درد حاد اغلب بلافاصله پس از آسیب احساس میشود. اکثر افرادی که تحت عمل جراحی قرار میگیرند، پس از آن دچار درد متوسط یا شدید میشوند. افراد مبتلا به درد برای آزمایش داروهای مسکّن استفاده میشوند. آنها اغلب دندان عقل را برداشتهاند. درد معمولا با مسکّنهای خوراکی درمان میشود. نتایج را میتوان به دیگر انواع دردهای حاد هم تعمیم داد.
مجموعهای از مرورهای کاکرین به این موضوع میپردازند که مسکّنها چه عملکردی دارند. این مطالعه مروری به دارویی به نام سلکوکسیب میپردازد، که اغلب برای تسکین دردهای مزمن ناشی از آرتریت استفاده شده و جزو یکی از گروههای دارویی به نام داروهای غیر-استروئیدی ضد-التهابی (NSAIDs) است. در صورت استفاده طولانی-مدت از آن، نسبت به دیگر NSAIDها عوارض جانبی کمتری در سیستم گوارش بر جای میگذارد.
این مرور اطلاعات 10 مطالعه را ارزیابی کرد که از سلکوکسیب برای تسکین درد حاد استفاده کرده بودند. فقط بیش از 3 نفر از هر 10 نفر (33%) که سلکوکسیب 200 میلیگرم مصرف کردند و بیش از 4 نفر از هر 10 نفر (43%) که سلکوکسیب 400 میلیگرم دریافت کردند، در مقایسه با حدود 1 نفر در هر 10 نفر (محدوده 1% تا 11%) با دارونما، به میزان تسکین درد خوبی (حداقل 50%) دست یافتند. مقایسه نتایج مطالعات مختلف نشان داد که دوز 200 میلیگرم سلکوکسیب حداقل به اندازه آسپرین 600 تا 650 میلیگرم و پاراستامول (استامینوفن) 1000 میلیگرم برای تسکین درد پس از جراحی است، در حالی که دوز 400 میلیگرم آن حداقل به خوبی ایبوپروفن 400 میلیگرم است. تعداد افرادی که دچار واکنشهای منفی (عوارض) شدند برای سلکوکسیب و دارونما مشابه بود، و قطع دارو به دلیل بروز این عوارض جانبی نیز با نرخهای مشابهی رخ داد. بروز یک عارضه جانبی جدی، اختلال یا تخریب عضلانی (رابدومیولیز (rhabdomyolysis))، احتمالا مربوط به سلکوکسیب بود.
تک دوز سلکوکسیب خوراکی، مسکّن موثری برای تسکین درد پس از جراحی است. مقایسه غیرمستقیم نشان میدهد که دوز 400 میلیگرم اثربخشی مشابه ایبوپروفن 400 میلیگرم دارد.
این یک بهروزرسانی از مروری است که برای نخستینبار در کتابخانه کاکرین در شماره 4، 2008 منتشر شده و در شماره 3، 2012 بهروز شد. سلکوکسیب (celecoxib) یک مهارکننده انتخابی سیکلواکسیژناز-2 (COX-2) است که معمولا برای تسکین درد مزمن در استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید تجویز میشود. اعتقاد بر این است که سلکوکسیب با عوارض جانبی گوارشی کمتری نسبت به داروهای غیر-استروئیدی ضد-التهابی (NSAIDs) مرسوم همراه است. اثربخشی آن در درد حاد در بررسیهای قبلی نشان داده شده است.
ارزیابی اثربخشی ضد-درد و عوارض جانبی تک دوز خوراکی سلکوکسیب برای تسکین درد متوسط تا شدید پس از جراحی در بزرگسالان.
پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ EMBASE، بانک اطلاعاتی درد آکسفورد (Oxford Pain Database) و ClinicalTrials.gov را جستوجو کردیم. آخرین جستوجو در 31 می 2013 انجام شد.
کارآزماییهای تصادفیسازی شده، دوسو-کور و کنترلشده با دارونما (placebo) (RCT) را از بزرگسالانی وارد کردیم که هر دوز سلکوکسیب خوراکی یا دارونما را برای تسکین درد حاد پس از جراحی تجویز کردند.
دو نویسنده مرور، مطالعات را از نظر کیفیت ارزیابی کرده و دادهها را استخراج کردند. دادههای تجمیع تسکین درد (TOTPAR) یا تفاوت شدت درد (SPID) را به اطلاعات دو-حالتی تبدیل کرده، و تعداد شرکتکنندگانی را به دست آوردیم که طی چهار تا شش ساعت به حداقل 50% تسکین درد دست یافتند. از این اطلاعات برای محاسبه سود نسبی (relative benefit; RB) و تعداد افراد مورد نیاز برای درمان برای رسیدن به منفعت (NNT) استفاده کردیم، برای یک بیمار که حداقل 50% از حداکثر تسکین درد را با سلکوکسیب به دست آورد که این کار با دارونما قابل دستیابی نبود. از اطلاعات مصرف داروی نجات برای محاسبه نسبتی از شرکتکنندگان که به داروی نجات نیاز داشتند و میانگین وزنی میانه (median) زمان سپری شده تا استفاده از آن استفاده کردیم.
ده مطالعه (1785 شرکتکننده) معیارهای ورود را داشتند. دو مطالعه جدید در این بهروزرسانی، در بهروزرسانی قبلی شناسایی شده بودند، اما دادههایی در دسترس نبود. سه مطالعه منتشر نشده بالقوه مرتبط باقی مانده که در حال حاضر اطلاعاتی برای آنها در دسترس نیست.
NNT برای سلکوکسیب 200 میلیگرم و 400 میلیگرم در مقایسه با دارونما برای حداقل 50% تسکین در حداکثر شدت درد طی چهار تا شش ساعت، به ترتیب، 4.2 (95% فاصله اطمینان (CI): 3.4 تا 5.6) و 2.6 (95% CI؛ 2.3 تا 3.0) بود. میانه (median) زمان سپری شده تا استفاده از داروی نجات 6.6 ساعت با سلکوکسیب 200 میلیگرم، 8.4 ساعت با سلکوکسیب 400 میلیگرم، و 2.3 ساعت با دارونما بود. نسبتی از شرکتکنندگان که به داروی نجات در طول 24 ساعت نیاز داشتند، 74% با سلکوکسیب 200 میلیگرم، 63% با سلکوکسیب 400 میلیگرم، و 91% با دارونما بود. NNT برای پیشگیری از مصرف داروی نجات توسط یک بیمار، 4.8 (95% CI؛ 3.5 تا 7.7) و 3.5 (95% CI؛ 2.9 تا 4.6)، به ترتیب، برای سلکوکسیب 200 میلیگرم و 400 میلیگرم بود. عوارض جانبی عموما از نظر شدت خفیف تا متوسط بوده و نسبت مشابهی از شرکتکنندگان در گروه سلکوکسیب و دارونما دچار آن شدند. یک عارضه جانبی جدی که احتمالا مربوط به سلکوکسیب بود، گزارش شد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.