پیشینه
صرع یک اختلال با تشنج‌های مکرر است. در حالی که بسیاری از افراد با استفاده از یک داروی ضدصرع از تشنج رهایی می‌یابند، برخی دیگر ممکن است برای کاهش تعداد تشنج‌های خود به داروهای متعددی نیاز داشته باشند. گفته می‌شود که این افراد مبتلا به صرع مقاوم به دارو هستند.
هدف مطالعه مروری
کلوبازام یک داروی ضدصرع است. در اینجا، ما شواهد به‌دست آمده را از مطالعات پزشکی بررسی کردیم تا بتوانیم تعیین کنیم که کلوبازام، هنگام استفاده به عنوان یک درمان افزودنی توسط افراد مبتلا به صرع مقاوم به دارو، چقدر در کاهش تعداد تشنج‌های افراد موثر است.
نتایج
ما چهار مطالعه را یافتیم که کلوبازام را به‌عنوان یک درمان افزودنی برای صرع مقاوم به دارو بررسی کرده بودند. آنها در مجموع 197 نفر را وارد کردند. دو مطالعه گزارش کردند که بیش از نیمی از افرادی که به آنها کلوبازام داده شد، کاهش 50% یا بیشتر در تعداد تشنج‌های خود داشتند. سه مورد از این مطالعات گزارش کردند که چه تعداد از افراد دریافت‌کننده کلوبازام از تشنج رهایی یافتند. در مجموع، تقریبا 15% از افراد با مصرف کلوبازام در مقایسه با 0% از افراد با مصرف دارونما (placebo) (یک داروی ساختگی و غیرفعال که نباید هیچ تاثیری بر صرع داشته باشد) از تشنج رهایی یافتند. هر چهار مطالعه نشان دادند که چه تعداد از افراد حین انجام مطالعه از درمان خارج شدند. تعداد اندکی بیشتر از افراد دریافت‌کننده کلوبازام (17 نفر از 197 نفر) نسبت به افراد دریافت‌کننده دارونما (12 نفر از 197 نفر) از مطالعه خارج شدند، اما میزان خروج افراد هنوز هم پایین بود. کلوبازام با عوارض جانبی، به ویژه خواب‌آلودگی همراه بود.
هر چهار مطالعه دارای مدت زمان کوتاهی بودند. آنها از روش‌های مختلفی از جمله طول مدت‌های مختلف درمان، استفاده کردند و کیفیت آنها پایین بود. نتایج نشان می‌دهند که کلوبازام، فراوانی تشنج را در افراد مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو (صرعی که از یک منطقه از مغز سرچشمه می‌گیرد) کاهش می‌دهد، اما داده‌های کافی برای تعیین اینکه آیا کلوبازام برای صرع جنرالیزه (صرعی که کل مغز را در بر می‌گیرد) نیز موثر است یا خیر، وجود نداشت. کیفیت بسیار پایین شواهد ارائه شده توسط چهار مطالعه واردشده بدان معنی است که ما در مورد اینکه آیا این یافته‌ها دقیق هستند یا خیر، بسیار نامطمئن هستیم، بنابراین، آنها باید با احتیاط استفاده شوند.
شواهد تا اکتبر 2018 به‌روز است.
کلوبازام به‌عنوان یک درمان افزودنی ممکن است فراوانی تشنج را کاهش دهد و در تشنج‌های با شروع کانونی موثرتر باشد. مهم است که بتوانیم تشخیص دهیم این یافته از شواهدی با کیفیت بسیار پایین و از مطالعاتی در معرض خطر نامشخص سوگیری به دست آمده است. هنوز مشخص نیست کدام گروه جمعیتی و در چه بازه زمانی، از کلوبازام بیشترین سود را خواهند برد. انجام کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل‌شده در مقیاس بزرگ، که در یک دوره زمانی طولانی‌تر انجام شود، و شامل زیرگروه‌هایی با انواع مختلف تشنج باشد، برای آگاهی موثر از عمل بالینی مورد نیاز است.
صرع حدود 1% از جمعیت را تحت تاثیر قرار می‌دهد، و تا 30% از بیماران، علیرغم درمان ضدصرع، همچنان دچار تشنج می‌شوند. کلوبازام (clobazam) یک 5،1-بنزودیازپین است و اغلب به‌عنوان یک درمان افزودنی برای صرع مقاوم به دارو استفاده می‌شود. این مرور یک نسخه بهروزرسانی شده از مرور اصلی کاکرین است، که برای اولین بار در سال 2008 منتشر شد، و به بررسی جدیدترین منابع موجود در مورد کلوبازام به‌عنوان یک افزودنی برای صرع مقاوم به دارو پرداخت.
بررسی کارایی، اثربخشی و تحمل‌پذیری کلوبازام به‌عنوان یک درمان افزودنی برای تشنج‌های مقاوم به دارو با شروع جنرالیزه و با شروع کانونی با یا بدون جنرالیزه شدن ثانویه، در بزرگسالان و کودکان.
برای آخرین بهروزرسانی این مرور، ما پایگاه‌های اطلاعاتی زیر را در 9 اکتبر 2018 جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت مطالعات کاکرین (CRS Web)؛ که شامل پایگاه ثبت تخصصی گروه صرع در کاکرین و پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (Cochrane Central Register of Controlled Trials; CENTRAL)؛ MEDLINE (Ovid) از 1946 تا 8 اکتبر 2018؛ ClinicalTrials.gov؛ و پلت‌فرم بین‌المللی ثبت کارآزمایی‌های بالینی (International Clinical Trials Registry Platform; ICTRP) سازمان جهانی بهداشت بود. برای برخی از به‌روزرسانی‌های قبلی، ما همچنین SCOPUS؛ DARE؛ و BIOSIS Previews را جست‌وجو کردیم، اما این جست‌وجوها دیگر مورد نیاز نیستند. (SCOPUS به‌عنوان یک جایگزین برای EMBASE جست‌وجو شد، اما کارآزمایی‌های کنترل‌شده و تصادفیسازی و شبه تصادفیسازی شده در EMBASE در حال حاضر در CENTRAL؛ DARE ceased operation در پایان مارچ 2015 موجود هستند؛ BIOSIS Previews هیچ مورد مرتبطی نداشت که در سایر پایگاه‌های اطلاعاتی یافت نشدند).
کارآزمایی‌های تصادفی‌شده در مورد افزودن کلوبازام، با روش‌های مناسب برای پنهان‌سازی تخصیص، که بیماران مبتلا به تشنج‌های مقاوم به دارو را با شروع کانونی یا جنرالیزه، با حداقل یک دوره درمانی هشت هفته‌ای به کارگرفتند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای ورود انتخاب و داده‌های مرتبط را استخراج کردند. پیامدهای زیر ارزیابی شدند: کاهش 50% یا بیشتر در تعداد تشنج‌ها، رهایی از تشنج، خروج از درمان و عوارض جانبی.
چهار مطالعه متقاطع دوسوکور، کنترل‌شده با دارونما (placebo) وارد این مرور شدند که 197 شرکت‌کننده را به کارگرفتند. هر چهار مطالعه به دلیل در دسترس نبودن جزئیات روش‌شناسی، در معرض خطر نامشخص سوگیری (bias) ارزیابی شدند. این مطالعات ناهمگونی روش‌شناسی قابل توجهی را نشان دادند و تفاوت‌ها در معیارهای پیامدی مورد توجه قرار گرفتند. در نتیجه، خلاصه‌سازی داده‌ها از طریق متاآنالیز امکان‌پذیر نبود. در عوض، یافته‌ها با سنتز داده‌ها به‌صورت نقل قول خلاصه شدند، فقط دو مورد از مطالعات، کاهش 50% یا بیشتر را در تعداد تشنج‌ها گزارش کردند. آنها به ترتیب گزارش دادند که 57.7% و 52.4% از شرکت‌کنندگان دریافت‌کننده کلوبازام افزودنی، با کاهش 50% یا بیشتر در فراوانی تشنج روبه‌رو شدند، هر چند سوگیری انتشار باید در نظر گرفته شود (2 RCT؛ 47 = n؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). رهایی از تشنج در سه مورد از مطالعات واردشده گزارش شد. در مجموع، 27 نفر از 175 بیمار در طول درمان با کلوبازام از تشنج رهایی یافتند (3 RCT؛ 175 = n؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). دو مطالعه به‌طور خاص اظهار داشتند که رهایی از تشنج در هیچ یک از شرکت‌کنندگان دریافت‌کننده دارونمای افزودنی مشاهده نشد. خروج از درمان در هر چهار مطالعه گزارش شد. بروز خروج از درمان مرتبط با دریافت کلوبازام اندکی بالاتر بود، اگرچه بروز کلی هنوز هم نسبتا پایین بود (4 RCT؛ 197 = n؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). عوارض جانبی فقط در دو مورد از مطالعات شرح داده شد، که گزارش کردند 36% و 85% از شرکت‌کنندگان، دچار یک یا چند عارضه جانبی حین دریافت کلوبازام شدند. شایع‌ترین عارضه جانبی گزارش شده، خواب‌آلودگی بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.