مصرف مکملهای ویتامینC در بارداری
موضوع چیست؟
آیا مصرف مکمل ویتامین C در دوران بارداری باعث بهبود پیامدها برای مادران و نوزادان شده و عوارض جانبی به همراه دارد؟
چرا این موضوع مهم است؟
مصرف کم ویتامین C میتواند با عوارض بارداری مانند فشار خون بالا همراه با تورم دستها، پاها و صورت (پره-اکلامپسی)، کمخونی و داشتن نوزاد کموزن همراه باشد.
ما به چه شواهدی دست یافتیم؟
این مرور شامل دادههای 29 کارآزمایی با حضور بیش از 24,000 زن باردار از 17 کشور مختلف بود. چهار کارآزمایی، هیچ دادهای را برای این مرور ارائه نکردند. خطر کلی سوگیری کارآزماییها، پائین تا نامشخص بود، و سطح کیفیت شواهد از متوسط تا بالا بودند. شایعترین دوز روزانه ویتامین C که در 15 مطالعه استفاده شد، 1000 میلیگرم بود. یافتهها نشان دادند که مکملیاری روتین با ویتامین C در دوران بارداری، چه بهتنهایی و چه در ترکیب با دیگر مکملها (عمدتا ویتامین E)، پیامدها را برای زنان و نوزادان آنها بهبود نبخشید. در زنانی که مکملهای ویتامین C دریافت کردند، 36% کاهش نسبی در جداشدگی زودرس جفت از دیواره رحم (placental abruption) دیده شد (هشت مطالعه، بیش از 15,700 زن)؛ این یافته دارای شواهدی با کیفیت بالا بود. با این حال، مشخص نبود که این یافته به دلیل مصرف ویتامین C است یا عامل دیگری، زیرا اکثر کارآزماییها به زنان ویتامین C را همراه با ویتامین E داده بودند. در مطالعاتی که ویتامین C بهتنهایی داده شد، کاهشی در خطر پارگی پیش از زمان زایمان غشاها (PROM) به صورت ترم یا نارس دیده شد. با این حال، در مطالعاتی که به زنان ویتامین C و ویتامین E داده شد، خطر ابتلا به PROM ترم افزایش یافت. بنابراین، برای بررسی نقش ویتامین C در کاهش خطر جداشدگی جفت و پیشرفت PROM، انجام پژوهش بیشتری مورد نیاز است. این مرور، در یک مطالعه یافت که فقط خطر درد شکم به دنبال مصرف ویتامین C افزایش مییابد، به این معنی که ممکن است مضرات مرتبط با مصرف مکملهای ویتامین C در بارداری وجود داشته باشد.
این یافته به چه معنی است؟
مصرف مکملهای ویتامین C در دوران بارداری، به پیشگیری از بروز مشکلات بارداری از جمله مردهزایی، مرگ نوزاد، زایمان زودرس، پره-اکلامپسی یا نوزادان کموزن کمک نمیکند.
دادهها از مصرف روتین مکمل ویتامین C بهتنهایی یا در ترکیب با دیگر مکملها برای پیشگیری از مردهزایی، مرگومیر نوزادی، رشد ضعیف جنینی، زایمان زودرس یا پره-اکلامپسی حمایت نمیکنند. برای روشن شدن نقش احتمالی ویتامین C در پیشگیری از جداشدگی جفت و پارگی غشاها پیش از زمان زایمان، انجام پژوهشهای بیشتری مورد نیاز است. شواهد قانعکنندهای وجود نداشت که مصرف مکمل ویتامین C بهتنهایی یا در ترکیب با مکملهای دیگر منجر به فواید یا مضرات مهم دیگری میشود.
مصرف مکمل ویتامین C ممکن است به کاهش خطر عوارض بارداری مانند پره-اکلامپسی، محدودیت رشد داخل رحمی و کمخونی مادر کمک کند. نیاز به ارزیابی اثربخشی و بیخطری (safety) مصرف مکمل ویتامینC طی بارداری وجود دارد.
ارزیابی تاثیرات مصرف مکمل ویتامین C، بهتنهایی یا همراه با دیگر مکملهای جداگانه، بر پیامدهای بارداری، عوارض جانبی، عوارض جانبی و استفاده از خدمات سلامت.
پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه بارداری و زایمان در کاکرین (Cochrane Pregnancy and Childbirth Group’s Trials Register) (31 مارچ 2015) و فهرست منابع مطالعات بازیابیشده را جستوجو کردیم.
همه کارآزماییهای تصادفیسازی یا شبه-تصادفیسازی و کنترلشده که مکمل ویتامین C را در زنان باردار ارزیابی کردند. مداخلات استفاده کننده از یک مکمل مولتیویتامین حاوی ویتامین C یا در مواردی که مکمل اولیه آهن بود، حذف شدند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کارآزماییها را از نظر معیارهای ورود و خطر سوگیری (bias) ارزیابی کرده، دادهها را استخراج و صحت (accuracy) آنها را بررسی کردند.
بیست و نه کارآزمایی شامل 24,300 شرکتکننده در این مرور وارد شدند. بهطور کلی، 11 کارآزمایی با خطر پائین سوگیری، هشت کارآزمایی با خطر بالای سوگیری، و 10 کارآزمایی با خطر نامشخص سوگیری ارزیابی شدند. هیچ تفاوت بارزی میان زنانی که ویتامین C را بهتنهایی یا در ترکیب با مکملهای دیگر دریافت کردند، در مقایسه با دارونما یا عدم استفاده از گروه کنترل برای خطر مردهزایی (خطر نسبی(RR): 1.15؛ 95% فواصل اطمینان (CI): 0.89 تا 1.49؛ 20,038 شرکتکننده؛ 11 مطالعه؛ I² = 0%؛ شواهد با کیفیت متوسط)، مرگومیر نوزادی (RR: 0.79؛ 95% CI؛ 0.58 تا 1.08؛ 19,575 شرکتکننده؛ 11 مطالعه؛ I² =0%)، مرگومیر پریناتال (میانگین RR؛ 1.07؛ 95% CI؛ 0.77 تا 1.49؛ 17,105 شرکتکننده؛ هفت مطالعه؛ I² = 35%)، وزن هنگام تولد (تفاوت میانگین (MD): 26.88 گرم؛ 95% CI؛ 18.81- تا 72.58؛ 17,326 شرکتکننده؛ 13 مطالعه؛ I² = 69%)، محدودیت رشد داخل رحمی (RR: 0.98؛ 95% CI؛ 0.91 تا 1.06؛ 20,361 شرکتکننده؛ 12 مطالعه؛ I² = 15%؛ شواهد با کیفیت بالا)، زایمان زودرس (میانگین RR؛ 0.99؛ 95% CI؛ 0.90 تا 1.10؛ 22,250 شرکتکننده؛ 16 مطالعه؛ I² = 49%؛ شواهد با کیفیت بالا)، PROM (پارگی زودرس غشاها) زودرس (میانگین RR؛ 0.98؛ 95% CI؛ 0.70 تا 1.36؛ 16,825 شرکتکننده؛ 10 مطالعه؛ I² = 70%؛ شواهد با کیفیت پائین)، PROM ترم (میانگین RR؛ 1.26؛ 95% CI؛ 0.62 تا 2.56؛ 2674 شرکتکننده؛ سه مطالعه؛ I² = 87%)، و پره-اکلامپسی بالینی (میانگین RR؛ 0.92؛ 95% CI؛ 0.80 تا 1.05؛ 21,956 شرکتکننده؛ 16 مطالعه؛ I² = 41%؛ شواهد با کیفیت بالا) مشاهده نشد.
زنان دریافت کننده مکمل ویتامین C بهتنهایی یا همراه با مکملهای دیگر، در مقایسه با دارونما یا عدم استفاده از کنترل، کمتر در معرض خطر جدا شدن جفت قرار گرفته (RR: 0.64؛ 95% CI؛ 0.44 تا 0.92؛ 15,755 شرکتکننده؛ هشت مطالعه؛ I² = 0%؛ شواهد با کیفیت بالا) و افزایش اندکی در سن بارداری در زمان زایمان داشتند (MD: 0.31؛ 95% CI؛ 0.01 تا 0.61؛ 14,062 شرکتکننده؛ نه مطالعه؛ I² = 65%)، با این حال آنان همچنین به میزان بیشتری خود گزارشی درد شکمی توسط مادر داشتند (RR: 1.66؛ 95% CI؛ 1.16 تا 2.37؛ 1877 شرکتکننده؛ یک مطالعه). در آنالیزهای زیر گروه بر اساس نوع مکمل، مکمل ویتامین C بهتنهایی، با کاهش خطر ابتلا به PROM زودرس (میانگین RR؛ 0.66؛ 95% CI؛ 0.48 تا 0.91؛ 1282 شرکتکننده؛ پنج مطالعه؛ I² = 0%) و PROM ترم (میانگین RR؛ 0.55؛ 95% CI؛ 0.32 تا 0.94؛ 170 شرکتکننده؛ یک مطالعه) همراه بود. برعکس، هنگامی که مکمل شامل ویتامین C و ویتامین E بود، خطر PROM ترم افزایش یافت (میانگین RR؛ 1.73؛ 95% CI؛ 1.34 تا 2.23؛ 3060 شرکتکننده؛ دو مطالعه؛ I² = 0%). در آنالیزهای زیر گروه که نوع مکمل را بررسی کردند، تفاوتی در تاثیر ویتامین C بر دیگر پیامدها وجود نداشت. هیچ الگوی متفاوتی در دیگر زیر گروههای زنان بر اساس خطر زمینهای بروز عوارض بارداری، زمان شروع مصرف مکمل یا مصرف رژیم غذایی حاوی ویتامین C پیش از ورود به کارآزمایی وجود نداشت. کیفیت درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) شواهد برای زایمان زودرس، محدودیت رشد داخل رحمی، و جداشدگی جفت، در سطح بالا، و برای مردهزایی و پره-اکلامپسی بالینی در سطح متوسط و برای PROM نارس، در سطح پائین بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.