موضوع چیست؟
اندومتریوز (endometriosis) یکی از بیماری‌های ژینکولوژی است که بیشتر زنان در سن باروری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری می‌تواند به نشانه‌های دردناکی مانند پریودهای دردناک، درد حین یا بعد از آمیزش جنسی، درد لگن و زیر شکم و ناباروری منجر شود. این بیماری کیفیت زندگی زنان را با متاثر ساختن شغل، فعالیت‌های روزانه، روابط جنسی و غیر-جنسی و باروری آنها کاهش می‌دهد. داروی غیر-استروئیدی ضد-التهابی (nonsteroidal anti-inflammatory drugs: NSAIDs)، اغلب به عنوان درمان خط اول برای زنان مبتلا به درد مرتبط با اندومتریوز استفاده می‌شوند، زیرا دارای عوارض جانبی کمی بوده و بسیاری از آنها به صورت بدون نسخه در دسترس هستند.
چرا این موضوع مهم است؟
اندومتریوز بسیار شایع است، اما تشخیص این بیماری می‌تواند دشوار باشد. در سال 2015؛ 1.8 میلیارد زن (با سن 15 تا 49 سال) در جهان مبتلا به اندومتریوز تشخیص داده شدند. تخمین زده می‌شود که تا 60% از زنان دارای پریودهای دردناک، دچار اندومتریوز هستند. این بیماری اثر بسیاری بر کیفیت زندگی زنان داشته و شغل، فعالیت‌های روزمره، روابط جنسی و غیر-جنسی و باروری آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. یک نظرسنجی منتشر نشده که به وسیله سازمان حمایت از بیماران در United Kingdom - Endometriosis UK (www.endometriosis-uk.org/)، انجام شده بود، نشان داد که 65% از زنان مبتلا به اندومتریوز، از تاثیر منفی بیماری‌شان بر شغل خود گزارش کرده‌اند. ده درصد از زنان باید ساعات کاری خود را کاهش می‌دادند، و 30% قادر به ادامه شغل‌شان نبودند. تا 16% از زنان نمی‌توانستند هیچ شغلی را ادامه دهند و 6% نیاز به ادعای مزایای دولتی داشتند، بنابراین آنها علاوه بر احساس فقدان مشارکت در جامعه، وابسته به دیگران نیز خواهند شد. این امر موجب عزت نفس پائین می‌شود. اندومتریوز به عنوان یک معضل بهداشت عمومی قابل توجه در نظر گرفته می‌شود، زیرا تعداد بسیار زیادی از زنان به خاطر این مشکل متاثر شده و بیمار می‌شوند.
داروی غیر-استروئیدی ضد-التهابی به آسانی و بدون نسخه برای تسکین درد در دسترس هستند. آنها از طریق کاهش یا پیشگیری از تولید پروستاگلاندین‌ها (prostaglandins) فعالیت می‌کنند که به تسکین کرامپ‌های دردناک مرتبط با اندومتریوز کمک می‌کند. با این حال مرور کاکرین راجع به مصرف NSAIDها برای پریودهای دردناک، حاکی از افزایش خطر اختلال گوارشی (مانند تهوع، اسهال) یا سایر عوارض جانبی (مثل سردرد، خواب‌آلودگی، گیجی، خشکی دهان) بود. ما این مرور را برای مقایسه تمام NSAIDهای مورد استفاده برای درمان زنان مبتلا به نشانه‌های دردناک ناشی از اندومتریوز در برابر دارونما (placebo)، داروهای مسکن دیگر یا عدم درمان انجام دادیم تا اثربخشی و ایمنی آنها را ارزیابی کنیم.
ما چه شواهدی به دست آوردیم؟
در اکتبر 2016 به دنبال شواهد تازه جست‌وجو کردیم و هیچ کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده جدیدی نیافتیم.
از نسخه‌های به‌روز شده پیشین، این مرور نشان دهنده شواهد محدود درباره اثربخشی NSAIDها (به ویژه ناپروکسن (naproxen)) برای کنترل درد ناشی از اندومتریوز بود. هم‌چنین این مرور به این دلیل محدود بود که فقط یک مطالعه با داده‌های مناسب را برای تجزیهوتحلیل وارد کرده و این مطالعه فقط شامل 20 زن بود. شواهد موجود، عمدتا به علت گزارش‌دهی ضعیف روش‌ها، عدم دقت در یافته‌ها برای تسکین کلی درد، عوارض جانبی ناخواسته درمان و نیاز به تسکین درد بیشتر، دارای کیفیت بسیار پائین بودند. کارآزمایی وارد شده، کیفیت زندگی، تاثیرات بر فعالیت‌های روزمره، غیبت از کار یا مدرسه یا رضایت شرکت‌کننده از درمان را گزارش نکرده بود.
این یافته‌ها چه معنایی دارند؟
شواهد موجود این اجازه را به ما نمی‌دهد تا درباره این موضوع نتیجه بگیریم که NSAIDها برای مدیریت درد ناشی از اندومتریوز موثر هستند یا خیر و یک NSAID موثرتر از NSAIDهای دیگر است یا خیر. همانطور که در سایر مرورهای کاکرین نشان داده شده، زنانی که از NSAIDها استفاده می‌کنند، باید آگاه باشند که NSAIDها می‌توانند موجب عوارض جانبی مانند تهوع، استفراغ، سردرد و خواب‌آلودگی شوند. تا زمانی که شواهد جدیدی در آینده شناسایی نکنیم، این مرور را دوباره به‌روز نخواهیم کرد.
کیفیت شواهد
شواهد به خاطر خطر سوگیری (bias) و عدم-دقت (یافته‌ها مبتنی بر یک کارآزمایی کوچک بودند)، دارای کیفیت بسیار پائین بودند.
با توجه به نبود شواهد با کیفیت بالا و فقدان گزارش‌دهی پیامدهای مطلوب برای این مرور، نتوانستیم قضاوت کنیم که NSAIDها (ناپروکسن) در کنترل درد ناشی از اندومتریوز موثر هستند یا خیر. هیچ شواهدی بیانگر این نبود که یک NSAID موثرتر از دیگری است. همانطور که در سایر مرورهای کاکرین نشان داده شده، زنان مصرف کننده NSAIDها باید آگاه باشند که ممکن است این داروها باعث تاثیرات ناخواسته شوند.
اندومتریوز (endometriosis) یکی از بیماری‌های شایع زنان است که می‌تواند نشانه‌های دردناکی داشته و به ناباروری منجر شود. این بیماری تاثیر بسیاری بر کیفیت زندگی زنان داشته و شغل، فعالیت‌های روزمره، روابط جنسی و غیر-جنسی و باروری آنها را متاثر می‌سازد. داروی غیر-استروئیدی ضد-التهابی (nonsteroidal anti-inflammatory drugs; NSAIDs)، اغلب به عنوان درمان خط اول برای زنان مبتلا به درد مرتبط با اندومتریوز استفاده می‌شوند.
ارزیابی تاثیرات NSAIDهای مورد استفاده به منظور مدیریت درد در زنان مبتلا به اندومتریوز در مقایسه با دارونما (placebo)، سایر NSAIDها، داروهای مسکن دیگر یا عدم درمان.
ما در پایگاه تخصصی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده گروه زنان و باروری در کاکرین (اکتبر 2016) منتشر شده در پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL) در کتابخانه کاکرین و هم‌چنین MEDLINE (ژانویه 2008 تا اکتبر 2016)؛ Embase (از 1 ژانویه 2016 تا 19 اکتبر 2016 محدود بود، زیرا تمام منابع قبلی در خروجی CENTRAL به عنوان نتیجه پروژه Embase انتخاب شده بود)، پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های در حال انجام و فهرست منابع انتشارات مرتبط به جست‌وجو پرداختیم. هیچ مورد جدیدی از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده شناسایی نکردیم. تا زمانی که شواهد تازه‌ای در آینده نیابیم، این مرور را به‌روز نخواهیم کرد.
همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) مربوط به استفاده از NSAIDها را برای مدیریت درد مرتبط با اندومتریوز در زنان از تمامی سنین وارد کردیم.
در نسخه به‌روز شده سال 2009 این مرور، دو نویسنده مرور (CA و SH) به‌طور مستقل از هم داده‌های حاصل از مطالعات وارد شده را مطالعه و استخراج کردند. ما کارآزمایی‌های متقاطع را با به کارگیری روش واریانس معکوس RevMan تجزیهوتحلیل کردیم تا نسبت‌های شانس را برای پیامدهای دو-حالتی محاسبه کنیم.
برای به‌روز کردن این مرور در سال 2016، کارآزمایی‌های جدیدی را شناسایی نکردیم. این مرور شامل دو کارآزمایی است، ما فقط یک کارآزمایی را با 24 زن در تجزیهوتحلیل وارد کردیم.
خطر سوگیری (bias) کلی، به علت فقدان جزئیات روش‌شناسی، نامشخص بود. با استفاده از سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE)، کیفیت این شواهد را بسیار پائین ارزیابی کردیم. سطح کیفیت شواهد را به دلیل خطر سوگیری و عدم-دقت (فواصل اطمینان گسترده و شواهد مبتنی بر یک کارآزمایی کوچک)، کاهش دادیم.
مقایسه NSAIDها (ناپروکسن (naproxen)) در برابر دارونما، حاکی از نبود شواهد مبنی بر تاثیر مثبت بر تسکین درد در زنان مبتلا به اندومتریوز بود (نسبت شانس (OR): 3.27؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.61 تا 17.69؛ یک کارآزمایی، 24 زن؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). شواهدی که نشان دهند احتمال نیاز به مسکن اضافی (OR: 0.12؛ 95% CI؛ 0.01 تا 1.29؛ یک کارآزمایی، 24 زن؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) یا تجربه عوارض جانبی (OR: 0.46؛ 95% CI؛ 0.09 تا 2.47؛ یک کارآزمایی، 24 زن؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) در زنان مصرف کننده NSAIDها (ناپروکسن) در مقایسه با دارونما کمتر است، قطعی نبودند.
مطالعات هیچ داده‌ای را درباره کیفیت زندگی، تاثیرات بر فعالیت‌های روزمره، غیبت از کار یا مدرسه، نیاز به درمان تهاجمی یا رضایت شرکت‌کننده از درمان، ارائه نکرده بودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.