مالاریای ناشی از انگل پلاسمودیوم ویواکس (Plasmodium vivax) شیوع گسترده‌ای دارد. سازمان جهانی بهداشت (WHO) توصیه می‌کند که افراد مبتلا به مالاریای P. vivax به مدت سه روز با کلروکین (chloroquine) درمان شوند تا انگل‌های موجود در خون را که باعث بروز نشانه‌های مالاریا می‌شوند، از بین ببرند، و این درمان با مصرف 15 میلی‌گرم/روز پریماکین به مدت 14 روز برای درمان مرحله کبدی عفونت و پیشگیری از عود بیماری پیگیری می‌شود. بااین‌حال، بسیاری از افراد پس‌از احساس بهبودی با درمان با کلروکین، دوره درمان با پریماکین را کامل نمی‌کنند. علاوه‌بر این، پریماکین می‌تواند گلبول‌های قرمز خون را در افراد مبتلا به کمبود ژنتیکی آنزیم (کمبود آنزیم گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز (G6PD) از بین ببرد و متخصصان بالینی از تجویز پریماکین در مناطقی که افراد معمولا این کمبود را دارند، اجتناب می‌کنند. دوره‌های کوتاه‌تر درمان با پریماکین می‌تواند به‌طور بالقوه باعث افزایش تکمیل درمان و کاهش عوارض جانبی شود.
نویسندگان مرور 15 کارآزمایی را شامل 4377 بزرگسال و کودک بالای یک سال مبتلا به مالاریای ویواکس وارد این مرور کردند. همه بیماران برای عفونت مرحله خونی با کلروکین درمان شدند و سپس به‌صورت تصادفی‌سازی شده به دوره 14 روزه درمان با پریماکین، یا دوره‌های کوتاه‌تر درمان با پریماکین (سه، پنج یا هفت روز)؛ یا دوزهای بالاتر درمان با پریماکین که به مدت هشت هفته، هفته‌ای یک بار تجویز شدند؛ یا دارونما (placebo) یا عدم درمان اختصاص یافتند. در دوازده مطالعه، درمان‌ها تحت نظارت ارائه شدند. شواهد تا 8 اکتبر 2013 به‌روز است.
میزان عود بیماری طی شش ماه تا یک سال احتمالا با رژیم‌های کوتاه‌تر در مقایسه با رژیم استاندارد 14 روزه پریماکین بیشتر است ( شواهد با کیفیت متوسط ). بر اساس شواهد موجود، از یک مطالعه روی 126 نفر که به مدت نه ماه پیگیری شدند، ما نمی‌دانیم که تعداد عود بیماری با مصرف هفتگی پریماکین، تفاوتی با دوره 14 روزه درمان با پریماکین دارد یا خیر ( شواهد با کیفیت بسیار پائین ). انجام مطالعات بهتر و با تعداد افراد بیشتر مورد نیاز است تا مطمئن شویم که آنها به یک اندازه در برابر عود بیماری موثر هستند. بر اساس نتایج چهار مطالعه، پنج روز مصرف پریماکین در پیشگیری از عود بیماری، طی شش تا 15 ماه، به اندازه دارونما یا عدم درمان بی‌اثر بود ( شواهد با کیفیت بالا ). دوره 14 روزه درمان با پریماکین در مقایسه با دارونما از عود مالاریای ویواکس در بسیاری از افراد در طول 12 ماه پیشگیری کرد ( شواهد با کیفیت بالا ). هیچ‌گونه عوارض جانبی جدی با پریماکین گزارش نشد.
این نسخه به‌روز شده از مرور تایید می‌کند که دوره 14 روزه پریماکین توصیه‌شده توسط WHO در برابر عود مالاریای ویواکس موثرتر از درمان با دوره‌های کوتاه‌تر درمان با پریماکین است.
این آنالیز، توصیه فعلی سازمان جهانی بهداشت را برای مصرف 14 روزه پریماکین (15 میلی‌گرم/روز) به منظور پیشگیری از عود مالاریای ویواکس تایید می‌کند. رژیم‌های کوتاه‌تر پریماکین با همان دوز روزانه با میزان عود بالاتر همراه است. تاثیرات مشابه با پریماکین هفتگی امیدوارکننده است، اما برای اثبات برابری یا عدم برتری آن در مقایسه با رژیم 14 روزه در محیط‌های با انتقال بالای مالاریا، انجام کارآزمایی‌های بیشتری لازم است.
عفونت‌های پلاسمودیوم ویواکس (Plasmodium vivax) نقش مهمی در بار (burden) جهانی مالاریا دارند. سازمان جهانی بهداشت یک دوره 14 روزه درمان را با پریماکین (primaquine) (با دوز 0.25 میلی‌گرم/کیلوگرم/روز، که معادل دوز 15 میلی‌گرم/روز برای بزرگسالان است) برای ریشه‌کن کردن مرحله کبدی انگل و پیشگیری از عود بیماری توصیه می‌کند. تکمیل دوره 14 روزه درمان با پریماکین برای بسیاری از افراد دشوار است و خطر بالقوه کم‌خونی همولیتیک در افراد مبتلا به کمبود آنزیم گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز (G6PD) وجود دارد. این مرور به ارزیابی پریماکین در درمان P. vivax ، به‌ویژه جایگزین‌هایی برای دوره استاندارد 14 روزه می‌پردازد.
مقایسه رژیم‌های جایگزین پریماکین با رژیم توصیه‌شده 14 روزه برای پیشگیری از عود (درمان رادیکال) در افراد مبتلا به مالاریای P. vivax که برای عفونت مرحله خونی، با کلروکین (chloroquine) درمان شده‌اند. هم‌چنین کارآزمایی‌هایی را خلاصه می‌کنیم که به مقایسه مصرف پریماکین با عدم مصرف آن پرداختند که منجر به توصیه رژیم 14 روزه شد.
پایگاه ثبت تخصصی گروه بیماری‌های عفونی در کاکرین، CENTRAL ( کتابخانه کاکرین )؛ MEDLINE؛ EMBASE و LILACS را تا 8 اکتبر 2013 جست‌وجو کردیم. خلاصه مقالات کنفرانس‌ها، پایگاه‌های ثبت کارآزمایی و فهرست منابع را بررسی کرده و برای یافتن مطالعات واجد شرایط با پژوهشگران و شرکت‌های داروسازی تماس گرفتیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTهایی که رژیم‌های مختلف دوزبندی پریماکین را با رژیم استاندارد پریماکین (15 میلی‌گرم/روز به مدت 14 روز) یا با عدم مصرف پریماکین، در افراد مبتلا به مالاریای ویواکس که برای عفونت مرحله خونی با کلروکین درمان شدند، مقایسه می‌کنند.
به‌طور مستقل از هم، به ارزیابی واجد شرایط بودن کارآزمایی، و کیفیت کارآزمایی پرداخته و داده‌ها را استخراج کردیم. خطرات نسبی (RR) را با 95% فواصل اطمینان (CI) برای داده‌های دوحالتی (dichotomous data) محاسبه کرده و در صورت وجود ناهمگونی (heterogeneity) قابل توجه، از مدل اثرات تصادفی (random-effects model) در متاآنالیزها استفاده کردیم. کیفیت کلی شواهد را با استفاده از رویکرد درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) سنجیدیم.
تعداد 15 کارآزمایی (دو RCT خوشه‌ای (cluster)) را شامل 4377 شرکت‌کننده بزرگسال و کودک وارد این مرور کردیم. اکثر کارآزمایی‌ها، افراد مبتلا به کمبود G6PD را کنار گذاشتند. کارآزمایی‌ها رژیم‌های مختلف پریماکین را با رژیم استاندارد پریماکین، یا با دارونما (placebo) یا عدم درمان مقایسه کردند. همه کارآزمایی‌ها عفونت مرحله خونی را با کلروکین درمان کردند.
رژیم‌های جایگزین پریماکین در مقایسه با رژیم 14 روزه پریماکین
میزان عود طی شش ماه با رژیم پنج روزه پریماکین بیشتر از رژیم استاندارد 14 روزه بود (RR: 10.05؛ 95% CI؛ 2.82 تا 35.86؛ دو کارآزمایی، 186 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت متوسط). به همین ترتیب، میزان عود بیماری طی شش ماه با رژیم سه روزه پریماکین بیشتر از رژیم استاندارد 14 روزه بود (RR: 3.18؛ 95% CI؛ 2.1 تا 4.81؛ دو کارآزمایی، 262 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت متوسط ، شش ماه پیگیری ) ؛ این میزان با مصرف پریماکین به مدت هفت روز که تا دو ماه پیگیری شد، در مقایسه با رژیم پریماکین 14 روزه نیز بیشتر بود (RR: 2.24؛ 95% CI؛ 1.24 تا 4.03؛ یک کارآزمایی، 126 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین ).
در یک مطالعه کوچک، عود بیماری پس از مصرف یک‌بار در هفته و تحت نظارت پریماکین به مدت هشت هفته، در مقایسه با مصرف خودسرانه پریماکین به مدت 14 روز، طی نه ماه پیگیری، تفاوت اندکی مشاهده شد (RR: 2.97؛ 95% CI؛ 0.34 تا 25.87؛ یک کارآزمایی، 129 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت بسیار پائین ) .
رژیم‌های درمانی حاوی پریماکین در مقایسه با رژیم‌های بدون پریماکین
تعداد افرادی که دچار عود بیماری شدند، میان افرادی که پنج روز پریماکین دریافت کردند یا دارونما یا پریماکین دریافت نکردند، مشابه بود (چهار کارآزمایی، 2213 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت بالا ؛ شش تا 15 ماه پیگیری)؛ اما این تعداد در افرادی که 14 روز پریماکین دریافت کردند، کمتر بود (RR: 0.6؛ 95% CI؛ 0.48 تا 0.75؛ ده کارآزمایی، 1740 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت بالا ؛ هفت هفته تا 15 ماه پیگیری).
هیچ موردی از عوارض جانبی جدی گزارش نشد. عوارض جانبی محدودکننده درمان، به ندرت رخ دادند و عوارض جانبی غیرجدی نیز خفیف و گذرا بودند. نویسندگان کارآزمایی گزارش دادند که افراد داروها را تحمل کردند.
هیچ کارآزمایی‌ای را پیدا نکردیم که تجویز رژیم‌های پریماکین با دوز بالاتر (0.5 میلی‌گرم/کیلوگرم/روز یا بیشتر) به مدت پنج روز یا بیشتر را با رژیم 14 روزه مقایسه کرده باشند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.