استئوآرتریت (osteoarthritis; OA) یا آرتروز شایع‌ترین شکل آرتریت مزمن در سراسر جهان است. محصولات هیالورونان و هیلان (HA) فرصتی را برای درمان OA در مفاصل مجزای زانو فراهم می‌کنند. برای ارزیابی اثربخشی، کارآمدی و بی‌خطری (safety) محصولات HA، در OA زانو، یک مرور سیستماتیک با استفاده از روش‌شناسی (methodology) کاکرین انجام دادیم. آنالیزها از این ادعا حمایت می‌کنند که کلاس HA محصولات، برتر از دارونما (placebo) هستند. تنوع قابل توجهی میان محصولات، میان متغیرها و وابسته به زمان در پاسخ بالینی وجود دارد. تاثیر بالینی برخی از محصولات در برابر دارونما روی برخی متغیرها در برخی از مقاطع زمانی، در محدوده اندازه اثر متوسط تا بزرگ است. به‌طور کلی، محدودیت‌های حجم نمونه مانع از هرگونه اظهارنظر قطعی در مورد بی‌خطری کلاس HA محصولات می‌شود، با این حال، در چارچوب محدودیت‌های طراحی‌های کارآزمایی، هیچ مشکل عمده‌ای از نظر بی‌خطر بودن مداخله شناسایی نشد. آنالیزها نشان می‌دهند که مکمل‌های ویسکوز از نظر اثربخشی، قابل مقایسه با اشکال سیستمیک مداخله فعال، با واکنش‌های موضعی بیشتر اما عوارض جانبی سیستمیک کمتر همراه هستند، و محصولات HA تاثیرات طولانی‌تری نسبت به کورتیکواستروئیدهای IA دارند. به‌طور کلی، آنالیزهای فوق از استفاده از محصولات کلاس HA در درمان OA زانو پشتیبانی می‌کنند.
بر اساس آنالیزهای فوق‌الذکر، مصرف مکمل‌های ویسکوز یک درمان موثر برای OA زانو با تاثیرات مفید: بر درد، عملکرد و ارزیابی کلی بیمار؛ و در دوره‌های مختلف پس از تزریق، به ویژه در دوره 5 تا 13 هفته پس از تزریق، است. قابل ذکر است که بزرگی تاثیر بالینی مداخله، همانطور که توسط WMD و تفاوت میانگین استانداردشده (SMD) از خروجی RevMan 4.2 بیان شد، برای محصولات مختلف، مقایسه‌ها، نقاط زمانی، متغیرها و طرح‌های کارآزمایی، متفاوت است. با این حال، مقایسه‌های تصادفی‌سازی شده سر-به-سر اندکی از مکمل‌های مختلف ویسکوز وجود دارند و بنابراین، خوانندگان باید در نتیجه‌گیری در مورد ارزش نسبی محصولات مختلف، محتاط باشند. تاثیر بالینی برخی از محصولات، در برابر دارونما، بر برخی متغیرها در برخی از مقاطع زمانی، در محدوده اندازه اثر متوسط تا بزرگ است. خوانندگان باید به جداول مرتبط مراجعه کنند تا جزئیات خاص را با توجه به ناهمگونی (heterogeneity) در تاثیرات کلاس محصول و برخی اختلافات مشاهده‌شده میان آنالیزهای RevMan 4.2 و مقالات اصلی مرور، بیابند. به‌طور کلی، آنالیزهای انجام شده برای کلاس HA و به ویژه برای برخی از محصولات با توجه به متغیرها و نقاط زمانی خاص، مانند درد در تحمل وزن در هفته‌های 5 تا 13 پس از تزریق، مثبت هستند.
به‌طور کلی، محدودیت‌های حجم نمونه مانع از هرگونه اظهارنظر قطعی در مورد بی‌خطری (safety) کلاس HA محصولات می‌شود؛ با این حال، طی محدودیت‌های طراحی‌های کارآزمایی، هیچ مشکل عمده‌ای از نظر بی‌خطری دارو شناسایی نشد. در برخی از آنالیزها، مکمل‌های ویسکوز از نظر اثربخشی، مشابه با اشکال سیستمیک مداخله فعال، با واکنش‌های موضعی بیشتر اما عوارض جانبی سیستمیک کمتر همراه بودند.
در آنالیزهای دیگر محصولات HA تاثیرات طولانی‌تری نسبت به کورتیکواستروئیدهای IA داشتند. به‌طور کلی، آنالیزهای فوق از استفاده از محصولات کلاس HA در درمان OA زانو پشتیبانی می‌کنند.
آرتروز یا استئوآرتریت (osteoarthritis; OA) شایع‌ترین اختلال مزمن مفصلی در سراسر جهان بوده و با درد و ناتوانی قابل توجهی همراه است.
ارزیابی تاثیرات استفاده از مکمل‌های ویسکوز (viscosupplementation) در درمان OA زانو. این محصولات شامل هیالورونان (hyaluronan) و مشتقات هیلان (hylan) (آدانت (Adant)، آرتروم اچ (Arthrum H)، آرتز (Artz) (آرتزال (Artzal)، سوپارتز (Supartz))، بیوهی (BioHy) (آرترز (Arthrease)، یوفلکس (Euflexxa)، نوفلکسسا (Nuflexxa))، دورولان (Durolane)، فرماترون (Fermathron)، Go-On؛ هیالگان (Hyalgan)، Hylan G-F 20 (Synvisc Hylan G-F 20)؛ Hyruan؛ NRD-101 (Suvenyl)؛ Orthovisc؛ Ostenil؛ Replasyn؛ SLM-10, Suplasyn؛ Synject و Zeel compositum بودند.
MEDLINE (تا ژانویه (هفته 1) 2006 برای به‌روزرسانی)؛ EMBASE؛ PREMEDLINE؛ Current Contents تا جولای 2003، و پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL) جست‌وجو شدند. مجلات تخصصی و فهرست منابع کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (randomised controlled trials; RCTs) و مقالات مرور مرتبط تا دسامبر 2005 به صورت دستی جست‌وجو شدند.
RCTهایی از مصرف مکمل‌های ویسکوز در درمان افراد مبتلا به OA زانو واجد شرایط بودند. مطالعات یک‌سو کور (single-blind) و دوسو کور (double-blind)، مطالعات مبتنی بر دارونما (placebo) و مقایسه‌ای واجد شرایط بودند. حداقل یکی از چهار معیار پیامد مجموعه اصلی OMERACT III می‌بایست گزارش شده بود (Bellamy 1997).
هر کارآزمایی توسط دو داور به‌طور مستقل از هم برای کیفیت روش‌شناسی (methodology) آن با استفاده از یک ابزار معتبر ارزیابی شد. تمام داده‌ها توسط یک داور استخراج شده و توسط داور دوم تایید شدند. معیارهای پیامد پیوسته (continuous) در قالب تفاوت میانگین وزن‌دهی‌شده (WMD) با 95% فاصله اطمینان (CI) آنالیز شدند. با این حال، در جایی که مقیاس‌های مختلف برای اندازه‌گیری یک پیامد مورد استفاده قرار گرفتند، تفاوت‌های میانگین استانداردشده (SMD) استفاده شدند. پیامدهای دو حالتی (dichotomous outcome) با نسبت خطر (relative risk) آنالیز شدند.
هفتاد و شش کارآزمایی با میانه (median) نمره کیفیت 3 (محدوده 1 تا 5) شناسایی شدند. دوره‌های پیگیری بین روز آخرین تزریق و هجده ماه متفاوت بودند. چهل کارآزمایی شامل مقایسه هیالورونان/هیلان و دارونما (سالین یا آرتروسنتز (arthrocentesis))، ده کارآزمایی شامل مقایسه کورتیکواستروئیدهای داخل مفصلی (intra-articular; IA)، شش کارآزمایی شامل مقایسه داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، سه کارآزمایی شامل مقایسه‌های فیزیوتراپی، دو کارآزمایی شامل مقایسه‌های ورزش، دو کارآزمایی شامل مقایسه آرتروسکوپی (arthroscopy)، دو کارآزمایی شامل مقایسه‌های درمان متداول، و پانزده کارآزمایی شامل مقایسه‌های دیگر موارد هیالورونان‌ها/هیلان بودند. آنالیزهای تجمعی از تاثیرات مصرف مکمل‌های ویسکوز در برابر کنترل‌های «دارونما» عموما از اثربخشی این دسته از مداخله پشتیبانی می‌کنند. در همین تحلیل‌های مشابه، تاثیرات متفاوت اثربخشی برای محصولات مختلف روی متغیرهای مختلف و در مقاطع زمانی مختلف، مشاهده شدند. نکته قابل توجه، دوره 5 تا 13 هفته پس از تزریق است که درصد بهبودی را نسبت به ابتدای مطالعه برابر با 28 تا 54% برای درد و 9 تا 32% برای عملکرد نشان داد. به‌طور کلی، اثربخشی مشابه با NSAIDها و مزایای طولانی‌‌مدت‌تر در مقایسه با کورتیکواستروئیدهای IA ذکر شد. عموما، وقوع عوارض جانبی کمی در کارآزمایی‌های هیالورونان/هیلان که در این آنالیزها وارد شدند، گزارش شد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.