هدف از این مطالعه مروری چه بود؟
یافتن این موضوع که درمانی وجود دارد تا بتواند باعث کاهش سرعت پیشرفت نزدیک-بینی یا میوپی (myopia) در کودکان شود یا خیر. میوپی یک وضعیت بینایی است که در آن افراد میتوانند به وضوح اشیاء نزدیک را ببینند، اما اشیاء دورتر در چشم آنها تار میشوند.
پیامهای کلیدی
قطرههای چشمی مانند آتروپین (atropine) احتمالا سرعت پیشرفت میوپی را در کودکان کند میکنند. کودکانی که از این قطرههای چشمی استفاده میکنند ممکن است تاری در دید نزدیک، حساسیت به نور و مقداری خارش و ناراحتی داشته باشند. همچنین لنزهای چند-کانونی، چه عینک و چه لنزهای تماسی، ممکن است مزایای اندکی به همراه داشته باشند.
ما چه موضوعی را در این مرور مطالعه کردیم؟
در دوران کودکی و نوجوانی، کره چشمها میتوانند رشد طولی زیادی داشته و میوپی ایجاد کنند. درمانها میتوانند رشد چشم را کند کرده و از این طریق روند پیشرفت میوپی را آهسته کنند.
محققان کاکرین میزان قطعیت شواهد را برای هر یک از یافتههای این مرور و عوامل مشکلسازی مانند روشهای انجام مطالعات، وارد کردن مطالعات بسیار کوچک و یافتههای متناقض در طول مطالعات، ارزیابی کردند. آنها همچنین به دنبال عواملی بودند که میتوانند شواهد را قابل اعتمادتر کنند، شامل در نظر گرفتن تاثیرات خیلی بزرگ. آنها هر یافتهای را به صورت قطعیت بسیار پائین، پائین، متوسط و بالا درجهبندی کردند.
نتایج اصلی این مرور چه بودند؟
پژوهشگران کاکرین 41 مطالعه درمانی را برای آهسته کردن سرعت پیشرفت میوپی پیدا کردند. این مطالعات در مجموع شامل 6772 کودک بودند. این مرور نشان داد که درمانهای زیر در مقایسه با استفاده از عینکهای معمولی میتوانند پیشرفت میوپی را آهسته کنند.
• قطرههای چشمی، به ویژه داروهای ضد-موسکارینی مانند آتروپین (atropine)، ژل پیرنزپین (pirenzepine) و سیکلوپنتولات (cyclopentolate) (شواهد با قطعیت متوسط).
• عینکهای چند-کانونی (عدسیهای تدريجا پیشرونده (progressive addition lenses) یا دو-کانونی) (شواهد با قطعیت متوسط).
• لنزهای تماسی نرم دو-کانونی (شواهد با قطعیت پائین).
• لنزهای تماسی اورتوکراتولوژی (orthokeratology) (شواهد با قطعیت متوسط).
• ترکیبی از قطرههای چشمی و عینکهای چند-کانونی (شواهد با قطعیت متوسط).
این مرور نشان داد که درمانهای زیر ممکن است روی پیشرفت میوپی دارای تاثیر اندک یا بدون تاثیر باشند.
• لنزهای تماسی نرم با انحراف کروی (شواهد با قطعیت پائین).
• آنتاگونیستهای سیستمیک آدنوزین (شواهد با قطعیت متوسط).
کودکانی که از عینک تصحیحنشده استفاده میکنند شانس بیشتری برای پیشرفت میوپی در مقایسه با کودکانی دارند که از عینکهای کاملا تصحیحشده استفاده میکنند (شواهد با قطعیت پائین). فقط شواهدی با قطعیت بسیار پائین در مورد لنزهای تماسی سخت قابل نفوذ با گاز در دسترس بود.
قطرههای ضد-موسکارینی چشمی ممکن است منجر به تاری در دید نزدیک، حساسیت به نور، احساس ناراحتی و خارش و باقی ماندن دارو روی پلکها یا مژهها شوند. در برخی از کودکان ممکن است ندولها یا برجستگیهای کوچکی زیر پلکشان ایجاد شود. عینکها و لنزهای تماسی، در صورت استفاده صحیح، بیخطر و موثر هستند.
این مرور تا چه زمانی بهروز است؟
پژوهشگران کاکرین به مرور مطالعات منتشر شده تا فوریه 2018 پرداختند.
داروی ضد-موسکارینی موضعی در کاهش سرعت پیشرفت میوپی کودکان موثر است. همچنین لنزهای چند-کانونی، چه عینک و چه لنزهای تماسی، ممکن است مزایای اندکی به همراه داشته باشند. لنزهای تماسی ارتوکراتولوژی، اگرچه برای اصلاح خطای انکساری در نظر گرفته نشدند، در کندتر کردن روند پیشرفت افزایش طول محوری موثرتر از SVLها بودند. فقط شواهدی را با قطعیت پائین و بسیار پائین در حمایت از RGPCLها و SCLهای انحراف کروی پیدا کردیم.
نزدیک-بینی یا میوپی (myopia) باعث تاری-دید، هنگام نگاه به اشیاء دور میشود. مداخلات برای کند کردن پیشرفت میوپی در کودکان شامل استفاده از عینکهای چند-کانونی، لنزهای تماسی و عوامل دارویی هستند.
ارزیابی تاثیر مداخلات، شامل استفاده از عینکها، لنزهای تماسی، و عوامل دارویی در کاهش سرعت پیشرفت میوپی در کودکان.
ما CENTRAL؛ Ovid MEDLINE؛ Embase.com؛ PubMed؛ بانک اطلاعاتی LILACS؛ و دو پایگاه ثبت کارآزمایی را تا فوریه 2018 جستوجو کردیم. جستوجوی بالا در فوریه 2019 انجام شد.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم. مطالعاتی را خارج کردیم که بیشتر شرکتکنندگان در ابتدای مطالعه بیشتر از 18 سال سن داشتند. همچنین مطالعاتی را حذف کردیم که شرکتکنندگان کمتر از 0.25- دیوپتر (diopter; D) میوپی معادل کروی (spherical equivalent myopia) داشتند.
روشهای استاندارد کاکرین را دنبال کردیم.
تعداد 41 مطالعه (6772 شرکتکننده) را وارد کردیم. دادههای بیست-یک مطالعه حداقل در یک متاآنالیز وارد شدند. مداخلات شامل استفاده از عینکها، لنزهای تماسی، عوامل دارویی، و درمانهای ترکیبی بودند. بیشتر مطالعات در آسیا یا ایالات متحده انجام شدند. به جز یک مطالعه، همگی کودکان 18 سال یا کمتر را وارد کردند. بسیاری از مطالعات در معرض خطر بالای سوگیری (bias) عملکرد و سوگیری ریزش نمونه (attrition) قرار داشتند.
لنزهای عینک: عدم تصحیح میوپی در دو مطالعه باعث اندکی پیشرفت در میوپی شد؛ میوپی در کودکانی که بینایی آنها اصلاح نشد، بهطور میانگین 0.15- دیوپتر (95% فاصله اطمینان [CI]: 0.29- تا 0.00؛ n = 142؛ شواهد با قطعیت پائین) بیشتر از افرادی پیشرفت کرد که از لنزهای تک-دید (single vision lenses; SVLs) کاملا تصحیحشده استفاده کردند. در یک مطالعه، طول محور چشم در گره اصلاحنشده، 0.05 میلیمتر (95% CI؛ 0.01- تا 0.11) بیشتر از گروه کاملا اصلاحشده بود (n = 94؛ شواهد با قطعیت پائین). لنزهای چند-کانونی (عینکهای دو-کانونی یا لنزهای تدریجا افزایشی) تاثیر کمی در کاهش پیشرفت میوپی داشتند؛ کودکانی که از لنزهای چند-کانونی استفاده کردند بهطور متوسط 0.14 دیوپتر (95% CI؛ 0.08 تا 0.21؛ n = 1463؛ شواهد با قطعیت متوسط) کمتر از کودکانی پیشرفت داشتند که از SVLها استفاده کردند. در چهار مطالعه، کشیدگی محوری چشم برای افرادی که از لنزهای چند-کانونی استفاده کردند، نسبت به افرادی که از SVL استفاده کردند، کمتر بود (0.06- میلیمتر؛ 95% CI؛ 0.09- تا 0.04-؛ n = 896؛ شواهد با قطعیت متوسط). سه مطالعه که به ارزیابی لنزهای مختلف محیطی به علاوه عینکها در برابر SVLها پرداختند، نتایج متناقضی را برای پیامدهای عیوب انکساری و طول محوری چشم گزارش کردند (597 = n؛ شواهد با قطعیت پائین).
لنزهای تماسی:ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت بین دید کودکانی که از لنزهای تماسی نرم (soft contact lenses; SCLs) دو-کانونی و کودکانی که از SCLهای تک-کانونی استفاده میکنند، وجود داشته باشد (تفاوت میانگین (MD): 0.20 دیوپتر؛ 95% CI؛ 0.06- تا 0.47؛ n = 300؛ شواهد با قطعیت پائین). کشیدگی محوری برای افرادی که از SCLهای دو-کانونی استفاده کردند، کمتر از افرادی بود که از SCL تک-کانونی استفاده کردند (MD؛ 0.11- میلیمتر؛ 95% CI؛ 0.14- تا 0.08-؛ n = 300؛ شواهد با قطعیت پائین). دو مطالعه نتایج متناقضی را در مورد لنزهای تماسی سخت با نفوذپذیری گاز (rigid gas permeable contact lenses; RGPCLs) در پیشرفت میوپی نشان دادند؛ این دو مطالعه همچنین هیچ شواهدی را برای تفاوت در کشیدگی محوری بیماران پیدا نکردند (MD؛ 0.02 میلیمتر؛ 95% CI؛ 0.05- تا 0.10؛ n = 415؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). لنزهای تماسی ارتوکراتولوژی در کاهش سرعت کشیدگی محوری نسبت به SVLها موثرتر بودند (MD؛ 0.28- میلیمتر؛ 95% CI؛ 0.38- تا 0.19-؛ n = 106؛ شواهد با قطعیت متوسط). دو مطالعه با مقایسه SCLهای انحراف کروی با SCLهای تک-کانونی هیچ تفاوتی را در پیشرفت میوپی و طول محوری در گروههای مورد مطالعه گزارش نکردند (n = 209؛ شواهد با قطعیت پائین).
عوامل دارویی: در یک سال، کودکانی که قطره چشمی آتروپین (3 مطالعه؛ 629 نفر)، ژل پیرنزپین (pirenzepine) (2 مطالعه؛ 326 نفر) یا قطره چشمی سیکلوپنتولات (cyclopentolate) (1 مطالعه؛ 64 نفر) دریافت کردند، در مقایسه با گروه دارونما (placebo)، پیشرفت کمتری در میوپی داشتند: به ترتیب؛ MD؛ 1.00 دیوپتر (95% CI؛ 0.93 تا 1.07)، 0.31 دیوپتر (95% CI؛ 0.17 تا 0.44)، و 0.34 (95% CI؛ 0.08 تا 0.60)، (شواهد با قطعیت متوسط). در دو مطالعه کشیدگی محوری برای کودکانی که تحت درمان با آتروپین (MD؛ 0.35- میلیمتر؛ 95% CI؛ 0.38- تا 0.31-؛ n = 502) و پیرنزپین (MD؛ 0.13- میلیمتر؛ 95% CI؛ 0.14- تا 0.12-؛ n = 326) قرار گرفتند، در مقایسه با کودکانی که دارونما دریافت کردند، کمتر بود (شواهد با قطعیت متوسط). یک مطالعه دیگر نتایج مطلوبی را برای سه دوز مختلف از قطرههای چشمی آتروپین در مقایسه با قطرههای چشمی تروپیکامید (tropicamide) گزارش کردند (MD؛ 0.78 D؛ 95% CI؛ 0.49 تا 1.07 برای آتروپین 0.1%؛ MD؛ 0.81 D؛ 95% CI؛ 0.57 تا 1.05 برای آتروپین 0.25%؛ و MD؛ 1.01 D؛ 95% CI؛ 0.74 تا 1.28 برای آتروپین 0.5%؛ n = 196؛ شواهد با قطعیت پائین) اما این مطالعات طول محوری را گزارش نکردند. تجویز 7-متیلگزانتین (methylxanthine-7) سیستمیک در مقایسه با دارونما تاثیری اندک تا عدم تاثیر در پیشرفت میوپی (MD؛ 0.07 D؛ 95% CI؛ 0.09- تا 0.24) و همچنین بر کشیدگی محوری (MD؛ 0.03- میلیمتر؛ 95% CI؛ 0.10- تا 0.03) داشت (n = 77؛ شواهد با قطعیت متوسط). در یک مطالعه با استفاده از قطرههای چشمی تیمولول (timolol) در مقایسه با عدم استفاده از قطره چشمی، کاهشی در سرعت پیشرفت میوپی مشاهده نشد (MD؛ 0.05- D؛ 95% CI؛ 0.21- تا 0.11؛ n = 95؛ شواهد با قطعیت پائین).
ترکیبی از مداخلات: دو مطالعه نشان دادند میوپی در کودکانی که تحت درمان با آتروپین همراه با عینکهای چند-کانونی قرار گرفتند، به میزان 0.78 دیوپتر (95% CI؛ 0.54 تا 1.02) کمتر از کودکانی پیشرفت کرد که دارونما را همراه با SVLها دریافت کردند (n = 191؛ شواهد با قطعیت متوسط). یک مطالعه کاهش 0.37 میلیمتری (95% CI؛ 0.47- تا 0.27-) را در کشیدگی محوری با استفاده از آتروپین و عینکهای چند-کانونی در مقایسه با دارونما همراه با SVL گزارش کرد (n = 127؛ شواهد با قطعیت متوسط). در مقایسه با کودکان تحت درمان با سیکلوپنتولات بهعلاوه SVL، کسانی که تحت درمان با آتروپین همراه با عینک چند-کانونی قرار گرفتند، میوپی به میزان 0.36 دیوپتر کمتر پیشرفت کرد (95% CI؛ 0.11 تا 0.61؛ n = 64؛ شواهد با قطعیت متوسط). عینکهای دو-کانونی در مقایسه با SVLها بهعلاوه قطرههای تیمولول در یک مطالعه، اثر ناچیز یا قابل اغماض را نشان دادند (MD؛ 0.19 D؛ 95% CI؛ 0.06 تا 0.32؛ n = 97؛ شواهد با قطعیت متوسط). در یک مطالعه که به مقایسه تروپیکامید بهعلاوه عینکهای دو-کانونی در مقابل SVLها پرداخت، هیچ اختلاف معنیدار آماری را بین گروههای مورد مطالعه بدون نتایج کمّی (quantitative) گزارش نکرد.
در طول تمامی مداخلات هیچ گونه حادثه جانبی گزارش نشد. شرکتکنندگان دريافت کننده داروهای ضد-موسکارینی موضعی نسبت به شرکتکنندگانی که دارونما دریافت کردند شانس بیشتری برای ابتلا به مشکلات تطابقی (خطر نسبی [RR]: 9.05؛ 95% CI؛ 4.09 تا 20.01) و پاپول و فولیکول (RR: 3.22؛ 95% CI؛ 2.11 تا 4.90) داشتند (n = 387؛ شواهد با قطعیت متوسط).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.