پیشینه
انجام جراحی تعویض مفصل زانو برای مدیریت بالینی آرتریت شایع است اما می‌تواند باعث سفتی زانو شود. سفتی زانو انجام برخی فعالیت‌ها را از جمله ایستادن از حالت نشسته دشوار می‌کند. حرکت غیرفعال پیوسته (continuous passive motion; CPM) راهی است برای ایجاد حرکت منظم در زانو با استفاده از دستگاه. این مرور کاکرین آنچه را که در مورد تاثیرات CPM پس از انجام جراحی زانو می‌دانیم، ارائه می‌دهد. پس از جست‌وجوی همه مطالعات مرتبط در ژانویه 2013، ما 24 مطالعه را با 1445 شرکت‌کننده پیدا کردیم که عمدتا برای آرتریت (arthritis) زانو جراحی تعویض مفصل زانو انجام داده بودند. CPM از روز اول تا چهارم پس از جراحی شروع شد و به مدت 1.5 تا 24 ساعت در روز، طی 1 تا 17 روز انجام شد. این مرور نشان داد که CPM پس از جراحی تعویض مفصل زانو احتمالا توانایی خم کردن زانو را به میزان اندک و کیفیت زندگی بیمار را بهبود می‌بخشد، اما ممکن است درد یا عملکرد را بهتر نکند. در مورد تاثیرات CPM بر نیاز به دست‌کاری تحت بیهوشی، درک شرکت‌کنندگان از اثربخشی درمان یا خطر عوارض نامطمئن هستیم.
بهترین تخمین‌ها از آنچه برای افرادی که پس از جراحی تعویض مفصل زانو CPM را انجام می‌دهند، اتفاق می‌افتد عبارتند از:
دامنه حرکت - فلکسیون (یعنی توانایی خم کردن زانو) فعال زانو
افرادی که CPM داشتند، به‌طور میانگین 2 درجه بیشتر (0 تا 5 درجه بیشتر) از افرادی که CPM نداشتند، در شش هفته توانستند زانوهای خود را خم کنند (2% بهبودی مطلق، 0 تا 4% بهبودی مطلق)
- افرادی که CPM داشتند، توانستند به‌طور میانگین 80 درجه زانوهای خود را خم کنند.
- افرادی که CPM نداشتند، توانستند به‌طور میانگین 78 درجه زانوهای خود را خم کنند.
درد (نمرات بالاتر به معنای درد بدتر یا شدیدتر)
افرادی که CPM داشتند، درد خود را به‌طور میانگین 0.4 امتیاز کمتر (0.8 امتیاز کمتر تا 0.1 امتیاز بیشتر) در مقیاس 0 تا 10 امتیازی در شش هفته ارزیابی کردند (4% کاهش مطلق، 8% کاهش تا 1% افزایش)
- افرادی که CPM داشتند، درد خود را در مقیاس 0 تا 10 امتیازی به‌طور میانگین 2.6 امتیاز ارزیابی کردند.
- افرادی که CPM نداشتند، درد خود را در مقیاس 0 تا 10 امتیازی به‌طور میانگین 3 امتیاز ارزیابی کردند.
عملکرد (نمرات بالاتر به معنای عملکرد بهتر)
افرادی که CPM داشتند، به‌طور میانگین عملکرد خود را معادل 1.6 امتیاز در مقیاس 0 تا 100 امتیازی در شش ماه از دست دادند (2% کاهش مطلق، 5% کاهش تا 2% افزایش).
- افرادی که CPM داشتند، به‌طور میانگین، عملکردی معادل 56 امتیاز در مقیاس 0 تا 100 امتیازی داشتند.
- افرادی که CPM نداشتند، به‌طور میانگین عملکردی معادل 57.6 امتیاز در مقیاس 0 تا 100 امتیازی داشتند.
کیفیت زندگی (نمرات بالاتر به معنای کیفیت زندگی بهتر)
افرادی که CPM داشتند، به‌طور میانگین کیفیت زندگی آنها معادل 1 امتیاز در مقیاس 0 تا 100 امتیازی در شش ماه افزایش یافت (1% بهبودی مطلق، 3% کاهش تا 4% افزایش).
- افرادی که CPM داشتند، به‌طور میانگین، کیفیت زندگی معادل 41 امتیاز در مقیاس 0 تا 100 امتیازی داشتند.
- افرادی که CPM نداشتند، به‌طور میانگین عملکردی معادل 40 امتیاز در مقیاس 0 تا 100 امتیازی داشتند.
دست‌کاری تحت بیهوشی
افرادی که CPM داشتند، کمتر در معرض خطر نیاز به دست‌کاری تحت بیهوشی قرار داشتند، به‌طور میانگین معادل 25 مورد کمتر در هر 1000 بیمار بود (4% کاهش خطر مطلق، 8% کاهش خطر تا 0% کاهش خطر).
- خطر نیاز به دست‌کاری تحت بیهوشی در افرادی که CPM داشتند، به‌طور میانگین 1.6% بود.
- خطر نیاز به دست‌کاری تحت بیهوشی در افرادی که CPM نداشتند، به‌طور میانگین 7.2% بود.
عوارض جانبی
افرادی که CPM داشتند، کمتر در معرض خطر ابتلا به عوارض جانبی قرار داشتند، به‌طور میانگین معادل 13 عارضه جانبی کمتر در هر 1000 بیمار (1% کاهش خطر مطلق، 5% کاهش خطر تا 3% افزایش خطر).
- خطر بروز عوارض جانبی در افرادی که CPM داشتند، به‌طور میانگین 15% بود.
- خطر بروز عوارض جانبی در افرادی که CPM نداشتند، به‌طور میانگین 16.3% بود.
CPM تاثیرات بالینی مهمی بر ROM فعال فلکسیون زانو، درد، عملکرد یا کیفیت زندگی ندارد تا استفاده روتین آن توجیه شود. CPM ممکن است خطر دست‌کاری تحت بیهوشی و خطر ایجاد عوارض جانبی را کاهش دهد، اگرچه کیفیت شواهد حمایت‌کننده از این یافته‌ها به ترتیب بسیار پائین و پائین است. تاثیرات CPM بر دیگر پیامدها نامشخص است.
آرتریت زانو یک مشکل شایع است که باعث ایجاد درد و ناتوانی می‌شود. در موارد شدید، آرتریت زانو را می‌توان به روش جراحی با آرتروپلاستی (arthroplasty) توتال زانو مدیریت کرد. بازتوانی پس از آرتروپلاستی زانو اغلب شامل حرکت غیرفعال پیوسته (continuous passive motion; CPM) است. CPM توسط دستگاهی انجام می‌شود که به‌طور غیرفعال و مکرر زانو را در یک محدوده حرکتی مشخص (range of motion; ROM) به حرکت درمی‌آورد. اعتقاد بر این است که CPM بازیابی ROM زانو را افزایش می‌دهد و مزایای درمانی دیگری نیز دارد. با این حال، مشخص نیست که CPM موثر است یا خیر.
ارزیابی مزایا و آسیب‌های CPM و مراقبت‌های استاندارد پس از جراحی در برابر مراقبت‌های مشابه پس از جراحی، با یا بدون تمرینات اضافی زانو، در افرادی که آرتروپلاستی زانو انجام می‌دهند. این مرور یک نسخه به‌روز شده از نسخه اصلی سال 2003 و 2010 این مرور است.
بانک‌های اطلاعاتی زیر را جست‌وجو کردیم: پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL) ( کتابخانه کاکرین ، سال 2012، شماره 12)؛ MEDLINE (ژانویه 1966 تا 24 ژانویه 2013)؛ EMBASE (ژانویه 1980 تا 24 ژانویه 2013)؛ CINAHL (ژانویه 1982 تا 24 ژانویه 2013)؛ AMED (ژانویه 1985 تا 24 ژانویه 2013) و PEDro (تا 24 ژانویه 2013).
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای که در آنها گروه آزمایش، CPM را دریافت کردند، و در هر دو گروه آزمایش و کنترل، مراقبت‌ها و درمان‌های مشابه پس از جراحی به دنبال آرتروپلاستی توتال زانو به افراد مبتلا به آرتریت ارائه شدند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای ورود انتخاب کرده، داده‌ها را استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. پیامدهای اولیه مورد نظر عبارت بودند از: ROM فلکسیون فعال زانو، درد، کیفیت زندگی، عملکرد، ارزیابی کلی شرکت‌کنندگان از اثربخشی درمان، بروز دست‌کاری (manipulation) تحت بیهوشی و عوارض جانبی. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از ROM غیرفعال فلکسیون زانو، ROM اکستانسیون فعال زانو (extension)؛ ROM اکستانسیون غیرفعال زانو، طول مدت بستری در بیمارستان، تورم و قدرت عضله چهار سر ران (quadriceps). تاثیرات مداخله را برای داده‌های پیوسته (continuous data) در قالب تفاوت‌های میانگین یا تفاوت‌های میانگین استانداردشده (SMD) و تاثیرات مداخله را برای داده‌های دو حالتی (dichotomous data) در قالب خطرات نسبی تخمین زدیم؛ همگی با 95% فواصل اطمینان (CI). هر جا که اقتضا می‌کرد، با استفاده از مدل اثرات تصادفی (random-effects model)، متاآنالیز را انجام دادیم.
تعداد 684 مقاله را از جست‌وجوهای الکترونیکی پس از حذف موارد تکراری شناسایی کرده و گزارش‌های کامل 62 کارآزمایی بالقوه واجد شرایط را بازیابی کردیم. بیست و چهار کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده از 1445 شرکت‌کننده معیارهای ورود را داشتند؛ چهار مورد از این کارآزمایی‌ها برای این نسخه به‌روز شده جدید بودند.
شواهدی با کیفیت متوسط وجود داشت که CPM تاثیرات کوتاه‌مدت بالینی مهمی بر ROM فعال فلکسیون زانو ندارد: میانگین فلکسیون زانو در گروه کنترل 78 درجه بود، CPM باعث افزایش ROM فلکسیون فعال زانو تا 2 درجه (95% CI؛ 0 تا 5) یا بهبودی مطلق تا 2% (95% CI؛ 0% تا 4%) شد. تاثیرات میان‌مدت و طولانی‌مدت مشابه هستند، اگرچه کیفیت شواهد در سطح پائین‌تری است.
شواهدی با کیفیت پائین وجود داشت که CPM تاثیرات کوتاه‌مدت بالینی مهمی بر درد ندارد: میانگین درد در گروه کنترل 3 امتیاز بود، CPM باعث کاهش درد تا 0.4 امتیاز در مقیاس 10 امتیازی (95% CI؛ 0.8- تا 0.1) یا کاهش مطلق آن تا 4-% (95% CI؛ 8-% تا 1%) شد.
شواهدی با کیفیت متوسط نشان می‌دهد که CPM تاثیرات میان‌مدت بالینی مهمی بر عملکرد ندارد: میانگین عملکرد در گروه کنترل 56 امتیاز بود، CPM باعث کاهش عملکرد تا 1.6 امتیاز (95% CI؛ 6.1- تا 2.0) در مقیاس 100 امتیازی یا کاهش مطلق تا 2-% (95% CI؛ 5-% تا 2%) شد. SMD معادل 0.1- انحراف معیار (standard deviation; SD) بود (95% CI؛ 0.3- تا 0.1).
شواهدی با کیفیت متوسط وجود داشت که CPM تاثیرات میان‌مدت بالینی مهمی بر کیفیت زندگی ندارد: میانگین کیفیت زندگی در گروه کنترل 40 امتیاز بود، CPM باعث بهبود کیفیت زندگی تا 1 امتیاز در مقیاس 100 امتیازی (95% CI؛ 3- تا 4) یا بهبودی مطلق تا 1% (95% CI؛ 3-% تا 4%) شد.
شواهدی با کیفیت بسیار پائین وجود داشت که CPM خطر دست‌کاری تحت بیهوشی را کاهش می‌دهد؛ خطر دست‌کاری در گروه کنترل 7.2%، و در گروه آزمایش 1.6% بود، CPM باعث کاهش خطر دست‌کاری تا 25 مورد کمتر در هر 1000 نفر (95% CI؛ 9 تا 64) یا کاهش خطر مطلق تا 4-% (95% CI؛ 8-% تا 0%) شد. خطر نسبی 0.3 بود (95% CI؛ 0.1 تا 0.9).
شواهدی با کیفیت پائین نشان داد CPM خطر بروز عوارض جانبی را کاهش می‌دهد؛ خطر عوارض جانبی در گروه کنترل 16.3%، و در گروه آزمایش 15% بود؛ CPM باعث کاهش خطر عوارض جانبی تا 13 عارضه جانبی کمتر در هر 1000 نفر یا کاهش خطر مطلق تا 1-% شد (95% CI؛ 5-% تا 3%). خطر نسبی 0.9 بود (95% CI؛ 0.6 تا 1.3). تخمین خطر دست‌کاری و عوارض جانبی بسیار غیردقیق است و تخمین خطر عوارض جانبی، تمایزی را میان افزایش و کاهش خطر بالینی مهم قائل نشد.
شواهد کافی برای تعیین تاثیر CPM بر ارزیابی کلی شرکت‌کنندگان از اثربخشی درمان وجود نداشت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.