پیشینه
بلوک سمپاتیک با بیحس کننده موضعی (local anaesthetic sympathetic blockade; LASB) یک روش درمانی شایع برای سندرم درد پیچیده (complex regional pain syndrome; CRPS) است. در این روش فعالیت اعصاب سمپاتیک موجود در امتداد ستون فقرات (spine) بلوک میشوند. سیستم عصبی سمپاتیک عمدتا فعالیتهای غیر-ارادی از جمله ضربان قلب، جریان خون و تعریق (perspiration) را کنترل میکند. تزریق داروی بیحس کننده موضعی در ناحیه اعصاب به طور موقت عملکرد این اعصاب را بلوک میکند. این مرور بهروز شده با هدف ارائه خلاصهای از شواهد در دسترس مبنی بر اثربخشی LASB در کاهش درد در CRPS، طول دوره احتمالی دوام تسکین درد و ایمنی LASB تدوین شده است.
نتایج کلیدی و کیفیت شواهد
در سپتامبر 2015، ما تعداد محدودی از کارآزماییهای کوچک به دست آوردیم که همه آنها دارای نواقصی در طرح مطالعه بودند. ما شواهدی نیافتیم که نشان دهد LASB در کاهش درد نسبت به دارونما (placebo) بهتر بود یا اینکه این روش زمانی که به روشهای درمانی توانبخشی اضافه شود، تسکین درد بیشتری را فراهم خواهد کرد. مادامی که تعدادی از مطالعات کوچک به مقایسه LASB با سایر روشهای درمانی پرداخته بودند، بیشتر آنها شواهدی مبنی بر برتری LASB نیافته بودند. یک مطالعه کوچک نشان داد که تزریق در ناحیه صدری (بخش فوقانی پشتی) اعصاب سمپاتک از طریق بیحسی موضعی و استروئید بهتر از تزریق داروهای مشابه به صورت زیرجلدی در یک دوره پیگیری یک ساله بوده است اما این مطالعه ممکن است در معرض سوگیری قرار داشته باشد. تنها شش مطالعه نوع و میزان عوارض جانبی را گزارش کرده بودند. همه این مطالعات تنها عوارض جانبی خفیف را گزارش کرده بودند، اما از آنجایی که برخی از مطالعات این اطلاعات را گزارش نکرده بودند، ما نمیتوانیم درباره ایمنی روش LASB نتیجهگیری قطعی به عمل آوریم. اکثر شواهد به دست آمده از این مطالعات دارای کیفیت پائین یا بسیار پائین بودند.
در مجموع شواهد محدود و در تضاد با یکدیگر بوده و دارای کیفیت پائین است. از آنجایی که شواهد موجود دلگرم کننده نیستند، ما نمیتوانیم نتیجهگیری قطعی به عمل آوریم.
نتایج مربوط به این نسخه بهروز شده از مرور، مشابه نتایج به دست آمده از نسخههای قبلی این مرور سیستماتیک است و نتیجهگیریهای اصلی تغییر نکردند. کماکان کمبود شواهد منتشر شده و نیز کمبود شواهد با کیفیت بالا برای حمایت یا رد استفاده از بلوک سمپاتیک با بیحس کننده موضعی برای CRPS وجود دارد. بر اساس شواهد موجود، نتیجهگیری قطعی درباره اثربخشی یا ایمنی این مداخله امکانپذیر نیست، اما دادههای محدود در دسترس پیشنهاد نمیکنند که LASB برای کاهش درد در CRPS اثربخش است.
این مرور، یک نسخه بهروز شده از مرور قبلی منتشر شده در بانک اطلاعاتی مرورهای نظاممند کاکرین در سال 2005 و شماره 4 (و آخرین نسخه بهروز شده در بانک اطلاعاتی مرورهای نظاممند کاکرین در سال 2013 و شماره 8) است که به بررسی بلوک با بیحس کننده موضعی (local anaesthetic blockade; LASB) از زنجیره سمپاتیک (sympathetic chain) در درمان افراد مبتلا به سندرم درد پیچیده (complex regional pain syndrome; CRPS) میپردازد.
بررسی اثربخشی LASB برای درمان درد در CRPS و ارزیابی بروز عوارض جانبی ناشی از پروسیجر درمانی.
برای این نسخه بهروز شده تا سپتامبر 2015، به جستوجو در پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ (شماره 9؛ 2015)؛ (MEDLINE (Ovid؛ (EMBASE (Ovid؛ LILACS (Birme)، چکیده کنفرانسهای مربوط به کنگرههای جهانی انجمن بینالمللی مطالعات مربوط به درد، و پایگاههای ثبت کارآزمایی بالینی مختلف را مورد جستوجو قرار دادیم. برای شناسایی مطالعات بیشتر، کتابشناختیهای مقالات بازیابی شده را نیز جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای (randomised controlled trials; RCTs) را که به ارزیابی تاثیر بلوک سمپاتیک با استفاده از بیحس کنندههای موضعی در کودکان یا بزرگسالان مبتلا به CRPS در مقایسه با دارونما (placebo)، عدم درمان یا سایر روشهای درمانی جایگزین پرداخته بودند، لحاظ کردیم.
از روشهای استاندارد روششناسی مورد نظر کاکرین استفاده کردیم. پیامدهای مورد نظر عبارت بودند از: کاهش شدت درد، نسبت افرادی که به تسکین درد قابل توجه یا متعادل دست یافته بودند، طول دوره دوام تسکین درد و مشاهده عوارض جانبی در هر یک از بازوهای درمان. ما شواهد را با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) مورد ارزیابی قرار دادیم و جدول «خلاصهای از یافتهها» را تهیه کردیم.
در این نسخه بهروز شده چهار مطالعه اضافه (154 = N) را وارد مرور کردیم. برای این نسخه بهروز شده، مطالعاتی را که بیماران را برای بیشتر از 48 ساعت مورد پیگیری قرار نداده بودند از مرور خارج کردیم. در نتیجه، چهار مطالعه از مرور قبلی را از این نسخه بهروز شده خارج کردیم. در نهایت، ما 12 مطالعه (461 = N) را به این مرور وارد کردیم، در حالی که به اعتقاد ما همه آنها دارای سطح بالا یا نامشخصی از خطر سوگیری (bias) بودند. در مجموع کیفیت شواهد به دلیل محدودیتها، ناهمگونی، عدم-دقت، غیر-مستقیم بودن (indirectness) یا ترکیبی از این موارد در سطح پائین تا بسیار پائین بود.
دو مطالعه کوچک، LASB را با دارونما/درمان ساختگی مقایسه کرده بودند (32 = N). هیچ یک از آنها مزیت کوتاه-مدت معنیداری به نفع LASB روی شدت درد نشان نداده بودند (شواهد با کیفیت متوسط).
یک مطالعه کوچک (36 = N) که با سطح بالایی از سوگیری، بلوک سمپاتیک قفسه سینه (thoracic sympathetic block) با کورتیکواستروئید (corticosteroid) و بیحس کننده موضعی را در برابر تزریق عوامل مشابه در درون فضای زیرجلدی (subcutaneous space) مقایسه کرده بود، تفاوتهایی مهم را به لحاظ شدت درد در طول یک دوره یکساله پیگیری گزارش کرده بودند که دارای اهمیت آماری و بالینی بود و البته این نتایج در یک دوره کوتاه-مدت پیگیری صادق نبود (شواهد با کیفیت بسیار پائین).
از دو مطالعهای که به بررسی LASB در کنار درمان توانبخشی (rehabilitation treatment) پرداخته بودند، تنها مطالعهای که پیامدهای مربوط به درد را گزارش کرده بود، هیچ مزیت اضافی به نفع LASB نشان نداد (شواهد با کیفیت بسیار پائین).
هشت مطالعه تصادفیسازی شده کوچک به مقایسه بلوک سمپاتیک با سایر مداخلات فعال متنوع پرداخته بودند. اغلب مطالعات هیچ تفاوتی به لحاظ پیامدهای درد میان بلوک سمپاتیک در برابر سایر روشهای درمانی فعال به دست نیاوردند (شواهد با کیفیت پائین تا بسیار پائین).
یک مطالعه کوچک، بلوک با بیحس کننده موضعی هدایت شده با اولتراسوند (compared ultrasound-guided LASB) را با LASB بدون هدایت اولتراسوند مقایسه کرده بود و هیچ تفاوت مهمی به لحاظ بالینی از نظر پیامدهای درد به دست نیاورده بود (شواهد با کیفیت بسیار پائین).
شش مطالعه حوادث جانبی را گزارش کرده بودند، به طوری که همه عوارض گزارش شده خفیف بودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.