پیشینه: جنتامایسین (gentamicin) یک آنتیبیوتیک با مصرف شایع است که در درمان عفونتهای باکتریایی در نوزادان تازه متولد شده بسیار اثربخش است.
سوال مطالعه مروری: آیا در نوزادان تازه متولد شده، تجویز دوز کامل جنتامایسین به صورت تکدوز در روز بهتر از تجویز آن به صورت دوزهای کوچک متعدد در طول روز است؟
ویژگیهای مطالعه: یازده مطالعه علمی برای استخراج بهترین شواهد در دسترس تجزیهوتحلیل شدند. اکثر مطالعات شامل نوزادان تازه متولد شدهای بودند که بعد از هفته 32 سن بارداری متولد شده بودند. پیامدهای اصلی که مورد ارزیابی قرار گرفته بودند عبارت بودند از سطوح دارو (drug levels) در خون، و عملکرد کلیه. این جستوجو تا 29 اپریل 2016 بهروز بود.
نتایج کلیدی: سطوح ایمنتر و بالقوه اثربخشتری از دارو با استفاده از رژیم درمانی یک دوز جنتامایسین در روز در خون نوزادان باقی ماندند. هیچ تفاوتی به لحاظ خطر بروز عوارض جانبی روی عملکرد کلیه یا شنوایی میان دو رژیم درمانی گزارش نشده بود.
کیفیت شواهد: کیفیت شواهد در سطح متوسط ارزیابی شده بود زیرا حجم نمونه تقریبا کوچک بود و دو مورد از مطالعات از نظر علمی در سطح ضعیفتری قرار داشتند.
شواهد کافی به دست آمده از RCTهای در دسترس برای نتیجهگیری مبنی بر ارجحیت رژیم درمانی یک دوز جنتامایسین در روز یا رژیم درمانی دوزهای متعدد جنتامایسین در روز در درمان سپسیس قطعی در نوزادان وجود ندارد. با وجود این، دادهها نشان میدهند که خواص فارماکوکینتیک (pharmacokinetic properties) رژیم درمانی یک دوز جنتامایسین در روز نسبت به رژیم درمانی دوزهای متعدد آن در روز ارجحیت دارند به طوری که با دستیابی به سطوح حداکثری بالاتر در عین اجتناب از سطوح حداقلی توکسیک همراه است. هیچ تغییری در سمیّت کلیوی یا سمیّت شنوایی وجود نداشت. بر اساس ارزیابی خواص فارماکوکینتیک، رژیم درمانی یک دوز جنتامایسین در روز ممکن است در درمان سپسیس در نوزادان با سن بارداری بیش از 32 هفته ارجحیت داشته باشد.
مطالعات صورت گرفته روی حیوانات و کارآزماییهای انجام شده در کودکان بزرگتر (older children) و بزرگسالان نشان میدهد که رژیم درمانی یک دوز جنتامایسین (gentamicin) در روز بر رژیم درمانی دوزهای متعدد (multiple doses) در روز ارجحیت دارد.
مقایسه اثربخشی و بیخطری یک دوز جنتامایسین در روز در مقایسه با دوزهای متعدد از جنتامایسین در روز در نوزادان مبتلای قطعی یا مشکوک به سپسیس (sepsis).
مطالعات واجد شرایط از طریق جستوجو در پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 3؛ 2016) در کتابخانه کاکرین (Cochrane Library) (جستوجو شده در 8 اپریل 2016)؛ MEDLINE (از 1966 تا 8 اپریل 2016)؛ Embase (از 1980 تا 8 اپریل 2016)؛ و CINAHL (از دسامبر 1982 تا 8 اپریل 2016) شناسایی شدند.
تمامی کارآزماییهای تصادفیسازی یا شبه-تصادفیسازی و کنترل شده که به مقایسه یک دوز در روز («یک بار در روز») در مقایسه با دوزهای متعدد در روز («چندین دوز در هر روز») از جنتامایسین به نوزادان تازه متولد شده پرداخته بودند.
جمعآوری و تجزیهوتحلیل دادهها مطابق با استانداردهای گروه مرور نوزادان در کاکرین انجام شد.
یازده RCT وارد شده (N = 574) و 28 مورد خارج شدند. تمامی کارآزماییها به استثنای یک مطالعه از نوزادان با سن بارداری بیشتر از 32 هفته جهت شرکت در مطالعه ثبتنام به عمل آورده بودند. اطلاعات محدودی نشان دادند که در هر دو رژیم یک بار در روز همانند رژیم دوزهای متعدد در روز، بیماری سپسیس در نوزادان به اندازه کافی پاکسازی شده بود (RR معمول: 1.00؛ 95% CI؛ 1.19 تا 0.84؛ RD معمول: 0.00؛ 95% CI؛ 0.19- تا 0.19؛ 3 کارآزمایی؛ 37 = N). رژیم «یک دوز در روز» از جنتامایسین با تعداد دفعات کمتری از ناکامی در دستیابی به نقطه حداکثری (peak level) حداقل 5 میکروگرم/میلیلیتر (RR معمول: 0.22؛ 95% CI؛ 0.11 تا 0.47؛ RD معمول: 0.13-؛ 95% CI؛ 0.19- تا 0.08-؛ تعداد افراد مورد نیاز جهت درمان تا حصول یک پیامد مثبت بیشتر (number needed to treat for an additional beneficial outcome; NNTB): 8؛ 9 کارآزمایی؛ 422 = N)؛ و تعداد دفعات کمتری از ناکامی در دستیابی به نقاط حداقلی (trough)؛ 2 میکروگرم/میلیلیتر یا کمتر (RR معمول: 0.38؛ 95% CI؛ 0.27 تا 0.55؛ RD معمول: 0.22-؛ 95% CI؛ 0.29- تا 0.15-؛ NNTB = 4؛ 11 کارآزمایی؛ 503 = N) رابطه داشت. رژیم یک دوز جنتامایسین در روز نسبت به رژیم دوزهای متعدد از جنتامایسین در روز، با دستیابی به سطوح حداکثری بالاتر (MD: 2.58؛ 95% CI؛ 2.26 تا 2.89؛ 10 کارآزمایی؛ 440 = N) و سطوح حداقلی پائینتر (MD: -0.57؛ 95% CI؛ 0.69- تا 0.44-؛ 10 کارآزمایی؛ 440 = N) همراه بود. هیچ تفاوت معنیداری در سمیتزایی برای گوش (ototoxicity) میان دو گروه وجود نداشت (RR معمول: 1.69؛ 95% CI؛ 0.18 تا 16.25؛ RD معمول: 0.01؛ 95% CI؛ 0.04- تا 0.05؛ 5 کارآزمایی؛ 214 = N). سمیّت کلیوی (nephrotoxicity) در هیچ یک از رژیمهای درمانی گزارش نشده بود. در مجموع با توجه به کوچک بودن حجم نمونه و خطر نامشخص/پُر-خطر سوگیری (bias) در برخی از حیطهها در تعداد کمی از مطالعات وارد شده، کیفیت شواهد در تجزیهوتحلیل GRADE در سطح متوسط ارزیابی شد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.