سرطان پروستات یکی از شایعترین انواع سرطان در مردان در سراسر جهان است. غربالگری آن به این معنی است که در صورت عدم وجود نشانهها یا اندیکاسیونهای بیماری، تستهای تشخیصی باز هم انجام شوند. این تستها شامل معاینه انگشتی رکتوم (digital rectal examination; DRE)، تست خونی آنتیژن اختصاصی پروستات (prostate-specific antigen; PSA) و بیوپسی هدایتشده با اولتراسوند ترانسرکتال (transrectal ultrasound; TRUS) هستند. هدف از غربالگری، شناسایی سرطانها در مراحل اولیه و قابل درمان است، بنابراین شانس درمان موفقیتآمیز را افزایش میدهد و در عین حال کیفیت زندگی آینده بیمار را نیز بهبود میبخشد. این مرور پنج مطالعه مرتبط را شناسایی کرد که در مجموع شامل 341,342 شرکتکننده بودند. دو مورد از مطالعات با خطر پائین سوگیری ارزیابی شدند، در حالی که سه مورد باقیمانده دارای ضعفهای روششناسی اساسیتری بودند. متاآنالیز هر پنج مطالعه وارد شده هیچ کاهشی را با اهمیت آماری در مورتالیتی مختص سرطان پروستات نشان نداد (خطر نسبی (RR): 1.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.86 تا 1.17). متاآنالیز دو مطالعه با خطر پائین سوگیری کاهش قابلتوجهی را در مورتالیتی مختص سرطان پروستات نشان نداد (RR: 0.96؛ 95% CI؛ 0.70 تا 1.30). تنها مطالعه وارد شده در این مرور (ERSPC) کاهش نسبی قابلتوجه معادل 21% (95% CI؛ 31% تا 8%) را در مورتالیتی مختص سرطان پروستات در یک زیر-گروه از پیش مشخصشده از مردان گزارش کرد. این نتایج عمدتا توسط دو کشور طی مطالعه ERSPC گرفته شدهاند که نرخ مورتالیتی سرطان پروستات در آنها بسیار بالا بود و تخمینهایی را از کاهش زیاد و غیر-معمول بیماری داشتند. در مطالعه ERSPC، نویسندگان گزارش دادند که میان مردان 55 تا 69 ساله، 1055 مرد باید غربالگری شوند تا از وقوع یک مورد مرگومیر بیشتر ناشی از سرطان پروستات در طول دوره پیگیری با میانه (median) 11 سال پیشگیری شود. آسیبها شامل تشخیص بیش از حد و آسیبهای مرتبط با درمان بیش از حد، از جمله نتایج مثبت کاذب برای تست PSA، عفونت، خونریزی و درد همراه با بیوپسی بعدی بودند.
در یک متاآنالیز ترکیبی از پنج RCT، غربالگری سرطان پروستات، مورتالیتی مختص سرطان پروستات را بهطور قابلتوجهی کاهش نداد. فقط یک مطالعه (ERSPC) کاهش 21% را در مورتالیتی مختص سرطان پروستات در یک زیر-گروه از پیش مشخصشده از مردان 55 تا 69 ساله گزارش کرد. دادههای تجمیعشده در حال حاضر هیچ کاهش قابلتوجهی را در مورتالیتی مختص سرطان پروستات و مورتالیتی کلی نشان نمیدهند. آسیبهای مرتبط با غربالگری مبتنی بر PSA و ارزیابیهای تشخیصی بعدی، مکرر و دارای شدت متوسط هستند. تشخیص بیش از حد و درمان بیش از حد شایع بوده و با آسیبهای مربوط به درمان همراه است. مردان هنگام تصمیمگیری در مورد انجام یا عدم انجام غربالگری سرطان پروستات باید از این موضوع و عوارض جانبی نشان دادهشده مطلع باشند. کاهش مورتالیتی مختص سرطان پروستات ممکن است تا 10 سال طول بکشد تا اتفاق افتد، بنابراین، مردانی که امید به زندگی کمتر از 10 تا 15 سال دارند باید بدانند که غربالگری سرطان پروستات بعید است منفعتی برایشان داشته باشد. هیچ مطالعهای نقش مستقل غربالگری را با روش DRE بررسی نکرد.
هدف هر نوع غربالگری کاهش مورتالیتی کلی و مختص بیماری، و بهبود کیفیت زندگی آینده فرد است. غربالگری سرطان پروستات بحثهای قابلتوجهی را درون جامعه پزشکی و در سطح جامعه ایجاد کرده، همانطور که در توصیههای مختلف ارائهشده توسط سازمانهای پزشکی و سیاستهای ملی نشان داده شدهاند. برای کمک به تصمیمگیری بیمار و تصمیمهای خطمشی سلامت، باید کل دادههای حاصل از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را در مورد غربالگری سرطان پروستات در نظر بگیریم که در یک مرور سیستماتیک خلاصه میشوند. در سال 2006، مرور کاکرین ما شواهد کافی را برای حمایت یا رد استفاده از غربالگری عمومی روتین، انتخابی، یا فرصتطلبانه برای سرطان پروستات شناسایی نکرد. نسخه بهروز شده این مرور در سال 2010 شامل سه کارآزمایی بیشتر بود. متاآنالیز پنج مطالعه موجود در مرور سال 2010 به این نتیجه رسید که انجام غربالگری منجر به کاهش قابلتوجه مورتالیتی مختص سرطان پروستات نمیشود. در دو سال گذشته، چندین مطالعه وارد شده در مرور سال 2010 بهروز شدند که انجام بهروزرسانی این مرور سیستماتیک را الزامی میسازد.
تعیین این که غربالگری سرطان پروستات منجر به کاهش مورتالیتی مختص سرطان پروستات یا مورتالیتی به هر علتی میشود یا خیر، و ارزیابی تاثیر آن بر کیفیت زندگی و عوارض جانبی بود.
در تلاش برای شناسایی کارآزماییهای منتشر شده و منتشر نشده، جستوجوی بهروز شدهای در بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی (پایگاه ثبت PROSTATE، پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ CANCERLIT؛ و NHS EED) انجام شد، علاوه بر آن یک جستوجوی دستی در مجلات اختصاصی و کتابشناختیها صورت گرفت.
همه RCTهای مربوط به مقایسه غربالگری در برابر عدم-غربالگری سرطان پروستات، واجد شرایط گنجاندن در این مرور بودند.
جستوجوی اصلی (2006)، 99 مقاله بالقوه مرتبط را شناسایی کرد که برای مرور متن کامل انتخاب شدند. از این استنادها، دو RCT معیارهای ورود را داشتند. در جستوجو برای نسخه 2010 مرور، 106 مقاله بالقوه مرتبط دیگر شناسایی شدند که از میان آنها سه RCT جدید در مرور گنجانده شدند. بر اساس جستوجوی بهروز شده در سال 2012، در مجموع 31 مقاله برای بررسی متن کامل بازیابی شدند. دادههای بهروز شده از سه مطالعه در این مرور وارد شدند. دادهها به صورت مستقل توسط دو نویسنده از کارآزماییها استخراج شدند.
پنج RCT با مجموع 341,342 شرکتکننده در این مرور وارد شدند. همه آنها شامل ارزیابی تست آنتیژن اختصاصی پروستات (prostate-specific antigen; PSA) با یا بدون معاینه انگشتی رکتوم (digital rectal examination; DRE) بودند، اگرچه فاصله زمانی انجام تست و حد آستانه برای ارزیابی بیشتر در کارآزماییها متفاوت بود. سن شرکتکنندگان بین 45 و 80 سال، و طول دوره پیگیری از 7 تا 20 سال متغیر بودند. متاآنالیز ما از پنج مطالعه وارد شده هیچ تفاوتی را با اهمیت آماری در مورتالیتی مختص سرطان پروستات بین مردان تصادفیسازی شده در گروههای غربالگری و کنترل نشان نداد (خطر نسبی (RR): 1.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.86 تا 1.17). کیفیت روششناسی سه مورد از مطالعات در معرض خطر بالای سوگیری (bias) ارزیابی شد. مطالعه تصادفیسازی شده در مورد غربالگری سرطان پروستات در اروپا (European Randomized Study of Screening for Prostate Cancer; ERSPC) و کارآزمایی غربالگری سرطان پروستات، ریه، کولورکتال و تخمدان (Prostate, Lung, Colorectal and Ovarian; PLCO) در ایالات متحده در معرض خطر پائین سوگیری ارزیابی شدند، اما نتایج متناقضی را ارائه دادند. مطالعه ERSPC کاهش قابلتوجهی را در مورتالیتی مختص سرطان پروستات گزارش کرد (RR: 0.84؛ 95% CI؛ 0.73 تا 0.95)، در حالی که مطالعه PLCO هیچ مزیت قابلتوجهی را نشان نداد (RR: 1.15؛ 95% CI؛ 0.86 تا 1.54). ERSPC تنها مطالعه از پنج مطالعه وارد شده در این مرور بود که کاهش قابلتوجهی را در مورتالیتی مختص سرطان پروستات در یک زیر-گروه از پیش مشخصشده از مردان 55 تا 69 ساله گزارش کرد. آنالیز حساسیت برای خطر کلی سوگیری نشان داد که هیچ تفاوت معنیداری در مورتالیتی مختص سرطان پروستات هنگام مراجعه به متاآنالیز فقط دادههای ERSPC و کارآزمایی PLCO وجود ندارد (RR: 0.96؛ 95% CI؛ 0.70 تا 1.30). آنالیزهای زیر-گروه نشان داد که مورتالیتی مختص سرطان پروستات تحت تاثیر سنی که در آن شرکتکنندگان غربالگری شدند، قرار نگرفت. متاآنالیز چهار مطالعه که مورتالیتی به هر علتی را بررسی میکردند، تفاوت معنیداری را بین مردان تصادفیسازی شده برای غربالگری یا کنترل مشخص نکرد (RR: 1.00؛ 95% CI؛ 0.96 تا 1.03). تشخیص سرطان پروستات در مردان تصادفیسازی شده برای غربالگری، بهطور معنیداری بیشتر از مردان تصادفیسازی شده برای گروه کنترل بود (RR: 1.30؛ 95% CI؛ 1.02 تا 1.65). تشخیص سرطان موضعی پروستات در مردانی که برای غربالگری تصادفیسازی شدند، شایعتر بود (RR: 1.79؛ 95% CI؛ 1.19 تا 2.70)، در حالی که نسبت مردانی که سرطان پیشرفته پروستات در آنها تشخیص داده شد در گروه غربالگری در مقایسه با مردان گروه کنترل بهطور قابلتوجهی کمتر بود (RR: 0.80؛ 95% CI؛ 0.73 تا 0.87). غربالگری منجر به طیفی از آسیبهایی شد که میتوان آنها را از نظر شدت و مدت، جزئی تا عمده در نظر گرفت. آسیبهای جزئی شایع غربالگری شامل خونریزی، کبودی و اضطراب کوتاه-مدت هستند. آسیبهای عمده شایع نیز شامل تشخیص بیش از حد و درمان بیش از حد، از جمله عفونت، از دست دادن خون نیازمند به ترانسفیوژن، پنومونی، اختلال نعوظ و بیاختیاری است. آسیبهای غربالگری شامل نتایج مثبت کاذب برای تست PSA و تشخیص بیش از حد بود (تا 50% در مطالعه ERSPC). عوارض جانبی مرتبط با بیوپسیهای هدایتشده با اولتراسوند ترانسرکتال (transrectal ultrasound; TRUS) شامل عفونت، خونریزی و درد بود. هیچ موردی از مرگومیرها به پروسیجر بیوپسی نسبت داده نشد. هیچ یک از مطالعات ارزیابی دقیقی را از تاثیر غربالگری بر کیفیت زندگی یا ارزیابی جامعی را از استفاده از منابع مرتبط با غربالگری ارائه نکردند (اگرچه آنالیزهای اولیه گزارش شدند).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.