمد و هزینه-اثربخش است؛ با این حال، یک بحث حل نشده در مورد استفاده از آن وجود دارد. تاثیرات تمیز کردن زخم‌ها را با آب در مقابل انواع دیگر آب، نرمال سالین و عدم تمیز کردن مقایسه کردیم.
همه RCTهایی را وارد کردیم که تمیز کردن زخم را با استفاده از انواع مختلف آب (مثلا آب لوله‌کشی، مقطر، جوشیده) در مقایسه با عدم تمیز کردن یا با محلول‌های دیگر (مانند نرمال سالین) ارزیابی کردند. شرکت‌کنندگان از هر گروه سنی و هر محیطی بودند، به عنوان مثال، بیمارستان، جامعه، خانه‌های سالمندان، مطب‌های طبابت بالینی، کلینیک‌های زخم. کارآزمایی‌هایی را حذف کردیم که محلول‌هایی را برای پروسیجرهای دندان‌پزشکی یا بیماران دچار سوختگی مقایسه کردند.
نتایج اصلی این مرور چه هستند؟
نتایج به دست آمده از 13 RCT را با مجموع 2504 شرکت‌کننده در این مرور وارد کردیم. شرکت‌کنندگان بزرگسالان یا کودکانی بودند که دارای انواع مختلفی از زخم‌ها بوده و در جامعه، مراکز اورژانسی یا بخش‌های بیمارستان تحت درمان قرار گرفتند. هشت کارآزمایی، تمیز کردن با آب لوله‌کشی را در مقایسه با تمیز کردن با نرمال سالین ارزیابی کردند. سه کارآزمایی، تمیز کردن زخم با آب لوله‌کشی را با عدم تمیز کردن زخم مقایسه کردند. دو کارآزمایی تمیز کردن با آب مقطر را در مقایسه با تمیز کردن با نرمال سالین ارزیابی کردند، یک کارآزمایی نیز تمیز کردن با آب جوشیده سرد شده را با تمیز کردن با نرمال سالین و تمیز کردن با آب مقطر را در مقایسه با تمیز کردن با آب جوشیده سرد شده ارزیابی کرد.
تمیز کردن زخم را با آب لوله‌کشی، آب مقطر، آب جوشیده سرد شده یا سالین با یکدیگر یا با عدم تمیز کردن زخم مقایسه کردیم. مشخص نیست که هر یک از این مداخلات بر تعداد زخم‌هایی که عفونی می‌شوند، تاثیری دارند یا خیر. هم‌چنین مشخص نیست که آنها تاثیری بر بهبود زخم (تعداد زخم‌های بهبود یافته؛ تغییر اندازه زخم؛ و نرخ بهبود زخم)؛ هزینه‌ها؛ درد؛ یا رضایت بیمار دارند یا خیر.
ما مطمئن نیستیم که مداخلات تاثیری داشته باشند زیرا تعداد شرکت‌کنندگان دریافت‌کننده هر مداخله برای ارزیابی قابل اعتماد بودن تاثیرات آنها کافی نبود. نحوه طراحی و اجرای مطالعات نیز به این معنی است که نتایج ممکن است به‌طور قابل اعتمادی تاثیرات مداخلات را منعکس نکنند. این تا حدودی به دلیل عدم-قطعیت در مورد نحوه تخصیص شرکت‌کنندگان به درمان‌ها است. هم‌چنین این امر امکان‌پذیر است که بسیاری از شرکت‌کنندگان و متخصصان مراقبت سلامت از درمان‌هایی که استفاده شد، آگاه بوده باشند.
این مرور تا چه زمانی به‌روز است؟
برای یافتن مطالعاتی جست‌وجو کردیم که تا 20 می 2021 منتشر شدند.
تمام شواهد شناسایی شده در این مرور با قطعیت پائین یا بسیار پائین بود. تمیز کردن با آب لوله‌کشی در مقایسه با عدم تمیز کردن ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در بهبود زخم ایجاد کند؛ هیچ داده‌ای در مورد تاثیر مداخله بر عفونت زخم وجود ندارد. تاثیرات تمیز کردن با آب لوله‌کشی، آب جوشیده سرد شده یا آب مقطر در مقایسه با تمیز کردن با سالین نامطمئن است، همانطور که تاثیر آب مقطر در مقایسه با آب جوشیده سرد شده نامطمئن است. داده‌های دیگر پیامدها در تمام مقایسه‌های در نظر گرفته شده محدود بوده، یا نامطمئن هستند یا نشان می‌دهند که ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در پیامد وجود داشته باشد.
اگرچه محلول‌های مختلفی برای تمیز کردن زخم‌ها توصیه شده‌اند، استفاده از نرمال سالین مورد علاقه است زیرا یک محلول ایزوتونیک بوده و تصور نمی‌شود که در روند بهبود طبیعی اختلال ایجاد کند. آب لوله‌کشی معمولا برای تمیز کردن زخم‌ها استفاده می‌شود زیرا به راحتی در دسترس بوده، و کارآمد و هزینه-اثربخش است؛ با این حال، یک بحث حل‌نشده در مورد استفاده از آن وجود دارد.
هدف از انجام این مرور ارزیابی تاثیرات آب برای تمیز کردن زخم است.
برای پنجمین نسخه به‌روز شده از این مرور، در می 2021، پایگاه ثبت تخصصی گروه زخم‌ها در کاکرین؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid Embase و EBSCO CINAHL Plus را جست‌وجو کردیم. هم‌چنین پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های بالینی را برای یافتن مطالعات در حال انجام و منتشر نشده جست‌وجو کرده، و فهرست منابع مطالعات وارد شده مرتبط، هم‌چنین مرورها، متاآنالیزها و گزارش‌های تکنولوژی سلامت را برای شناسایی مطالعات بیشتر بررسی کردیم. هیچ نوع محدودیتی به لحاظ زبان، تاریخ انتشار یا محیط اجرای مطالعه اعمال نشد.
همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که تمیز کردن زخم را با استفاده از انواع مختلف آب (مثلا آب لوله‌کشی، مقطر، جوشیده) در مقایسه با عدم تمیز کردن یا استفاده از محلول‌های دیگر (مانند نرمال سالین) ارزیابی کردند. برای این نسخه به‌روز شده، شبه-RCTها را حذف کردیم، بنابراین برخی از مطالعاتی را که در نسخه قبلی مرور گنجانده شدند، خارج کردیم.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم انتخاب کارآزمایی، استخراج داده‌ها و ارزیابی قطعیت شواهد را بر اساس روش درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) انجام دادند.
تعداد 13 کارآزمایی را در این نسخه به‌روز شده گنجاندیم که در مجموع شامل 2504 شرکت‌کننده دو تا 95 ساله بودند. شرکت‌کنندگان در کارآزمایی‌ها دچار شکستگی‌های باز، زخم‌های جراحی، زخم‌های تروماتیک، آنال فیشر و زخم‌های مزمن بودند. این کارآزمایی‌ها در شش کشور مختلف انجام شدند که اکثریت آنها در هند و ایالات متحده آمریکا بودند. سه کارآزمایی با 148 شرکت‌کننده، تمیز کردن با آب لوله‌کشی را با عدم تمیز کردن مقایسه کردند. هشت کارآزمایی شامل 2204 شرکت‌کننده، تمیز کردن با آب لوله‌کشی را در مقایسه با تمیز کردن با نرمال سالین ارزیابی کردند. دو کارآزمایی با 152 شرکت‌کننده، تمیز کردن با آب مقطر را در مقایسه با تمیز کردن با نرمال سالین ارزیابی کردند. یک کارآزمایی شامل 51 شرکت‌کننده نیز تمیز کردن با آب جوشیده سرد شده را در مقایسه با تمیز کردن با نرمال سالین، و تمیز کردن با آب مقطر را در مقایسه با تمیز کردن با آب جوشیده سرد شده ارزیابی کرد.
عفونت زخم: هیچ یک از کارآزمایی‌ها عفونت زخم را در مقایسه میان تمیز کردن با آب لوله‌کشی در برابر عدم تمیز کردن زخم گزارش نکرد. برای همه زخم‌ها، هشت کارآزمایی دریافتند که تاثیر تمیز کردن با آب لوله‌کشی در مقایسه با نرمال سالین نامطمئن است (خطر نسبی (RR): 0.84؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.59 تا 1.19)؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین. دو کارآزمایی با مقایسه استفاده از آب مقطر با نرمال سالین برای تمیز کردن شکستگی‌های باز نشان دادند که تاثیر مداخله بر تعداد شکستگی‌هایی که عفونی شدند، نامطمئن است (RR: 0.70؛ 95% CI؛ 0.45 تا 1.09)؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین. یک کارآزمایی با مقایسه استفاده از آب جوشیده سرد شده با نرمال سالین برای تمیز کردن شکستگی‌های باز نشان داد که تاثیر بر تعداد شکستگی‌هایی که عفونی شدند، نامطمئن است (RR: 0.83؛ 95% CI؛ 0.37 تا 1.87)؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین. این کارآزمایی با مقایسه استفاده از آب مقطر با آب جوشیده سرد شده نشان داد که تاثیر بر تعداد شکستگی‌هایی که عفونی شدند، نامطمئن است (RR: 0.59؛ 95% CI؛ 0.24 تا 1.47)؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین.
ترمیم زخم: نتایج حاصل از سه کارآزمایی که استفاده از آب لوله‌کشی را با عدم تمیز کردن زخم مقایسه کردند، نشان دادند که ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در تعداد زخم‌هایی که بهبود نیافتند بین گروه‌ها وجود داشته باشد (RR: 1.04؛ 95% CI؛ 0.95 تا 1.14)؛ شواهد با قطعیت پائین. تاثیر آب لوله‌کشی در مقایسه با نرمال سالین نامطمئن است؛ دو کارآزمایی تجمیع شدند (RR: 0.57؛ 95% CI؛ 0.30 تا 1.07) اما قطعیت شواهد بسیار پائین است. نتایج یک مطالعه که به مقایسه استفاده از آب مقطر با نرمال سالین برای تمیز کردن شکستگی‌های باز پرداخت، نشان داد که ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در تعداد شکستگی‌های بهبود یافته وجود داشته باشد (RR را نمی‌توان تخمین زد، همه زخم‌ها بهبود یافتند)؛ قطعیت شواهد پائین است.
کاهش اندازه زخم: تاثیر تمیز کردن با آب لوله‌کشی در مقایسه با نرمال سالین بر کاهش اندازه زخم نامطمئن است (RR: 0.97؛ 95% CI؛ 0.56 تا 1.68)؛ قطعیت شواهد بسیار پائین است.
نرخ التیام و بهبود زخم: تاثیر تمیز کردن با آب لوله‌کشی در مقایسه با نرمال سالین بر نرخ بهبود زخم نامطمئن است (تفاوت میانگین (MD): 3.06-؛ 95% CI؛ 6.70- تا 0.58)؛ قطعیت شواهد بسیار پائین است.
هزینه‌ها: دو کارآزمایی آنالیز هزینه را گزارش کردند، اما هزینه-اثربخشی آب لوله‌کشی در مقایسه با استفاده از نرمال سالین نامطمئن است؛ قطعیت شواهد بسیار پائین است.
درد: نتایج یک مطالعه در مورد مقایسه استفاده از آب لوله‌کشی با عدم تمیز کردن برای زخم‌های حاد و مزمن نشان داد که ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در نمره درد وجود داشته باشد. سطح قطعیت شواهد پائین است.
رضایت بیمار: نتایج یک مطالعه در مورد مقایسه استفاده از آب لوله‌کشی با عدم تمیز کردن برای زخم‌های حاد و مزمن نشان داد که ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در رضایت بیمار وجود داشته باشد. سطح قطعیت شواهد پائین است. تاثیر تمیز کردن با آب لوله‌کشی در مقایسه با نرمال سالین نامطمئن است زیرا سطح قطعیت شواهد بسیار پائین است.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.