هموروئید (haemorrhoid) از شایع‌ترین پاتولوژی‌های خوش‌خیم ناحیه آنورکتال است که معمولا با نشانه‌ها و علائم شایع، از قبیل خون‌ریزی، درد، خارش، تورم و ترشح، بروز می‌کند. شیوع آن می‌تواند از 4.4% در جمعیت عمومی تا 36.4% در حوزه طبابت بالینی متغیر باشد. بااین‌حال، شیوع واقعی آن‌ها به دلیل گزارش‌دهی کمتر از میزان واقعی این نشانه‌ها، ناگزیر کمتر از مقدار واقعی تخمین زده خواهد شد. درمان‌های طبی و محافظه‌کارانه با رژیم‌های غذایی حاوی فیبر بالا، نرم‌کننده‌های مدفوع (stool softener) و ملیّن‌ها (laxative)، درمان‌های ارجح برای هموروئید درجه یک و دو (I-II) هستند، در حالی که پروسیجرهای جراحی مانند هموروئیدکتومی (haemorrhoidectomy) برای اشکال شدیدتر هموروئید در نظر گرفته می‌شوند. فلبوتونیک‌ها (phlebotonic) دسته‌ای ناهمگون از داروها هستند که برای درمان بیماری هموروئید در مراحل خفیف‌تر هموروئید درجه یک و دو و در طول اپیزودهای ترومبوز (thrombosis) مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگرچه مکانیسم عملکرد واقعی آن‌ها به‌طور دقیق مشخص نشده، با تقویت دیواره عروق خونی، افزایش قوام (tone) وریدی، درناژ لنفاوی و عادی‌سازی نفوذپذیری مویرگی مرتبط هستند. بیست و چهار مطالعه را برای ورود در این مرور در نظر گرفتیم. این مرور، بیست کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده را شناسایی کرد که در مجموع (2334) شرکت‌کننده را وارد کرده و یک مداخله با استفاده از فلبوتونیک‌ها را با یک مداخله کنترل مقایسه کردند. از این بیست مطالعه، یک مورد استفاده از فلبوتونیک‌ها را با مداخله طبی و مطالعه دیگر، آن را با لیگاسیون (ligation) با باند لاستیکی مقایسه کرد. از چهار کارآزمایی باقی‌مانده، دو کارآزمایی را شناسایی کردیم که فلبوتونیک‌ها را با یکدیگر، یک کارآزمایی که فلبوتونیک‌ها را با درمان گیاهی، و یک کارآزمایی که استفاده از فلبوتونیک‌ها را با فوتوکواگولاسیون مادون قرمز ( infrared photocoagulation) مقایسه کردند. کارآزمایی‌های به‌دست‌آمده، هیچ عارضه جانبی یا تاثیرات جانبی قابل توجهی را از استفاده از فلبوتونیک نشان ندادند. مطالعات، تاثیرات سودمند فلبوتونیک‌ها را در درمان نشانه‌ها و علائم بیماری هموروئید، هم‌چنین تسکین نشانه‌ها را پس‌از هموروئیدکتومی نشان دادند.
شواهد نشان می‌دهد که استفاده از فلبوتونیک‌ها در درمان بیماری هموروئیدی، هم‌چنین در کاهش نشانه‌های پس‌از هموروئیدکتومی، مزیت بالقوه‌ای دارد. پیامدهایی مانند خون‌ریزی و بهبودی کلی در نشانه‌ها، تاثیرات سودمند و دارای اهمیت آماری را نشان می‌دهند و با توجه به شواهد ارائه‌شده در کارآزمایی‌های بالینی، نگرانی‌های کمی در مورد بی‌خطری (safety) کلی آن‌ها وجود داشتند.
بااین‌حال، محدودیت‌هایی در روش‌شناسی وجود داشتند. برای تقویت بیشتر نتیجه‌گیری‌ها، لازم است در آینده کارآزمایی‌های بالینی قوی‌تری با در نظر گرفتن این محدودیت‌ها انجام شوند.
هموروئید (haemorrhoid)، در واقع، دیلاتاسیون واریسی شبکه وریدی آنال و پری‌آنال است و اغلب در نتیجه افزایش مداوم فشار وریدی درون شبکه هموروئیدی ایجاد می‌شود (Kumar 2005). فلبوتونیک‌ها (phlebotonic) دسته‌ای ناهمگون از داروها هستند که از عصاره‌های گیاهی (یعنی فلاونوئیدها (flavonoids)) و ترکیبات مصنوعی (یعنی کلسیم دوبسیلات (calcium dobesilate)) تشکیل شده‌اند. اگرچه مکانیسم دقیق عملکرد آن‌ها به‌طور کامل مشخص نشده، به‌عنوان داروهایی که قوام (tone) وریدی را بهبود می‌بخشند، نفوذپذیری مویرگی را تثبیت می‌کنند و درناژ لنفاوی را افزایش می‌دهند، شناخته می‌شوند. آن‌ها برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها، ازجمله نارسایی مزمن وریدی، ادم لنفاوی، و هموروئید استفاده شده‌اند.
نتایج کارآزمایی‌های متعددی که تاثیر فلبوتونیک‌ها را در درمان نشانه‌ها و علائم بیماری هموروئیدی ارزیابی می‌کنند، حاکی از مزیت احتمالی این داروها هستند.
هدف از این مرور، بررسی کارآمدی فلبوتونیک‌ها در کاهش علائم، نشانه‌ها و شدت بیماری هموروئیدی و تائید تاثیر آن‌ها پس‌از هموروئیدکتومی (haemorrhoidectomy) بود.
پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL) در کتابخانه کاکرین؛ سال 2011؛ شماره 9؛ MEDLINE (1950 تا سپتامبر 2011) و EMBASE (1974 تا سپتامبر 2011) را جست‌وجو کردیم.
فقط کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای در این مرور وارد شدند که به ارزیابی استفاده از فلبوتونیک‌ها در درمان بیماری هموروئیدی پرداختند. هیچ کارآزمایی متقاطع (cross-over) یا خوشه‌ای (cluster) تصادفی‌سازی شده‌ای وارد آنالیزها نشد و هر کارآزمایی که روش تخصیص (allocation) شبه-تصادفی داشت، کنار گذاشته شد.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم داده‌ها را استخراج کرده و واجد شرایط بودن آن‌ها را برای ورود، آنالیز کردند. اختلاف‌نظرها با بحث و گفت‌وگوی سازنده حل‌و‌فصل شدند.
بیست و چهار مطالعه را برای ورود در آنالیز نهایی در نظر گرفتیم. بیست مورد از این مطالعات (که در مجموع 2344 شرکت‌کننده را وارد کردند)، استفاده از فلبوتونیک‌ها را در مقایسه با مداخله کنترل ارزیابی کردند. یکی از این بیست مطالعه، استفاده از فلبوتونیک‌ها را با مداخله طبی و مطالعه دیگر، آن را با لیگاسیون (ligation) با باند لاستیکی مورد ارزیابی قرار دادند.
چهار مطالعه باقی‌مانده شامل دو مورد بودند که اشکال مختلف فلبوتونیک‌ها را با یکدیگر، یک مطالعه که فلبوتونیک‌ها را با مداخله طبی، و یک مطالعه که استفاده از فلبوتونیک‌ها را با فوتوکواگولاسیون مادون قرمز ( infrared photocoagulation) مقایسه کردند. هشت مطالعه به دلایل مختلف از جمله کیفیت روش‌شناسی (methodology) ضعیف، حذف شدند.
فلبوتونیک‌ها در مقایسه با مداخله کنترل، تاثیرات مفیدی را برای پیامدهای خارش (OR: 0.23؛ 95% CI؛ 0.07 تا 0.79) (P = 0.02)، خون‌ریزی (OR: 0.12؛ 95% CI؛ 0.04 تا 0.37) (P = 0.0002)، خون‌ریزی پس‌از هموروئیدکتومی (OR: 0.18؛ 95% CI؛ 0.06 تا 0.58) (P = 0.004)، ترشح و نشت (OR: 0.12؛ 95% CI؛ 0.04 تا 0.42) (P = 0.0008) و بهبودی کلی در نشانه‌ها (OR: 15.99؛ 95% CI؛ 5.97 تا 42.84) (P < 0.00001) نشان دادند که از اهمیت آماری برخوردار بودند. این داروها اگرچه مفید بودند، تاثیر آن‌ها در مقایسه با مداخله کنترل برای درد (OR: 0.11؛ 95% CI؛ 0.01 تا 1.11) (P = 0.06)، نمرات درد پس‌از هموروئیدکتومی (SMD: -1.04؛ 95% CI؛ 3.21- تا 1.12) (P = 0.35) یا مصرف آنالژزیک پس‌از جراحی (OR: 0.54؛ 95% CI؛ 0.30 تا 0.99) (P = 0.05) اهمیت آماری نداشت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.