سندرم روده تحریک‌پذیر (irritable bowel syndrome; IBS) یک بیماری مزمن دستگاه گوارش است که با تغییر عادات روده و درد و ناراحتی شکمی مشخص می‌شود. این سندرم یک اختلال شایع، پُرهزینه و صعب‌العلاج است که منجر به کاهش کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و بهره‌وری کاری نیز می‌شود. برخی از درمان‌های دارویی برای درمان IBS دارای مزایای اندک و خطر عوارض جانبی هستند، و بنابراین، ارزیابی اثربخشی و بی‌خطری (safety) درمان‌های غیردارویی، از جمله طب سوزنی، مهم است. یکی از مشکلات کارآزمایی‌های IBS این است که اثرات دارونما (placebo) اغلب در درمان IBS دیده می‌شود. اثرات دارونما عبارت است از بهبودی در نشانه‌هایی که ناشی از باورهای بیمار در یک درمان خاص است نه تاثیرات بیولوژیکی مختص درمان.
این مرور شامل 17 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (randomised controlled trials; RCTs) با مجموع 1806 شرکت‌کننده بود. پنج RCT (با 411 شرکت‌کننده) طب سوزنی را با طب سوزنی ساختگی برای درمان IBS مقایسه کردند. طب سوزنی ساختگی، پروسیجری است که در آن بیمار باور می‌کند تحت طب سوزنی واقعی قرار گرفته است. با این حال، در طب سوزنی ساختگی سوزن‌ها وارد پوست نشده یا در مکان‌های صحیح از بدن قرار نمی‌گیرند، یا هر دو مورد اتفاق می‌افتد. طب سوزنی ساختگی، به عنوان دارونما برای طب سوزنی واقعی در نظر گرفته شد. مطالعات کنترل‌شده با مداخله ساختگی به خوبی طراحی شدند و از کیفیت روش‌شناسی (methodology) بالایی برخوردار بودند. این مطالعات تاثیرات طب سوزنی را بر شدت نشانه‌های IBS یا کیفیت زندگی مرتبط با سلامت بررسی کردند. هیچ‌یک از این RCTها برتری طب سوزنی را نسبت به طب سوزنی ساختگی در هیچ‌یک از این دو پیامد نشان ندادند، همچنین، تجمیع نتایج این RCTها، برتری طب سوزنی را بر طب سوزنی ساختگی تایید نکرد. شواهد حاصل از چهار کارآزمایی اثربخشی مشابه، به زبان چینی، نشان داد که طب سوزنی برتر از دو داروی ضداسپاسم (پیناوریوم بروماید (pinaverium bromide) و تریمبوتین مالئات (trimebutine maleate)) است که هر دوی آنها مزیت متوسطی برای درمان IBS دارند، اگرچه هیچ‌یک برای درمان IBS در ایالات متحده تایید نشده‌اند. هنوز مشخص نیست که مزایای بیشتر طب سوزنی که بیماران در این مطالعات بدون کورسازی گزارش کردند، به‌طور کامل ناشی از انتظارات بیشتر بیماران برای بهبودی از طریق طب سوزنی نسبت به داروها است یا ترجیح آنها به انتخاب طب سوزنی به جای درمان دارویی. در نه کارآزمایی‌ای که عوارض جانبی را گزارش کردند، یک عارضه جانبی (یعنی غش کردن یک بیمار) مرتبط با طب سوزنی رخ داد، اگرچه حجم نمونه نسبتا کوچک، سودمندی این داده‌های بی‌خطری (safety) را محدود می‌کند.
RCTهای کنترل‌شده با داروی ساختگی هیچ مزیتی را از طب سوزنی نسبت به طب سوزنی ساختگی به لحاظ بهبودی در شدت نشانه IBS یا کیفیت زندگی مرتبط با IBS پیدا نکرده‌اند. در کارآزمایی‌های چینی بررسی اثربخشی نسبی مداخله، بیماران مزایای بیشتری را از طب سوزنی نسبت به دو داروی ضداسپاسم (پیناوریوم بروماید (pinaverium bromide) و تریمبوتین مالئات (trimebutine maleate)) گزارش کردند، که مشخص شده هر دو مزایای اندکی برای IBS دارند. کارآزمایی‌های آینده می‌توانند به روشن شدن این موضوع کمک کنند که مزایای بیشتر طب سوزنی نسبت به درمان‌های دارویی، صرفا به دلیل ترجیح بیماران به انتخاب طب سوزنی است یا انتظارات بالاتر از بهبودی در طب سوزنی نسبت به دارودرمانی.
سندرم روده تحریک‌پذیر (irritable bowel syndrome; IBS) یک اختلال شایع، پُرهزینه و صعب‌العلاج است که منجر به کاهش کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و بهره‌وری کاری می‌شود. دستورالعمل‌های درمانی مبتنی بر شواهد قادر به ارائه راهنمایی در مورد تاثیرات طب سوزنی (acupuncture) برای IBS نبوده‌اند، زیرا تنها مرور سیستماتیک قبلی فقط شامل کارآزمایی‌های کوچک، ناهمگون و با روش‌شناسی (methodology) نامطلوب بود.
اهداف اولیه، ارزیابی کارآمدی و بی‌خطری (safety) طب سوزنی در درمان IBS بود.
MEDLINE، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین، EMBASE؛ Cumulative Index to Nursing and Allied Health؛ و بانک‌های اطلاعاتی چینی Sino-Med؛ CNKI و VIP تا نوامبر 2011 جست‌وجو شدند.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) در این مرور وارد شدند که به مقایسه طب سوزنی با طب سوزنی ساختگی (sham)، یک درمان فعال دیگر، یا عدم درمان (خاص) پرداختند، و RCTهایی که طب سوزنی را به عنوان یک درمان کمکی همراه با درمان دیگر، در بزرگسالان مبتلا به IBS ارزیابی کردند.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم خطر سوگیری (bias) را ارزیابی و داده‌ها را استخراج کردند. داده‌های مربوط به پیامدهای شدت نشانه IBS و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت را استخراج کردیم. برای داده‌های دو حالتی (dichotomous data) (برای مثال IBS Adequate Relief Question)، نسبت خطر (relative risk; RR) تجمعی و 95% فاصله اطمینان (CI) را برای بهبودی قابل توجه در شدت نشانه‌های بیماری پس از درمان محاسبه کردیم. برای داده‌های پیوسته (continuous data) (مثلا سیستم نمره‌دهی شدت IBS)، تفاوت میانگین استانداردشده (SMD) و 95% CI را در نمرات پس از درمان میان گروه‌ها محاسبه کردیم.
هفده RCT در این مرور وارد شدند (1806 شرکت‌کننده). پنج RCT طب سوزنی را در برابر طب سوزنی ساختگی مقایسه کردند. سطح خطر سوگیری (bias) در این مطالعات پائین بود. هیچ شواهدی را دال بر بهبودی در شدت نشانه (SMD: -0.11؛ 95% CI؛ 0.35- تا 0.13؛ 4 RCT؛ 281 بیمار) یا کیفیت زندگی (SMD: -0.03؛ 95% CI؛ 0.27- تا 0.22؛ 3 RCT؛ 253 بیمار) با استفاده از طب سوزنی در مقایسه با طب سوزنی ساختگی (دارونما (placebo)) پیدا نکردیم. آنالیز حساسیت (sensitivity) بر اساس کیفیت مطالعه، نتایج را تغییر نداد. آنالیز روش درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) نشان داد کیفیت کلی شواهد حمایت‌کننده از پیامدهای اولیه در کارآزمایی‌های کنترل‌شده با مداخله ساختگی، به دلیل داده‌های پراکنده، در سطح متوسط قرار داشت. خطر سوگیری در چهار کارآزمایی اثربخشی نسبی که به زبان چینی منتشر شدند و طب سوزنی را با درمان دارویی مقایسه کردند، به دلیل عدم کورسازی (blinding) در سطح بالا بود. خطر سوگیری در دیگر مطالعاتی که از کنترل ساختگی استفاده نکردند، به دلیل عدم کورسازی یا فقدان روش‌های مناسب مورد استفاده برای تصادفی‌سازی و پنهانسازی تخصیص (allocation concealment) یا هر دو در سطح بالا بود. طب سوزنی به میزان قابل توجهی موثرتر از درمان دارویی و عدم استفاده از درمان خاص بود. هشتاد و چهار درصد از بیماران در گروه طب سوزنی در مقایسه با 63% از بیماران در گروه درمان دارویی، با بهبودی در شدت نشانه‌ها روبه‌رو شدند (RR: 1.28؛ 95% CI؛ 1.12 تا 1.45؛ 5 مطالعه، 449 بیمار). آنالیز GRADE نشان داد کیفیت کلی شواهد حمایت‌کننده از این پیامد، به دلیل خطر سوگیری بالا (عدم کورسازی) و داده‌های پراکنده، در سطح پائین بود. شصت و سه درصد از بیماران در گروه طب سوزنی در مقایسه با 34% از بیماران در گروه عدم استفاده از درمان خاص، با بهبودی در شدت نشانه‌ها مواجه شدند (RR: 2.11؛ 95% CI؛ 1.18 تا 3.79؛ 2 مطالعه، 181 بیمار). هیچ تفاوتی با اهمیت آماری میان طب سوزنی و بیفیدوباکتریوم (Bifidobacterium) (RR: 1.07؛ 95% CI؛ 0.90 تا 1.27؛ 2 مطالعه؛ 181 بیمار) یا میان طب سوزنی و روان‌درمانی (RR: 1.05؛ 95% CI؛ 0.87 تا 1.26؛ 1 مطالعه؛ 100 بیمار) وجود نداشت. طب سوزنی به عنوان درمان کمکی همراه با دیگر درمان‌های طب چینی، نسبت به درمان‌های دیگر به تنهایی، به میزان قابل توجهی بهتر بود. نود و سه درصد از بیماران در گروه طب سوزنی کمکی در مقایسه با 79% از بیمارانی که فقط طب چینی دریافت کردند، بهبود یافتند (RR: 1.17؛ 95% CI؛ 1.02 تا 1.33؛ 4 مطالعه؛ 466 بیمار). در 9 کارآزمایی که این پیامد را گزارش کردند، یک عارضه جانبی (یعنی سنکوپ طب سوزنی) مرتبط با طب سوزنی رخ داد، اگرچه حجم نمونه نسبتا کوچک، سودمندی این داده‌های بی‌خطری را محدود می‌کند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.