سوال مطالعه مروری
نویسندگان کاکرین، شواهد را در مورد اثربخشی سه تکنیک مختلف آماده‌سازی اسپرم (روش گرادیان (gradient)، غوطه‌ور سازی (swim-up)، و شست‌وشو (wash)) بر پیامد بالینی پس از تلقیح داخل رحمی (intrauterine insemination; IUI) بررسی کردند.
پیشینه
از تکنیک‌های آماده‌سازی مایع منی در تکنیک‌های کمک باروری برای جداسازی اسپرم با ظاهر و حرکت طبيعی خودبه‌خودی از بخش مایع منی که اسپرم در آن معلق است، استفاده می‌شود. اثربخشی تکنیک‌های خاص آماده‌سازی مایع منی برای افزایش میزان بارداری در زوج‌های نابارور که تحت IUI قرار می‌گیرند، ناشناخته است.
ویژگی‌های مطالعه
ما شش کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده را یافتیم که روش گرادیان، غوطه‌ورسازی یا شست‌وشو را در مجموع در 485 زوج تحت IUI مقایسه کردند. شواهد تا مارچ 2019 به‌روز است.
نتایج کلیدی
ما مطمئن نیستیم که تفاوتی در پیامدهای بارداری بین سه تکنیک آماده‌سازی اسپرم برای زوج‌های نابارور تحت IUI وجود دارد یا خیر. هیچ مطالعه‌ای، میزان تولد زنده را گزارش نکرد.
روش غوطه‌ور سازی در مقابل روش گرادیان
با توجه به کیفیت شواهد (بسیار پایین)، ما مطمئن نیستیم که تفاوتی بین نرخ بارداری بالینی (CPR) در روش غوطه‌ور سازی در مقابل روش گرادیان وجود داشت. نتایج نشان می‌دهند در صورتی که احتمال بارداری پس از استفاده از روش گرادیان 24% باشد، احتمال بارداری بعد از استفاده از روش غوطه‌ور سازی بین 14% و 30% است. ما مطمئن نیستیم که تفاوتی بین میزان بارداری پیش‌رو به ازای هر زوج، میزان بارداری چندقلویی (MPR) به ازای هر زوج یا میزان سقط جنین (MR) به ازای هر زوج در مقایسه میان روش غوطه‌ور سازی در مقابل روش گرادیان وجود داشته باشد. کیفیت شواهد برای تمام این پیامدها بسیار پایین بود. هیچ مطالعه‌ای، میزان بارداری اکتوپیک یا خارج رحمی، ناهنجاری‌های جنینی یا میزان عفونت را گزارش نکرد.
روش غوطه‌ور سازی در مقابل روش شست‌وشو
با توجه به کیفیت شواهد (بسیار پایین)، ما مطمئن نیستیم که تفاوتی بین میزان بارداری بالینی بعد از روش غوطه‌ور سازی در مقابل روش شست‌وشو و سانتریفیوژ کردن وجود دارد. نتایج نشان می‌دهند در صورتی که احتمال بارداری پس از استفاده از روش شست‌وشو 38% باشد، احتمال بارداری بعد از استفاده از روش غوطه‌ور سازی بین 9% و41% است. با توجه به کیفیت بسیار پایین شواهد، ما مطمئن نیستیم که تفاوتی بین میزان بارداری چندقلویی بین روش غوطه‌ور سازی در مقابل روش شست‌وشو وجود داشت. میزان سقط جنین فقط در یک مطالعه گزارش شد: هیچ موردی از سقط جنین در هر دو بازوی درمان گزارش نشد. هیچ مطالعه‌ای، میزان بارداری پیش‌رو، میزان بارداری اکتوپیک یا خارج رحمی، ناهنجاری‌های جنینی یا میزان عفونت را گزارش نکرد.
روش گرادیان در مقابل روش شست‌وشو
با توجه به کیفیت شواهد (بسیار پایین)، ما مطمئن نیستیم که تفاوتی بین میزان بارداری بالینی بعد از روش گرادیان در مقابل روش شست‌وشو و سانتریفیوژ وجود دارد. نتایج نشان می‌دهند در صورتی که احتمال بارداری پس از استفاده از روش شست‌وشو 13% باشد، احتمال بارداری بعد از استفاده از روش گرادیان بین 8% و 46% است. با توجه به کیفیت شواهد، ما مطمئن نیستیم که تفاوتی بین میزان بارداری چندقلویی به ازای هر زوج بین گروه‌های درمان وجود داشته باشد. با توجه به کیفیت شواهد، ما همچنین مطمئن نیستیم که تفاوتی بین میزان سقط جنین به ازای هر زوج بین گروه‌های درمان وجود داشته باشد. هیچ مطالعه‌ای، میزان بارداری پیش‌رو، میزان بارداری اکتوپیک یا خارج رحمی، ناهنجاری‌های جنینی یا میزان عفونت را گزارش نکرد.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد بسیار پایین بود. محدودیت‌های اصلی عبارت بودند از خطر سوگیری (bias)، نشانه‌های عدم دقت (تعداد کم مطالعات/شرکت‌کنندگان وارد شده) و تناقض در نتایج میان مطالعات.
کیفیت بسیار پایین شواهد موجود به این معنی است که ما نمی‌توانیم در مورد اثربخشی نسبی تکنیک‌های مختلف آماده‌سازی مایع منی: روش غوطه‌ور سازی در مقابل گرادیان در مقابل شست‌وشو و سانتریفیوژ مطمئن باشیم. هیچ مطالعه‌ای، میزان تولد زنده را گزارش نکرد. ما مطمئن نیستیم که تفاوتی در میزان بارداری بالینی، میزان حاملگی در حال انجام، میزان بارداری چندقلویی یا میزان سقط جنین به ازای هر زوج، بین سه تکنیک آماده‌سازی اسپرم وجود داشته باشد. انجام کارآزمایی‌های تصادفیسازی شده بیشتری برای گزارش داده‌های تولد زنده مورد نیاز است.
تکنیک‌های آماده‌سازی مایع منی برای کمک باروری، از جمله تلقیح داخل رحمی (IUI)، برای انتخاب اسپرماتوزوهای دارای مورفولوژی طبیعی و متحرک توسعه یافته‌اند. عملکرد بسیاری از اسپرماتوزوهای متحرک و دارای موفولوژی طبیعی ممکن است انتخاب‌های درمانی و در نتیجه پیامدها را تحت تاثیر قرار دهند.
مقایسه اثربخشی سه تکنیک مختلف آماده‌سازی مایع منی (گرادیان (gradient)؛ غوطه‌ور سازی (swim-up)؛ شست‌وشو (wash) و سانتریفوژ (centrifugation)) بر پیامدهای بالینی (میزان تولد زنده؛ میزان بارداری بالینی) در زوج‌های نابارور که تحت IUI قرار می‌گیرند.
ما پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه زنان و باروری در کاکرین (CGFG)، CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ Science Direct Database؛ National Research Register؛ Biological Abstracts و پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی را در مارچ 2019 جست‌وجو کردیم، و منابع را کنترل کردیم و با نویسندگان مطالعه برای شناسایی مطالعات اضافی تماس گرفتیم.
ما کارآزمایی‌های تصادفیسازی و کنترل‌شده‌ای را (RCTs؛ randomised controlled trials) وارد کردیم که به مقایسه اثربخشی تکنیک‌های آماده‌سازی مایع منی مورد استفاده برای زوج‌های نابارور تحت IUI از لحاظ پیامدهای بالینی پرداختند.
ما از روش‌های استاندارد روش‌شناسی توصیه شده توسط کاکرین استفاده کردیم. پیامدهای اولیه مرور عبارت بودند از میزان تولد زنده و میزان بارداری بالینی به ازای هر زوج.
ما هفت RCT را در این مرور وارد کردیم؛ ما شش مورد از این تعداد را با مجموع 485 زوج در متاآنالیز وارد کردیم. هیچ کارآزمایی، پیامد اولیه تولد زنده را گزارش نکرد. کیفیت شواهد بسیار پایین بود. محدودیت‌های اصلی عبارت بودند از خطر (نامشخص) سوگیری (bias)، نشانه‌های عدم دقت و تناقض در نتایج میان مطالعات و تعداد کم مطالعات/شرکت‌کنندگان وارد شده.
روش غوطه‌ور سازی در مقابل روش گرادیان
با توجه به کیفیت شواهد، ما مطمئن نیستیم که تفاوتی بین میزان بارداری بالینی (CPR) در روش غوطه‌ور سازی در مقابل روش گرادیان وجود داشته باشد (نسبت شانس (OR): 0.83؛ 95% CI؛ 0.51 تا 1.35؛ %71 = I2؛ 4 RCTs؛ 370 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). نتایج نشان می‌دهند در صورتی که احتمال بارداری پس از استفاده از روش گرادیان 24% باشد، احتمال بارداری بعد از استفاده از روش غوطه‌ور سازی بین 14% و 30% است. ما مطمئن نیستیم که تفاوت واقعی بین میزان حاملگی در حال انجام به ازای هر زوج وجود داشته باشد (OR: 0.39؛ 95% CI؛ 0.19 تا 0.82؛ ناهمگونی قابل کاربرد نبود؛ 1 RCT؛ 223 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). با توجه به کیفیت شواهد، ما مطمئن نیستیم که تفاوتی بین میزان بارداری چندقلویی (MPR) به ازای هر زوج بین روش غوطه‌ور سازی در مقابل روش گرادیان وجود داشته باشد (MPR به ازای هر زوج 0% در مقابل 0%؛ 1 RCT؛ 25 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). با توجه به کیفیت شواهد، ما همچنین مطمئن نیستیم که تفاوتی بین میزان سقط جنین (MR) به ازای هر زوج در روش غوطه‌ور سازی در مقابل روش گرادیان وجود داشته باشد (OR: 0.85؛ 95% CI؛ 0.28 تا 2.59؛ %44 = I2؛ 3 RCT؛ 330 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). هیچ مطالعه‌ای، میزان بارداری اکتوپیک یا خارج رحمی، ناهنجاری‌های جنینی یا میزان عفونت را گزارش نکرد.
روش غوطه‌ور سازی در مقابل روش شست‌وشو
با توجه به کیفیت شواهد، ما مطمئن نیستیم که تفاوتی در میزان بارداری بالینی بعد از روش غوطه‌ور سازی در مقابل روش شست‌وشو و سانتریفیوژ وجود دارد (OR: 0.41؛ 95% CI؛ 0.15 تا 1.13؛ %55 = I2؛ 2 RCT؛ 78 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). نتایج نشان می‌دهند در صورتی که احتمال بارداری پس از استفاده از روش شست‌وشو 38% باشد، احتمال بارداری بعد از استفاده از روش غوطه‌ور سازی بین 9% و41% است. با توجه به کیفیت شواهد، ما مطمئن نیستیم که تفاوتی بین میزان بارداری چندقلویی بین روش غوطه‌ور سازی در مقابل روش شست‌وشو وجود داشته باشد (OR: 0.49؛ 95% CI؛ 0.02 تا 13.28؛ ناهمگونی قابل کاربرد نبود؛ 1 RCT؛ 26 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). میزان سقط جنین فقط در یک مطالعه گزارش شد: هیچ موردی از سقط جنین در هر دو بازوی درمان گزارش نشد. هیچ مطالعه‌ای، میزان بارداری پیش‌رو، میزان بارداری اکتوپیک یا خارج رحمی، ناهنجاری‌های جنینی یا میزان عفونت را گزارش نکرد.
روش گرادیان در مقابل روش شست‌وشو
با توجه به کیفیت شواهد، ما مطمئن نیستیم که تفاوتی در میزان بارداری بالینی بعد از روش گرادیان در مقابل روش شست‌وشو و سانتریفیوژ وجود دارد (OR: 1.78؛ 95% CI؛ 0.58 تا 5.46؛ %52 = I2؛ 2 RCT؛ 94 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). نتایج نشان می‌دهند در صورتی که احتمال بارداری پس از استفاده از روش شست‌وشو 13% باشد، احتمال بارداری بعد از استفاده از روش گرادیان بین 8% و 46% است. با توجه به کیفیت شواهد، ما مطمئن نیستیم که تفاوتی بین میزان بارداری چندقلویی به ازای هر زوج بین گروه‌های درمان وجود داشته باشد (OR: 0.33؛ 95% CI؛ 0.01 تا 8.83؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). با توجه به کیفیت شواهد، ما همچنین مطمئن نیستیم که تفاوتی بین میزان سقط جنین به ازای هر زوج بین گروه‌های درمان وجود داشته باشد (OR: 6.11؛ 95% CI؛ 0.27 تا 138.45؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). هیچ مطالعه‌ای، میزان بارداری پیش‌رو، میزان بارداری اکتوپیک یا خارج رحمی، ناهنجاری‌های جنینی یا میزان عفونت را گزارش نکرد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.