سوال مطالعه مروری
آیا لوازم دهانی و لوازم ارتوپدی کاربردی برای درمان کودکان مبتلا به سندرم آپنه انسدادی خواب (obstructive sleep apnoea syndrome)، اثربخش و ایمن هستند؟
پیشینه
آپنه انسدادی خواب (obstructive sleep apnoea) در کودکان یک اختلال تنفسی است که با اپیزودهایی از انسداد جزئی یا کامل راه هوایی فوقانی که در طول خواب رخ می‌دهد، مشخص می‌شود. عوامل خطر متعددی وجود دارد که با نشانه‌های بیماری در روز و شب همراه هستند؛ نشانه‌هایی مانند: خواب‌آلودگی، تحریک‌پذیری، خستگی، سردرد صبحگاهی، گرفتگی بینی، خرخر همیشگی، کابوس و غیره. درمان شایع برای آپنه انسدادی خواب در دوران کودکی عبارت است از جراحی آدنوتونسیلکتومی (adeno-tonsillectomy) یا برداشتن آدنوئیدها و لوزه‌ها. این روش با عودی که ممکن است با مشکلات کرانیوفاشیال همراه باشد، دچار محدودیت می‌شود. برای درمان بیماران مبتلا به آپنه انسدادی خواب و ناهنجاری‌های کرانیوفاشیال از لوازم ارتوپدی دهانی یا کاربردی استفاده شده است، زیرا به کمک این لوازم فک پائین (ماندیبل) به سمت جلو نگه داشته می‌شود که این امر، بالقوه باعث تعریض مسیر تنفسی فوقانی و افزایش فضای تنفسی فوقانی و در نتیجه بهبود عملکرد تنفسی می‌شود.
ویژگی‌های مطالعه
شواهدی که این مرور بر اساس آنها انجام شده بود، تا 7 اپریل 2016 به‌روز است. این مرور فقط شامل یک مطالعه بود که در آن 32 کودک برای دریافت یک دستگاه دهانی یا عدم درمان تصادفی‌سازی شده بودند. تعداد بیست‌وسه شرکت‌کننده توانستند مطالعه را به پایان برسانند.
نتایج کلیدی
به نظر می‌رسد که درمان سندرم آپنه انسدادی خواب در کودکان به کمک لوازم ارتوپدی دهانی یا لوازم ارتوپدی کاربردی امکان‌پذیر باشد. با این حال، این امر فقط بر داده‌های برگرفته از یک مطالعه کوچک استوار است.
کیفیت شواهد
این مطالعه با تعداد کمی از شرکت‌کنندگان صورت گرفت و کیفیت شواهد برای پیامدهای مختلف در حد بسیار پائین ارزیابی شد. در حال حاضر، شواهد کافی برای نتیجه‌گیری در این خصوص وجود ندارد که لوازم ارتوپدی دهانی یا کاربردی در درمان آپنه انسدادی خواب در کودکان موثر است یا خیر.
شواهد کافی برای حمایت یا رد اثربخشی دستگاه‌های دهانی و دستگاه‌های ارتوپدی کاربردی برای درمان آپنه انسدادی خواب در کودکان وجود ندارد. لوازم دهانی یا لوازم ارتوپدی کاربردی ممکن است در موارد مشخص به مثابه لوازم کمکی در درمان کودکان مبتلا به ناهنجاری‌های کرانیوفاشیال که عوامل خطر آپنه هستند، در نظر گرفته شوند.
آپنه، یک اختلال تنفسی است که مشخصه آن وقفه تنفسی یا قطع جریان هوا در بینی یا دهان است. در کودکان، عوامل خطر عبارتند از: هیپرتروفی آدنوتونسیلار (adenotonsillar hypertrophy)، چاقی، اختلالات عصبی و عضلانی و ناهنجاری‌های کرانیوفاشیال (craniofacial anomalies) (سر و صورت). شایع‌ترین درمان برای سندرم آپنه انسدادی خواب (obstructive sleep apnoea syndrome; OSAS) در دوران کودکی، جراحی آدنوتونسیلکتومی (adeno-tonsillectomy) است. این روش به دلیل خطرات جراحی آن، عمدتا در کودکان مبتلا به انواع کوموربیدیتی (بیماریهای همراه با بیماری اصلی) و در برخی بیماران به دلیل عود بیماری که می‌تواند با مشکلات کرانیوفاشیال همراه باشد، با محدودیت مواجه است. از ابزار دهانی و لوازم ارتوپدی کاربردی برای درمان بیماران مبتلا به آپنه خواب و ناهنجاری‌های کرانیوفاشیال استفاده می‌شود، زیرا این لوازم فک پائین (ماندیبل) را به سمت جلو نگه می‌دارند که این امر، بالقوه باعث تعریض مسیر تنفسی فوقانی و افزایش فضای تنفسی فوقانی و در نهایت بهبود عملکرد تنفسی می‌شود.
بررسی تاثیرات لوازم دهانی یا لوازم ارتوپدی کاربردی برای درمان آپنه انسدادی خواب در کودکان.
ما بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی زیر را جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه سلامت دهان در کاکرین (Cochrane Oral Health's Trials Register)؛ (تا 7 اپریل 2016)، پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 3؛ 2016) در کتابخانه کاکرین (Cochrane Library)؛ (جست‌وجو شده در 7 اپریل 2016)؛ MEDLINE Ovid (از 1946 تا 7 اپریل 2016)؛ Embase Ovid (از 1980 تا 7 اپریل 2016)؛ LILACS BIREME (از 1982 تا 7 اپریل 2016)؛ BBO BIREME (از 1986 تا 7 اپریل 2016) و SciELO Web of Science (از 1997 تا 7 اپریل 2016). ClinicalTrials.gov و پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت را برای یافتن کارآزمایی‌های در حال انجام تا 7 اپریل 2016 جست‌وجو کردیم. در جست‌وجوی بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی، هیچ محدودیتی برای زبان یا تاریخ انتشار قائل نشدیم.
همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی یا شبه-تصادفی‌سازی و کنترل شده که در آنها به مقایسه تمام انواع لوازم ارتوپدی دهانی و کاربردی با دارونما (placebo) یا عدم درمان، در کودکان 15 سال یا کمتر پرداخته شده بود. پیامد اولیه: کاهش آپنه به کمتر از یک اپیزود در هر ساعت. پیامدهای ثانویه: رابطه دندانی و اسکلتی، بهبود پارامترهای خواب، عملکرد شناختی و phonoaudiological، مشکلات رفتاری، کیفیت زندگی، عوارض جانبی (تحمل‌پذیری) و ارزیابی اقتصادی.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم به غربالگری مطالعات و استخراج داده‌ها پرداختند. برای کسب اطلاعات بیشتر با نویسندگان مطالعات تماس گرفته شد. برای پیامدهای دو-حالتی مهم، خطرات نسبی را با 95% فواصل اطمینان محاسبه کردیم. کیفیت شواهد مطالعات وارد شده را با استفاده از نرم‌افزار GRADEpro ارزیابی کردیم.
جست‌وجوی اولیه، به شناسایی 686 کارآزمایی ختم شد. فقط یک کارآزمایی برای گنجاندن در این مرور مناسب تشخیص داده شد که در آن به ارائه گزارشی از نتایج به دست آمده از مجموع 23 کودک و مقایسه بین یک دستگاه دهانی با عدم درمان پرداخته شده بود. این کارآزمایی به ارزیابی آپنه-هیپوپنه، نشانه‌های ظاهر شده در روز (خواب‌آلودگی، تحریک‌پذیری، خستگی، مشکلات رفتاری در مدرسه، سردرد صبحگاهی، تشنگی در صبحگاه، تنفس از دهان و گرفتگی بینی) و نشانه‌های شب‌هنگام (خرخر همیشگی، خواب بی‌قرار و کابوس که از طریق پرسشنامه اندازه‌گیری شده بود) اختصاص داشت. نتایج حاصله در کل معیارهای پیامدها و نقاط زمانی متناقض بودند. کیفیت شواهد در حد بسیار پائین در نظر گرفته شد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.