پیشینه
سیروز یک اختلال مزمن کبدی است که در آن بافت آسیب‌دیده جایگزین بافت طبیعی کبد می‌شود. افراد مبتلا به سیروز ممکن است مبتلا به یک بیماری کلیوی به نام سندرم هپاتورنال شوند. این بیماری ممکن است زمانی ایجاد شود که جریان خون به کلیه‌ها کافی نباشد. در نتیجه در افراد مبتلا به سندرم هپاتورنال، افزایش جریان خون به سمت کلیه‌ها ممکن است مفید باشد. دو نوع سندرم هپاتورنال وجود دارد: نوع 1 که به‌سرعت رخ می‌دهد، و نوع 2 که شروع کندتری دارد. ترلیپرسین (terlipressin) دارویی است که با منقبض کردن عروق خونی، جریان خون را به سمت کلیه‌ها افزایش می‌دهد. بنابراین این دارو ممکن است به افراد مبتلا به سیروز و سندرم هپاتورنال کمک کند.
سوال مطالعه مروری
آیا ترلیپرسین برای افراد مبتلا به سندرم هپاتورنال، بهتر از دارونمای غیرفعال/عدم-درمان عمل می‌کند؟
تاریخ انجام جستوجو
نوامبر2016.
ویژگی‌های مطالعه
این مرور، نه کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی شده (randomised clinical trials; RCTs) را با مجموع 534 شرکت‌کننده وارد کرد. کارآزمایی‌ها در شش کشور انجام شدند. هفت کارآزمایی، فقط شرکت‌کنندگان مبتلا به سندرم هپاتورنال نوع 1 را وارد کردند. دو کارآزمایی، در مجموع 96 شرکت‌کننده مبتلا به سندرم هپاتورنال نوع 1 یا نوع 2 را وارد کردند.
منابع تامین مالی مطالعه
سه RCT گزارش کردند که توسط یک شرکت دارویی حمایت مالی شدند. کارآزمایی های باقیمانده، منبع مالی خود را گزارش نکرده یا از شرکت‌های داروسازی، حمایت مالی دریافت نکردند.
نتایج کلیدی
افراد دریافت کننده ترلیپرسین، در مقایسه با افراد درمان شده با دارونمای غیر-فعال یا عدم-درمان، در معرض خطر پائین‌تر مرگ قرار داشتند. ترلیپرسین با تاثیر مثبت بر عملکرد کلیه نیز همراه بود. ترلیپرسین خطر ابتلا به اختلالات قلبی و عروقی جدی (به‌اصطلاح بیماری‌های قلبی‌عروقی) را افزایش داد. دیگر عوارض جانبی شامل اسهال و درد شکمی بودند.
آنالیز‌ها عمدتا افراد مبتلا به سندرم هپاتورنال نوع 1 را وارد کردند. هنگام آنالیز شرکت‌کنندگان مبتلا به سندرم هپاتورنال نوع 2، هیچ تاثیر مفید یا مضری از ترلیپرسین یافت نشد (به احتمال زیاد به دلیل تعداد کم شرکت‌کنندگان).
کیفیت شواهد
شواهد را با کیفیت پائین در نظر گرفتیم.
این مرور نشان می‌دهد که ترلیپرسین ممکن است با اثرات مفیدی بر مورتالیتی و عملکرد کلیه در افراد مبتلا به سیروز و سندرم هپاتورنال نوع 1 همراه باشد، اما با عوارض جانبی جدی نیز همراه است. قدرت شواهد را به دلیل مسائل روش‌شناسی از جمله کنترل سوگیری، ناهمگونی بالینی و عدم-دقت، کاهش دادیم. در نتیجه، شواهد بیشتری مورد نیاز است.
سندرم هپاتورنال (hepatorenal syndrome) یک نارسایی کلیوی بالقوه برگشت‌پذیر است که با بیماری شدید کبد دیده می‌شود. این بیماری میان افراد مبتلا به سیروز جبران-نشده نسبتا رایج است. ترلیپرسین (terlipressin) دارویی است که با منقبض کردن عروق خونی، جریان خون را به سمت کلیه‌ها افزایش می‌دهد. نسخه قبلی این مرور سیستماتیک، تاثیر بالقوه مفید ترلیپرسین را بر مورتالیتی و عملکرد کلیه در افراد مبتلا به سیروز و سندرم هپاتورنال نشان داد.
ارزیابی اثرات مفید و آسیب‌رسان ترلیپرسین در مقایسه با دارونما (placebo)/عدم-مداخله در افراد مبتلا به سیروز و سندرم هپاتورنال.
کارآزمایی‌های واجد شرایط را از طریق جستوجو در پایگاه ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده گروه هپاتوبیلیاری در کاکرین، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL) در کتابخانه کاکرین، MEDLINE؛ Embase و Science Citation Index Expanded، و جست‌وجوهای دستی تا 21 نوامبر 2016 شناسایی کردیم.
کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده (randomised clinical trials; RCTs) شامل شرکت‌کنندگان مبتلا به سیروز و سندرم هپاتورنال نوع 1 یا 2 که به گروه درمانی با ترلیپرسین در مقایسه با دارونما یا عدم-مداخله اختصاص یافتند. اجازه تجویز همزمان آلبومین (albumin) را برای هر دو گروه مقایسه دادیم.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم داده‌ها را از گزارش کارآزمایی‌ها استخراج کرده و با نویسندگان ارتباط برقرار کردند. پیامدهای اولیه عبارت بودند از مورتالیتی، سندرم هپاتورنال، و عوارض جانبی جدی. آنالیز‌های حساسیت (sensitivity) را با داده‌های RCTهایی انجام دادیم که در آن‌ها شرکت‌کنندگان، آلبومین دریافت کردند، آنالیز‌های زیر-گروه را با شرکت‌کنندگان مبتلا به سندرم هپاتورنال نوع 1 یا نوع 2 انجام داده، و تجزیه‌وتحلیل‌های مرحلهای کارآزمایی (Trial Sequential Analyses) را برای کنترل خطاهای تصادفی انجام دادیم. متاآنالیز‌های اثرات-تصادفی را در قالب خطر نسبی (RR) و 95% فاصله اطمینان (CI) گزارش کردیم. خطر سوگیری (bias) را بر اساس حوزه‌های گروه هپاتوبیلیاری در کاکرین مورد بررسی قرار دادیم. کیفیت شواهد را با استفاده از رویکرد درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) درجه‌بندی کردیم.
نه RCT را با مجموع 534 شرکت‌کننده مبتلا به سیروز و آسیت وارد کردیم. یک RCT خطر پائین سوگیری برای مورتالیتی، و برای پیامدهای باقیمانده، دارای خطر بالای سوگیری بود. همه کارآزمایی‌های وارد شده، برای پیامدهایی غیر از مورتالیتی، دارای خطر بالای سوگیری بودند. در مجموع 473 شرکت‌کننده، مبتلا به سندرم هپاتورنال نوع 1 بودند. هفت RCT به‌طور خاص ترلیپرسین و آلبومین را ارزیابی کردند. هنگامی که تمام RCTها را در نظر گرفتیم، ترلیپرسین با تاثیر مفیدی بر مورتالیتی همراه بود (RR: 0.85؛ 95% CI؛ 0.73 تا 0.98؛ 534 شرکت‌کننده، تعداد افراد مورد نیاز جهت درمان تا حصول یک پیامد مفید بیشتر (number needed to treat for an additional beneficial outcome; NNTB): 10.3 نفر؛ شواهد با کیفیت پائین). تجزیه‌وتحلیل مرحلهای کارآزمایی شامل تمام RCTها، همچنین به اثر مفید ترلیپرسین دست یافت. تحلیل‌های بیشتر، تاثیر مفید ترلیپرسین و آلبومین را در بازگشت سندرم هپاتورنال نشان دادند (RR: 0.63؛ 95% CI؛ 0.48 تا 0.82؛ 510 شرکت‌کننده، 8 RCT؛ NNTB؛ 4 نفر؛ شواهد با کیفیت پائین). ترلیپرسین خطر بروز عوارض جانبی جدی قلبی‌عروقی را افزایش داد (RR: 7.26؛ 95% CI؛ 1.70 تا 31.05؛ 234 شرکت‌کننده، 4 RCT)، اما زمانی که به عنوان یک پیامد مرکب آنالیز شد، هیچ تاثیری بر خطر عوارض جانبی جدی نداشت (RR: 0.91؛ 95% CI؛ 0.68 تا 1.21؛ 534 شرکت‌کننده، 9 RCT، تعداد مورد نیاز برای درمان برای یک پیامد مضر بیشتر: 24.5 نفر؛ شواهد با کیفیت پائین). عوارض جانبی غیر-جدی عمدتا گوارشی بودند، شامل اسهال (RR: 5.76؛ 95% CI؛ 2.19 تا 15.15؛ 240 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین) و درد شکم (RR: 1.54؛ 95% CI؛ 0.97 تا 2.43؛ 294 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین).
یک کارآزمایی در حال انجام را در مورد ترلیپرسین در مقایسه با دارونما در شرکت‌کنندگان مبتلا به سیروز، آسیت، و سندرم هپاتورنال نوع 1 شناسایی کردیم.
سه RCT گزارش کردند که توسط یک شرکت دارویی حمایت مالی شدند. کارآزمایی های باقیمانده، منبع مالی خود را گزارش نکرده یا از شرکت‌های داروسازی، حمایت مالی دریافت نکردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.