پیشینه
برای جلوگیری از آسیب بیشتر و احیای عملکرد دندان‌های مولر شیری که پوسیده یا بدشکل هستند، دندان‌پزشک معمولا از پُر کردن (یک ماده نرم که در محل پوسیدگی قرار داده شده و سفت می‌شود) برای احیای دندان به شکل اولیه خود استفاده می‌کند. به عنوان یک روش جایگزین، دندان‌پزشک ممکن است یک روکش روی دندان قرار داده و آن را بپوشاند. این کار معمولا نیاز به تزریق در لثه برای ایجاد بی‌حسی دندان پیش از تراش آن (تکنیک متداول) دارد. این روکش‌ها، از قبل (یعنی پیش‌ساخته) در اندازه‌های مختلف ساخته شده و می‌توانند فلزی یا سفید، با اندازه درستی که متناسب با دندان تراش‌خورده است، باشند. تکنیک هال (Hall Technique)، یک روش جایگزین برای نصب روکش‌های فلزی است که در آن نیازی به تزریق یا تراش دندان نیست، زیرا روکش به سادگی روی دندان قرار داده می‌شود. روکش‌های پیش‌ساخته توسط متخصصین در دندان‌پزشکی کودکان برای درمان دندان‌های عقبی (دندان‌های مولر) شیری، زمانی که تا حد متوسط تا پیشرفته دچار پوسیدگی شده‌اند یا زمانی که مینای دندان (enamel) بدشکل است یا دندان، درمان کانال ریشه داشته، توصیه می‌شود.
سوال مطالعه مروری
مرور کاکرین این سوال را مطرح کرد که روکش‌ها در درمان پوسیدگی دندان‌های شیری کودکان برای کاهش «شکست قابل توجه» (پیامدی که شامل جنبه‌هایی مانند دندان‌درد و آبسه دندان است)، درد در طول درمان و آسیب، و برای بهبود رضایت از درمان، بهتر از روش‌های دیگر است یا خیر. همچنین این سوال مطرح شد که روکش‌های فلزی بهتر هستند یا روکش‌های سفید، و اینکه روش نصب جدیدی به نام تکنیک هال بهتر از روش نصب متداول است یا خیر. این مرور، در واقع مرور اصلی منتشرشده را در سال 2007 به‌روز می‌کند.
ویژگی‌‌های مطالعه
منابع پزشکی و دندان‌پزشکی را برای یافتن مطالعات تا 21 ژانویه 2015 جست‌وجو کردیم. تعداد پنج مطالعه مرتبط را شناسایی کردیم. این مطالعات در معرض خطر بالای سوگیری (bias) قرار داشتند، زیرا شرکت‌کنندگان و افرادی که درمان را اجرا کردند، از نوع درمان مطلع بودند.
چهار مطالعه روکش‌ها را با پُر کردن دندان مقایسه کردند. دو مورد از این مطالعات، روکش‌های فلزی نصب‌شده با استفاده از روش متداول را با پُر کردن دندان، و دو مطالعه روکش‌های فلزی نصب‌شده با استفاده از تکنیک هال را با پُر کردن دندان مقایسه کردند. یکی از مطالعات همچنین به مقایسه تکنیک هال با «درمان پوسیدگی غیرترمیمی» (که در آن از هیچ‌یک از روش‌های پُر کردن یا روکش استفاده نمی‌شود، بلکه حفره‌ای برای تمیز کردن دندان با مسواک باز شده، با وارنیش فلوراید (fluoride varnish) پوشیده شده و کودکان به مسواک زدن ترغیب می‌شوند) پرداخت. مطالعه نهایی به مقایسه روکش‌های ساخته‌شده از دو ماده مختلف (استیل ضدزنگ در برابر استیل ضدزنگ با پوشش سفید) پرداخت. آنچه را در هر روش درمان در زمان مراجعه به دندان‌پزشک یا طی 24 ساعت پس از درمان، در کوتاه‌مدت (کمتر از 12 ماه) و در طولانی‌مدت (12 تا 48 ماه) اتفاق افتاد، بررسی کردیم.
نتایج کلیدی
دندان ترمیم‌شده با روکش‌های پیش‌ساخته در مقایسه با پُر کردن، کمتر احتمال دارد که دچار مشکلات بعدی (برای مثال آبسه) یا باعث درد در طولانی‌مدت شود. روکش‌های نصب‌شده با استفاده از تکنیک هال (بدون تزریق یا تراش دندان) در مقایسه با پُر کردن، ناراحتی کمتری در زمان نصب آن به وجود می‌آورد. استفاده از روکش‌ها ممکن است خطر خونریزی لثه را افزایش دهد، اما این نتیجه مشخص نیست. فقط یک مطالعه کوچک به مقایسه روکش‌ها با درمان پوسیدگی غیرترمیمی و یک مطالعه کوچک به مقایسه روکش‌های فلزی و روکش‌های سفید پرداختند، بنابراین نمی‌توانیم به نتیجه‌گیری‌های قابل اعتمادی از این مطالعات دست یابیم. برخی از پیامدهای مورد نظر که در هیچ‌یک از مطالعات اندازه‌گیری نشدند، عبارت بودند از: زمان لازم تا شکست ترمیم یا درمان مجدد، رضایت بیمار و هزینه‌ها.
کیفیت شواهد
شواهدی با کیفیت متوسط وجود دارد که نشان می‌دهد استفاده از روکش‌ها برای درمان پوسیدگی دندان‌های مولر شیری، موثرتر از پُر کردن هستند. شواهدی با کیفیت متوسط نشان می‌دهد که روکش‌های نصب‌شده با استفاده از تکنیک هال نسبت به پُر کردن دندان، کمتر احتمال دارد که منجر به آبسه و درد شوند. شواهد درباره مقایسه روکش‌های پیش‌ساخته با درمان پوسیدگی غیرترمیمی، و مقایسه روکش‌های فلزی پیش‌ساخته با روکش‌های سفید پیش‌ساخته، دارای کیفیت بسیار پائین هستند، بنابراین نمی‌دانیم کدام یک بهتر است.
نتیجه‌گیری‌های نویسندگان
روکش‌هایی که روی دندان‌های مولر شیری دارای پوسیدگی یا آنهایی که درمان پالپ (pulp) داشته‌اند، قرار داده می‌شوند احتمالا نسبت به پُر کردن دندان، منجر به کاهش خطر شکست‌های قابل توجه یا درد در طولانی‌مدت می‌شوند. نصب روکش‌ها با استفاده از تکنیک هال، ممکن است ناراحتی را در زمان درمان در مقایسه با پُر کردن دندان کاهش دهد.
روکش‌هایی که روی دندان‌های مولر شیری با ضایعات پوسیده، یا به دنبال درمان پالپ قرار می‌گیرند، احتمالا خطر شکست‌های قابل توجه یا درد دندان را در طولانی‌مدت نسبت به پُر کردن دندان کاهش می‌دهند. نصب روکش‌ها با استفاده از تکنیک هال، ممکن است ناراحتی را در زمان درمان در مقایسه با پُر کردن دندان کاهش دهد. مقدار و کیفیت شواهد برای روکش‌ها در مقایسه با پوسیدگی‌های غیرترمیمی و برای روکش‌های فلزی در مقایسه با روکش‌های زیبایی، بسیار اندک است. هیچ RCTای وجود ندارد که به مقایسه روکش‌های نصب‌شده به روش متداول در برابر تکنیک هال پرداخته باشد.
روکش‌های دندانی (crown) برای مولرهای شیری ساخته شده و در اندازه‌ها و با مواد مختلف روی دندان پوسیده یا دارای تخریب گسترده قرار می‌گیرند. آنها را می‌توان به‌طور کامل از جنس استیل ضدزنگ (به نام «روکش‌های فلزی پیش‌ساخته» (یا preformed metal crowns; PMCS)) ساخت یا به منظور زیبایی بیشتر ممکن است از استیل ضدزنگ با پوشش ونیر (veneer) سفید یا به‌طور کامل از مواد سرامیکی سفید درست کرد. در اغلب موارد، برای قرار دادن روکش، دندان‌ها به‌طور متداول تحت بی‌حسی موضعی تراش می‌خورند. با این حال، در تکنیک هال (Hall Technique)، PMCها بدون بی‌حسی موضعی، برداشتن بافت پوسیده یا آماده‌سازی دندان، روی دندان قرار داده می‌شوند. استفاده از روکش برای ترمیم دندان‌های مولر شیری که درمان پالپ (pulp) داشته‌اند، پوسیدگی زیاد دارند یا به شدت شکسته شده‌اند، توصیه می‌شود. با این حال، در عملکرد بالینی، برخی از دندان‌پزشکان از آنها استفاده می‌کنند. این مرور، در واقع مرور اصیل را که در سال 2007 منتشر شد، به‌روز می‌کند.
هدف اولیه
ارزیابی اثربخشی و بی‌خطری (safety) بالینی همه انواع روکش‌های پیش‌ساخته برای ترمیم دندان‌های شیری در مقایسه با مواد پُرکردنی متداول (مانند آمالگام (amalgam)، کامپوزیت (composite)، گلاس آینومر (glass ionomer)، گلاس آینومر تغییریافته با رزین (resin modified glass ionomer) و کامپومر (compomers))، دیگر انواع روکش‌ها یا روش‌های قرار دادن روکش، درمان پوسیدگی غیرترمیمی یا عدم درمان.
هدف ثانویه
بررسی اینکه میزان پوسیدگی بر پیامد بالینی دندان‌های شیری ترمیم شده با همه انواع روکش‌های پیش‌ساخته در مقایسه با مواردی که با مواد پُرکردنی متداول ترمیم شده‌اند، تاثیری دارد یا خیر.
در بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی زیر به جست‌وجو پرداختیم: پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه سلامت دهان در کاکرین (تا 21 ژانویه 2015)، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL؛ کتابخانه کاکرین، سال 2014، شماره 12)؛ MEDLINE via Ovid (1946 تا 21 ژانویه 2015) و EMBASE via Ovid (1980 تا 21 ژانویه 2015). پایگاه ثبت کارآزمایی‌های موسسه ملی سلامت ایالات متحده ( http://clinicaltrials.gov ) و پلتفرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (WHO) را برای یافتن کارآزمایی‌های در حال انجام و Open Grey را برای یافتن منابع علمی خاکستری (grey literature) (تا 21 ژانویه 2015) جست‌وجو کردیم. هنگام جست‌وجو در بانک‌های اطلاعاتی، هیچ محدودیتی به لحاظ زبان نگارش یا تاریخ انتشار مقاله وجود نداشت.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) که به ارزیابی اثربخشی روکش‌ها در مقایسه با پُر کردن، انواع دیگر روکش‌ها، روش‌های غیرترمیمی یا عدم درمان در کودکان با پوسیدگی درمان‌نشده در یک یا چند دندان مولر شیری پرداختند. همچنین کارآزمایی‌هایی را وارد این مرور کردیم که روش‌های مختلف نصب روکش را با هم مقایسه کردند.
در کارآزمایی‌هایی که در این مرور در نظر گرفته شدند، باید موفقیت یا شکست مداخلات و دیگر پیامدهای بالینی، در مدت زمان حداقل شش ماه پس از مداخله (به استثنای «درد/ ناراحتی در طول درمان و بلافاصله پس از جراحی) گزارش شده بود.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، عنوان و چکیده هر یک از مقالات به دست آمده را از نتایج جست‌وجو ارزیابی کرده و به‌طور مستقل از هم به بررسی متن کامل هر یک، از نظر مرتبط بودن با مطالعه، پرداختند. حداقل دو نویسنده، خطر سوگیری (bias) را ارزیابی و داده‌ها را با استفاده از فرم استخراج آزمایشی اطلاعات، استخراج کردند.
تعداد پنج مطالعه را در این مرور گنجاندیم که سه مقایسه را ارزیابی کردند. چهار مطالعه، روکش‌ها را با پُر کردن دندان مقایسه کردند؛ دو مورد از این مطالعات، PMCهای متداول را با ترمیم ساندویچی باز (open sandwich restorations) و دو مورد، PMCهایی را که با استفاده از تکنیک هال نصب شدند، با پُر کردن دندان مقایسه کردند. یکی از این مطالعات شامل بازوی سوم بود که امکان مقایسه PMCها (نصب‌شده با استفاده از تکنیک هال) را در برابر درمان پوسیدگی غیرترمیمی فراهم کرد. در دو مطالعه که از روکش‌های نصب‌شده با روش‌های متداول استفاده شد، تمام دندان‌ها پیش از آنکه روکش روی دندان قرار داده شود، تحت پالپوتومی (pulpotomy) قرار گرفتند. در مطالعه آخر دو نوع مختلف از روکش‌ها با یکدیگر مقایسه شدند: PMCها در برابر روکش‌های زیبایی از جنس استیل ضدزنگ با ونیرهای سفید. هیچ شواهدی از RCTهایی که روش‌های مختلف قرار دادن روکش‌های فلزی پیش‌ساخته (یعنی، تکنیک هال در برابر تکنیک متداول) را با یکدیگر مقایسه کردند، یافت نشد.
پیامدهای گزارش‌شده را در ویزیت دندان‌پزشکی یا طی 24 ساعت پس از آن، و در کوتاه‌مدت (کمتر از 12 ماه) یا طولانی‌مدت (12 ماه یا بیشتر) در نظر گرفتیم. برخی از پیامدهای مورد نظر که در این مطالعات اندازه‌گیری نشدند، عبارت بودند از: زمان تا شکست ترمیم یا درمان مجدد، رضایت بیمار و هزینه‌ها.
روکش‌ها در برابر پُر کردن
تمام مطالعات در این مقایسه از PMCها استفاده کردند. یک مطالعه، پیامدها را در کوتاه‌مدت گزارش داد و هیچ موردی از شکست قابل توجه یا درد در گروه‌ها گزارش نشد. شواهدی با کیفیت متوسط نشان می‌دهد که خطر شکست قابل توجه در گروه روکش‌ها در طولانی‌مدت کمتر بود (خطر نسبی (RR): 0.18؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.06 تا 0.56؛ 346 دندان در سه مطالعه؛ یک مطالعه از تکنیک متداول و دو مطالعه از تکنیک هال استفاده کردند). به‌طور مشابه، شواهدی با کیفیت متوسط نشان داد که خطر وجود درد در طولانی‌مدت در گروه روکش کمتر بود (RR: 0.15؛ 95% CI؛ 0.04 تا 0.67؛ 312 دندان در دو مطالعه).
بروز ناراحتی مرتبط با پروسیجر برای روکش‌هایی که با استفاده از تکنیک هال نصب شدند، کمتر از پُر کردن بود (RR: 0.56؛ 95% CI؛ 0.36 تا 0.87؛ 381 دندان) (شواهد با کیفیت متوسط).
این موضوع که تفاوت بالینی مهمی در خطر خونریزی لثه هنگام استفاده از روکش به جای پُر کردن، در کوتاه‌مدت (RR: 1.69؛ 95% CI؛ 0.61 تا 4.66؛ 226 دندان) یا در طولانی‌مدت (RR: 1.74؛ 95% CI؛ 0.99 تا 3.06؛ 195 دندان؛ دو مطالعه از PMCها با تکنیک نصب متداول در 12 ماه استفاده کردند) وجود دارد یا خیر، مشخص نیست (شواهد با کیفیت پائین).
روکش‌ها در برابر درمان پوسیدگی غیرترمیمی
فقط یک مطالعه به مقایسه PMCها (نصب‌شده با تکنیک هال) با درمان پوسیدگی غیرترمیمی پرداخت؛ کیفیت شواهد، بسیار پائین بود و به همین دلیل در مورد تخمین‌ها، مطمئن نیستیم.
روکش‌های فلزی در برابر روکش‌های زیبایی
یک مطالعه با استفاده از split-mouth (11 شرکت‌کننده) PMCها را در برابر روکش‌های زیبایی (استیل ضدزنگ با ونیرهای سفید) مقایسه کرد. این مطالعه، شواهدی را با کیفیت بسیار پائین ارائه کرد، بنابراین نمی‌توان نتیجه‌گیری کرد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.