اعتماد بخش اساسی رابطه بیمار و پزشک را تشکیل داده و با افزایش رضایتمندی بیمار، پایبندی به درمان و تداوم مراقبت همراه است، اگرچه اعتماد کور ممکن است گاهی اوقات ارائه مراقبت را ضعیف کند. ما خواستیم بدانیم که راههای موثری برای افزایش اعتماد بیمار به پزشکان، از طریق مشارکت دادن پزشکان (مثلا آموزش) یا بیماران (مثلا با ارائه اطلاعات) وجود دارد یا خیر.
در 18 مارچ 2013، طیف گستردهای را از بانکهای اطلاعاتی جستوجو کرده و 10 مطالعه متنوع، همگی کارآزمایی بالینی تصادفیسازی و کنترلشده، با 11,063 شرکتکننده را شناسایی کردیم که معیارهای ورود را به مطالعه مروری داشتند. هفت مورد از کارآزماییها برای این بهروزرسانی جدید بودند. بهطور کلی، آنها شواهد کافی را مبنی بر تاثیر یک مداخله خاص بر افزایش سطح اعتماد ارائه نکردند. همه مطالعات در ایالات متحده انجام شدند. دو مورد با بودجه دولتی، هفت مورد توسط موسسات خیریه و یک مورد توسط یک سازمان حفظ سلامت (Health Maintenance Organisation; HMO) تامین مالی شدند.
مداخلات سه نوع اصلی بودند؛ سه مورد آموزش بیشتر پزشک، چهار مورد ارائه آموزش را برای بیماران و سه مورد ارائه اطلاعات بیشتر را در مورد پزشکان از نظر مشوقهای مالی یا سبک مشاوره ارائه کردند.
دو مداخله آموزش پزشک برای بهبود رفتارهایی که با اعتماد مرتبط هستند، بررسی شدند. مداخلات هیچ تغییری را در ارتقای سطح اعتماد بیماران به پزشکشان نشان ندادند. کارآزمایی سوم نشان داد که آموزش اونکولوژیستها در مهارتهای ارتباطی منجر به افزایش اندکی در سطح اعتماد شد.
دو کارآزمایی، بازدیدهای آموزشی گروهی را برای بیماران دیابتی بدون بیمه بررسی کردند. اولی افزایش اندکی را در سطح اعتماد نشان داد، اما دومی هیچ تغییری را در میزان اعتماد نشان نداد. کارآزمایی دیگری تاثیرات سه نوع ملاقات مقدماتی آموزشی را بر اعتماد بیماران جدید به پزشکانی که برای سازمان سلامت آنها کار میکنند، بررسی کرد. اعتماد به پزشکان با یک نوع ملاقات افزایش یافت، که در آن بیماران به صورت گروهی دیده شدند. با این حال، در مقایسه با بازدیدهای فردی با یک پزشک، یا یک پزشک و مربی سلامت، کمتر مورد توجه قرار گرفت. یک کارآزمایی دیگر به بررسی کمک به بیماران در تصمیمگیری در مورد مصرف استاتین با ارائه اطلاعات و فرصتی برای بحث در مورد گزینههای درمانی پرداخت. این امر سطح اعتماد را به میزان قابل توجهی افزایش نداد.
دو کارآزمایی به افشای مشوقهای ارائهشده به پزشکان برای طبابت به روشی مقرونبهصرفه از طریق طرحهای بیمه، پرداختند که برای بیماران افشا شد. یک کارآزمایی منجر به عدم کاهش و احتمالا افزایش سطح اعتماد شد. با این حال، اطلاعات طرح بر کاهش آزمایشهای غیرضروری، به جای کاهش هزینه، تاکید داشت. کارآزمایی دیگر هیچ کاهشی را در سطح اعتماد با افشا شدن، نشان نداد. یک کارآزمایی نهایی بیماران را با پزشکان بسته به اعتقاد آنها در مورد مراقبت مطابقت داد. اگرچه برخی از جنبههای رابطه پزشک و بیمار بهبود یافت، سطح اعتماد بهطور قابل توجهی تحت تاثیر قرار نگرفت. هیچ شواهدی دال بر بروز آسیب در هیچ یک از مطالعات وجود نداشت.
این مرور به دلیل عدم سازگاری میان معیارهای بررسی سطح اعتماد، چارچوبهای زمانی و جمعیتها، محدود شد. ما انواع کارآزماییهای بیشتری را که برای بررسی تاثیر آموزش خاص پزشکان یا استفاده از رویکرد بیمار-محور یا اشتراکگذاری تصمیم بر سطح اعتماد بیماران مورد نیاز است، برجسته کردهایم. به ویژه، نیاز به انجام مطالعات بینالمللی در دورههای طولانیتر پیگیری در سیستمهای مختلف مراقبتهای سلامت وجود دارد.
بهطور کلی، شواهد کافی برای نتیجهگیری اینکه هر مداخلهای ممکن است سطح اعتماد را به پزشکان افزایش دهد یا کاهش، وجود ندارد. این مساله ممکن است تا حدی به دلیل حساسیت ابزارهای بررسی اعتماد، و تاثیر سقف (ceiling effect) باشد، زیرا اعتماد به پزشکان عموما زیاد است. از سوی دیگر، ممکن است معیارهای فعلی اعتماد به اندازه کافی حساس نباشند. انجام کارآزماییهای بیشتری برای بررسی تاثیر آموزش خاص پزشکان یا استفاده از رویکرد بیمار-محور یا اشتراکگذاری تصمیم بر اعتماد بیماران، به ویژه در حوزههای انتخاب ارائهدهنده مراقبتهای سلامت، و ورود به سازمان مراقبتهای سلامت، مورد نیاز است. انجام کارآزماییهای بینالمللی مزیت ویژهای دارند. این مرور به دلیل عدم سازگاری میان معیارهای بررسی سطح اعتماد، چارچوبهای زمانی و جمعیتها، محدود شد.
اعتماد (trust) جزء اساسی رابطه بیمار و پزشک بوده و با افزایش رضایت، پایبندی به درمان، و تداوم مراقبت همراه است. مرور ما در سال 2006 شواهد کمی را یافت که مداخلات باعث بهبود میزان اعتماد بیماران به پزشکشان میشود؛ بنابراین برای یافتن اینکه شواهد بیشتری از تاثیرات مداخلاتی وجود دارد که ممکن است میزان اعتماد را به پزشکان یا گروهی از پزشکان بهبود بخشند، انجام جستوجوی بهروزشدهای مورد نیاز بود.
بهروزرسانی مرور قبلی پیرامون ارزیابی تاثیرات مداخلاتی که برای بهبود سطح اعتماد بیماران به پزشکان یا گروهی از پزشکان انجام شد.
در سال 2003، پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL، کتابخانه کاکرین )؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ Health Star؛ PsycINFO؛ CINAHL؛ LILACS؛ African Trials Register؛ African Health Anthology؛ Dissertation Abstracts International؛ و کتابشناختیهای (bibliography) مطالعات انتخابشده را برای ورود، جستوجو کردیم. همچنین با محققان فعال در این زمینه تماس گرفتیم. جستوجوها را در بانکهای اطلاعاتی اصلی در دسترس (پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL، کتابخانه کاکرین شماره 2، 2013)، MEDLINE (OvidSP)؛ EMBASE (OvidSP)؛ PsycINFO (OvidSP)؛ CINAHL (Ebsco)، همچنین Proquest Dissertations و Current Contents را برای دوره 2003 تا 18 مارچ 2013، بهروز کرده و دوباره اجرا کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs)، کارآزمایی شبه-تصادفیسازی و کنترلشده، مطالعات کنترلشده قبل و بعد (controlled before and after studies; CBAs)، و سریهای زمانی منقطع (interrupted time series) از مداخلات (اطلاعاتی، آموزشی، رفتاری، سازمانی) ارائهشده به پزشکان یا بیماران (یا مراقبان) که در آنها اعتماد به عنوان پیامد اولیه یا پیامد ثانویه بررسی شد.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم دادهها را استخراج و خطر سوگیری (bias) را در مطالعات واردشده ارزیابی کردند. در جایی که ذکر شد، دادههایی را در مورد عوارض جانبی استخراج کردیم. دادهها را به صورت نقل قول (narrative) سنتز کردیم.
تعداد 10 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده را شامل 7 کارآزمایی جدید و با حضور 11,063 بیمار وارد کردیم. این مطالعات همگی در آمریکای شمالی انجام شدند و همه آنها، به جز دو مورد، دربرگیرنده مراقبت اولیه بودند. همانطور که انتظار میرفت، ناهمگونی (heterogeneity) قابل توجهی میان مطالعات وجود داشت. مداخلات سه نوع اصلی بودند؛ سه مورد آموزش بیشتر پزشک، چهار مورد ارائه آموزش را برای بیماران و سه مورد ارائه اطلاعات بیشتر را در مورد پزشکان از نظر مشوقهای مالی یا سبک مشاوره ارائه کردند. علاوه بر این، چندین معیار مختلف از اعتماد به کار گرفته شد.
مطالعات نتایج متناقضی را منتشر کردند. کارآزماییهایی که افزایش اندک اما از نظر آماری معنیداری را در سطح اعتماد نشان میدهند، شامل موارد زیر هستند: کارآزمایی درباره افشای مشوقهای مالی توسط پزشک؛ کارآزمایی برای فراهم کردن انتخاب پزشک بر اساس تطابق میان باورهای بیمار و پزشک در مورد مراقبت؛ کارآزمایی از بازدیدهای گروهی برای پذیرفتهشدگان جدید در یک سازمان حفظ سلامت (Health Maintenance Organisation)؛ کارآزمایی از آموزش اونکولوژیستها در مهارتهای ارتباطی؛ و کارآزمایی از ویزیتهای گروهی برای بیماران دیابتی. با این حال، سطح اعتماد در یک کارآزمایی بزرگتر بعدی از ویزیتهای گروهی برای افراد دیابتی بدون بیمه، همچنین استفاده از ابزار کمک تصمیمگیری برای کمک به انتخاب استاتینها، کارآزمایی دیگری در مورد افشای انگیزههای مالی یا بهطور خاص آموزش پزشکان برای افزایش سطح اعتماد یا صلاحیت فرهنگی، تحت تاثیر قرار نگرفت. هیچ شواهدی دال بر بروز آسیب در هیچ یک از مطالعات وجود نداشت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.