بیماری قلبیعروقی (CVD)، که شامل حملات قلبی (انفارکتوس میوکارد)، آنژین صدری و سکته مغزی است، به عنوان علت اصلی مورتالیتی در جهان و یکی از دلایل عمده موربیدیتی در سراسر جهان بهشمار میرود. کلسترول بالای خون با بروز حوادث CVD مرتبط بوده و یک عامل خطر مهم است. بنابراین، کاهش کلسترول بالای خون، یک راه مهم برای کاهش احتمال ابتلا به یک حادثه CAD است. استاتینها - داروهای کاهشدهنده سطح کلسترول - (به عنوان مثال سیمواستاتین، پراواستاتین، آتورواستاتین) نخستین درمانهای انتخابی هستند. از زمان گزارش کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده اولیه روی استاتین در دهه 1990، چندین مرور از تاثیرات استاتینها منتشر شده که مزایای مصرف آنها را به ویژه در افرادی که سابقه CVD قبلی دارند، برجسته میکند. مزایای آن شامل کاهش حوادث CVD است. همچنین نشان داده شده که استاتینها خطر وقوع اولین حادثه را در افراد سالم پُر-خطر برای ابتلا به CVD، کاهش میدهند (پیشگیری اولیه)، اما اطلاعات در مورد خطرات احتمالی بهطور کامل گزارش نشده است. هدف از انجام این مرور سیستماتیک بهروز شده، ارزیابی تاثیرات، هم از نظر مزایا و هم مضرات استاتینها، برای پیشگیری اولیه از CVD است. پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE و EMBASE را تا 2011 جستوجو کردیم. تعداد 18کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده را با 19 بازوی کارآزمایی (56,934 بیمار) از 1994 تا 2008 یافتیم. همگی، کارآزماییهای تصادفیسازی کنترل شدهای بودند که به مقایسه استاتینها با مراقبتهای متداول یا دارونما (placebo) پرداختهاند. میانگین سنی شرکتکنندگان 57 سال (محدوده 28 تا 97 سال) بود؛ 60.3% مرد بودند، و از هشت کارآزمایی که در مورد قومیت گزارش کردند، 85.9% قفقازی بودند. طول دوره درمان حداقل یک سال و با پیگیری حداقل شش ماه بود. مورتالیتی به هر علتی و حوادث CVD کشنده و غیر-کشنده، با استفاده از استاتینها، نیاز به انجام ریواسکولاریزاسیون (بازگرداندن خون کافی به قلب) توسط جراحی (پیوند بایپس عروق کرونر) یا توسط آنژیوپلاستی (PTCA)، کاهش یافتند. از 1000 نفری که به مدت پنج سال با یک استاتین تحت درمان قرار گرفتند، 18 نفر از یک حادثه CVD ماژور که به خوبی با دیگر درمانهایی که برای پیشگیری از بیماری قلبیعروقی استفاده میشود قابل قیاس است، جان سالم به در بردند. مصرف استاتینها، خطر بروز عوارض جانبی جدی را مانند سرطان افزایش نداد. استاتینها به احتمال زیاد در پیشگیری اولیه مقرونبهصرفه هستند.
کاهش مورتالیتی به هر علتی، حوادث عروقی ماژور و ریواسکولاریزاسیون، بدون هیچ عارضه جانبی بیشتر میان افرادی بدون شواهدی از CVD درمانشده با استاتینها، مشاهده شد.
کاهش سطح بالای کلسترول خون، که یک عامل خطر برای بروز حوادث بیماری قلبیعروقی (cardiovascular disease; CVD) در افرادی با و بدون سابقه قبلی CVD است، هدفی مهم در دارو-درمانی محسوب میشود. استاتینها، اولین داروهای انتخابی در این زمینه هستند. مرورهای قبلی در مورد بررسی تاثیرات استاتینها، مزایای آنها را در افراد مبتلا به CVD برجسته کردهاند. مورد پیشگیری اولیه، هنگام انتشار آخرین نسخه این مرور (2011) نامشخص بود و با توجه به دادههای جدید، بهروزرسانی این مطالعه ضروری است.
ارزیابی تاثیرات، هم مضرات و هم مزایای مصرف استاتینها، در افراد بدون سابقه قبلی CVD.
برای جلوگیری از دوباره-کاری، فهرست منابع مرورهای سیستماتیک قبلی را بررسی کردیم. جستوجوهای انجام شده در سال 2007، در ژانویه 2012 بهروز شدند. پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL) در کتابخانه کاکرین (2022، شماره4)؛ MEDLINE OVID (1950 تا هفته 4 دسامبر 2011) و EMBASE OVID (1980 تا هفته 1، 2012) را جستوجو کردیم. محدودیت زبانی اعمال نشد.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را با محوریت تجویز استاتینها در برابر دارونما (placebo) یا مراقبتهای متداول کنترل، با حداقل مدت زمان یک سال درمان و پیگیری شش ماه، در بزرگسالان بدون محدودیت در سطوح کلسترول توتال، کلسترول لیپوپروتئین با چگالی پائین (LDL) یا کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)، و مواردی که 10% یا کمتر سابقه CVD وجود داشت، وارد کردیم.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم، مطالعات را برای ورود انتخاب کرده و دادهها را استخراج کردند. پیامدها عبارت بودند از مورتالیتی به هر علتی، CHD کشنده و غیر-کشنده، حوادث CVD و سکته مغزی، نقاط پایانی (endpoint) ترکیبی (CHD کشنده و غیر-کشنده، حوادث CVD و سکته مغزی)، نیاز به انجام ریواسکولاریزاسیون (revascularisation)، تغییر در غلظت کلسترول توتال و کلسترول LDL، عوارض جانبی، کیفیت زندگی و هزینهها. نسبت شانس (OR) و خطر نسبی (RR) برای دادههای دو-حالتی (dichotomous data)، و تفاوتهای میانگین (MD) تجمعی (با 95% فاصله اطمینان (CI)) برای دادههای پیوسته محاسبه شدند. برای بهدست آوردن دادههای از دسترفته، با نویسندگان کارآزماییها تماس گرفتیم.
در آخرین جستوجو، چهار کارآزمایی جدید و دادههای بهروز شده پیگیری در سه کارآزمایی وارد شده در مرور اصیل، به دست آمدند. هجده کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده (19 بازوی کارآزمایی؛ 56,934 شرکتکننده) وارد شدند. در چهارده کارآزمایی، بیمارانی با شرایط خاص (افزایش لیپید، دیابت، هیپرتانسیون، میکروآلبومینوری) انتخاب شدند. مورتالیتی به هر علت (OR: 0.86؛ 95% CI؛ 0.79 تا 0.94)؛ ترکیب CVD کشنده و غیر-کشنده (RR: 0.75؛ 95% CI؛ 0.70 تا 0.81)؛ ترکیب حوادث CHD کشنده و غیر-کشنده (RR: 0.73؛ 95% CI؛ 0.67 تا 0.80) و ترکیب سکته مغزی کشنده و غیر-کشنده (RR: 0.78؛ 95% CI؛ 0.68 تا 0.89)، توسط استاتینها کاهش یافت. کاهش نرخ ریواسکولاریزاسیون نیز مشاهده شد (RR: 0.62؛ 95% CI؛ 0.54 تا 0.72). کلسترول توتال و کلسترول LDL، در همه کارآزماییها کاهش یافتند، اما شواهدی از ناهمگونی تاثیرات وجود داشت. هیچ شواهدی مبنی بر آسیب جدی ناشی از تجویز استاتین به دست نیامد. شواهد موجود تا به امروز، نشان دادند که پیشگیری اولیه با استاتینها به احتمال زیاد مقرونبهصرفه بوده و ممکن است کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد. یافتههای اخیر حاصل از مطالعه Cholesterol Treatment Trialists با استفاده از متاآنالیز دادههای فردی بیماران نشان میدهند که این مزایا در افرادی با خطر کمتر (< 1% در سال) وقوع یک حادثه قلبیعروقی ماژور مشابه است.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.