سوال مطالعه مروری: آیا استفاده از انواع شیشه شیر در نوزادان نارسی که مادرانشان تصمیم به شیردهی از پستان (breast feed) خود دارند، مانع از موفقیت در تداوم تغذیه پستانی می‌شود؟
پیشینه: شروع تغذیه با شیر در نوزادان نارس از طریق لوله صورت می‌گیرد و همزمان با تکامل، می‌توانند بر روش‌های تغذیه مکیدنی مسلط شوند. همزمان با تکامل نوزاد، تعداد روش‌های تغذیه مکیدنی در هر روز به تدریج افزایش پیدا می‌کند. زنانی که نوزادان نارس دارند ممکن است همیشه و هر بار که نوزاد به مکیدن شیر نیاز دارد، در بیمارستان بستری نشوند. به‌طور مرسوم، شیشه شیر حاوی شیر دوشیده شده مادر یا شیر خشک مورد استفاده قرار می‌گیرند. گفته شده که استفاده از شیشه شیر ممکن است مانع از موفقیت در برقراری شیردهی از پستان مادر شود.
ویژگی‌های مطالعه: هفت مطالعه واجد شرایط (شامل 1152 نوزاد نارس) را به دست آوردیم. این مطالعات حجم نمونه کوچک تا متوسط داشته و اکثر آنها دارای پاره‌ای مشکلات به لحاظ طراحی یا روش اجرای مطالعه بودند. این جست‌وجو تا 18 جون 2020 به‌روز است.
نتایج کلیدی: پنج مطالعه (که دو مورد از بزرگ‌ترین مطالعات را در برمی‌گرفتند) از روش‌های تغذیه با فنجان (cup feeds)، و یک مورد از آنها از روش تغذیه با لوله (tube feeds) استفاده کردند. یک مطالعه از یک پستانک طراحی شده به شکل خاص جهت تغذیه استفاده کرد که نشان می‌داد این روش به روش شیردهی از پستان نسبت به روش تغذیه متداول با شیشه شیر شبیه‌تر است. اکثر مطالعات در کشورهایی با سطح درآمد بالا انجام شدند، فقط دو مطالعه در کشورهایی با سطح درآمد متوسط به اجرا درآمدند، هیچ یک از آنها در کشورهایی با سطح درآمد پائین اجرا نشدند. در مجموع اگر روش‌های تغذیه با شیشه شیر (با یک پستانک متداول) مورد استفاده قرار نمی‌گرفت، احتمال بیشتری داشت که نوزادان به‌طور کامل از طریق پستان مادر تغذیه کنند یا حداقل چند مرتبه تغذیه از پستان مادر در منزل پس از ترخیص و تا سه و شش ماه بعد از ترخیص در منزل داشته باشند. مطالعه در مورد پستانک طراحی شده به شکل خاص هیچ تفاوتی را میان پیامدهای شیردهی از پستان نشان نداد، بنابراین روش تغذیه با فنجان به‌تنهایی یا روش تغذیه با لوله به‌تنهایی بود که نرخ‌های شیردهی از پستان را بهبود بخشید. با این حال، به دلیل کیفیت پائین مطالعه مربوط به تغذیه با لوله به‌تنهایی، مطمئن نیستیم که یک رویکرد لوله‌ای به‌تنهایی برای تکمیل شیردهی از پستان، پیامدهای شیردهی را بهبود می‌بخشد یا خیر. هیچ شواهدی را مبنی بر وجود مزیت یا آسیب حاصل از نوع مداخله برای هیچ یک از پیامدهای گزارش شده، شامل طول دوره بستری در بیمارستان یا افزایش وزن به دست نیاوردیم.
نتیجه‌گیری‌ها: استفاده از فنجان به جای شیشه شیر باعث افزایش میزان و مدت زمان شیردهی از پستان و هر نوعی از شیردهی از پستان در نوزادان نارس تا شش ماه پس از ترخیص می‌شود. باید مطالعات بیشتر و با کیفیت بالا در مورد رویکرد استفاده از لوله به‌تنهایی برای تغذیه انجام شود.
قطعیت شواهد: اطمینان پائین تا متوسطی نسبت به این نتایج داریم.
اجتناب از استفاده از شیشه شیر، زمانی که نوزادان نارس به غذای کمکی نیاز دارند، احتمالا میزان شیردهی را از پستان هنگام ترخیص افزایش داده و ممکن است هر نوعی از شیردهی و شیردهی کامل (انحصاری) را تا شش ماه پس از ترخیص بهبود بخشد. اغلب شواهدی که حاکی از مزیت مداخله بودند، مربوط به تغذیه با فنجان بود. فقط یک مطالعه از استراتژی تغذیه با لوله استفاده کرد. ما مطمئن نیستیم که یک رویکرد لوله‌ای به تنهایی برای تکمیل شیردهی از پستان، پیامدهای آن را بهبود می‌بخشد یا خیر؛ انجام مطالعات بیشتری با قطعیت بالا برای تعیین این امر مورد نیاز است.
آغاز تغذیه با شیر در نوزادان نارس اغلب از طریق لوله گاواژ (gavage tube) صورت می‌گیرد. همزمان با تکامل نوزاد، روش‌های تغذیه مکیدنی (sucking feeds) به تدریج آغاز می‌شوند. زنانی که روش تغذیه پستانی (breast feed) را برای نوزادان نارس خود انتخاب می‌کنند نمی‌توانند همیشه در بیمارستان با نوزاد خود باشند و نیاز به یک رویکرد جایگزین برای تغذیه نوزادشان دارند. به‌طور معمول، شیر (شیر دوشیده شده مادر (expressed breast milk) یا شیر خشک) از طریق شیشه شیر به نوزاد داده می‌شود. اینکه استفاده از شیشه شیر در دوره برقراری (establishment) شیردهی از پستان یک عامل مضر برای موفقیت در تغذیه پستانی است یا خیر، موضوعی است بحث‌برانگیز.
شناسایی تاثیرات اجتناب از روش‌های تغذیه با شیشه شیر در طول دوره برقراری شیردهی از پستان بر احتمال تغذیه پستانی موفق، و ارزیابی بی‌خطری (safety) روش‌های جایگزین نسبت به روش تغذیه با شیشه شیر.
یک راهبرد جست‌وجوی جدید برای این به‌روزرسانی توسعه داده شد. جست‌وجوها بدون محدودیت در تاریخ یا زبان مطالعه در سپتامبر 2021 در موارد زیر انجام شدند: MEDLINE؛ CENTRAL، و CINAHL. هم‌چنین پایگاه ثبت کارآزمایی ISRCTN و فهرست منابع مقالات بازیابی شده را برای یافتن کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTها جست‌وجو کردیم.
RCTها و شبه-RCTهایی را وارد کردیم که به مقایسه اجتناب از شیشه شیر در مقابل استفاده از شیشه شیر برای نوزادان نارسی پرداختند که مادرانشان قصد تغذیه آنها را با شیر خود داشتند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کیفیت کارآزمایی را ارزیابی و داده‌ها را استخراج کردند. در صورت لزوم، برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر با نویسندگان مطالعه تماس گرفتیم. از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) برای ارزیابی قطعیت شواهد استفاده کردیم. پیامدها شامل شیردهی کامل از پستان و هرگونه شیردهی از پستان هنگام ترخیص به منزل و سه و شش ماه پس از ترخیص، هم‌چنین مدت بستری در بیمارستان و اپیزودهای عفونت نوزاد بودند. داده‌ها با استفاده از خطرات نسبی (RR)، تفاوت‌های خطر (RD) و تفاوت‌های میانگین (MD)، با 95% فواصل اطمینان (CI) سنتز شدند. از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) برای ارزیابی قطعیت شواهد استفاده کردیم.
هفت کارآزمایی را شامل 1152 نوزاد نارس وارد این مرور به‌روز شده کردیم. سه مطالعه در انتظار طبقه‌بندی هستند. پنج مطالعه وارد شده از استراتژی تغذیه با فنجان (cup feeding strategy)، یک مطالعه از استراتژی تغذیه با لوله (tube feeding strategy) و یک مطالعه از یک نوع پستانک جدید (navel teat) در مواقع نیاز به استفاده از روش‌های جایگزین برای تغذیه پستانی استفاده کردند. از آنجایی که این پستانک برای تقلید دقیق‌تر از عمل مکیدن پستان در روش شیردهی از پستان طراحی شده، مطالعه مربوط به این پستانک جدید را وارد مرور کردیم. اندازه کارآزمایی‌ها از کوچک تا متوسط متغیر بود و دو مورد از آنها از نظر سوگیری ریزش نمونه (attrition bias)، پُر-خطر بودند. پایبندی به روش تغذیه با فنجان در یکی از مطالعات ضعیف بود، که حاکی از نارضایتی کارمندان یا والدین نوزاد (یا هر دو) از این روش بود؛ چهار مطالعه دیگر مربوط به تغذیه با فنجان چنین گزارشی را مبنی بر عدم رضایت یا پایبندی ضعیف به این روش تغذیه‌ای ارائه نکردند.
اجتناب از مصرف شیشه شیر ممکن است میزان شیردهی کامل را از پستان در زمان ترخیص به منزل افزایش داده (RR: 1.47؛ 95% CI؛ 1.19 تا 1.80؛ 6 مطالعه، 1074 نوزاد، شواهد با قطعیت پائین)، و احتمالا باعث بیشتر شدن دفعات شیردهی از پستان (ترکیب کامل و نسبی) هنگام ترخیص نوزاد می‌شود (RR: 1.11؛ 95% CI؛ 1.06 تا 1.16؛ مطالعات، 1138 نوزاد؛ شواهد با قطعیت متوسط). اجتناب از شیشه شیر ممکن است وقوع شیردهی کامل را از پستان در سه ماه پس از ترخیص افزایش داده (RR: 1.56؛ 95% CI؛ 1.37 تا 1.78؛ 4 مطالعه، 986 نوزاد، شواهد با قطعیت متوسط)، و احتمالا نرخ شیردهی کامل را از پستان شش ماه پس از ترخیص بیشتر می‌کند (RR: 1.64؛ 95% CI؛ 1.14 تا 2.36؛ 3 مطالعه، 887 نوزاد؛ شواهد با قطعیت پائین).
اجتناب از شیشه شیر ممکن است وقوع شیردهی کامل را از پستان در سه ماه پس از ترخیص (RR: 1.31؛ 95% CI؛ 1.01 تا 1.71؛ 5 مطالعه، 1063 نوزاد، شواهد با قطعیت متوسط) و شش ماه پس از ترخیص (RR: 1.25؛ 95% CI؛ 1.10 تا 1.41؛ 3 مطالعه، 886 نوزاد؛ شواهد با قطعیت پائین) افزایش دهد. تاثیرات مداخله بر پیامدهای شیردهی از پستان در تمام نقاط زمانی برای استراتژی تغذیه فقط با لوله و برای همه به جز برای شیردهی از پستان سه ماه پس از ترخیص برای تغذیه با فنجان مشهود بود، اما برای پستانک جدید وجود نداشت. هیچ‌گونه مزایا یا مضرات دیگری از جمله برای مدت بستری در بیمارستان (MD؛ 2.25 روز؛ 95% CI؛ 3.36- تا 7.86؛ 4 مطالعه، 1004 نوزاد؛ شواهد با قطعیت پائین) یا بروز اپیزودهای عفونت به ازای هر نوزاد (RR: 0.70؛ 95% CI؛ 0.35 تا 1.42؛ 3 مطالعه، 500 نوزاد؛ شواهد با قطعیت پائین) وجود نداشت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.