اهمیت انجام مطالعه یا پیشینه بیماری
هپاتیت C یک بیماری کبدی است که توسط ویروس هپاتیت C ایجاد می‌شود. تخمین زده می‌شود که حدود 170 میلیون نفر در سراسر جهان به‌طور مزمن به ویروس هپاتیت C مبتلا هستند. این بیماری می‌تواند باعث آسیب کبدی به شکل التهاب و اسکار کبد (سیروز (cirrhosis)) شود. آسیب کبدی به نوبه خود می‌تواند منجر به نارسایی کبد و دیگر عوارض، از جمله سرطان کبد، شود. هدف از درمان هپاتیت C مزمن، پیشگیری از بروز عوارض ناشی از عفونت هپاتیت C است. این ممکن است با پاک‌سازی ویروس از خون بیمار حاصل شود. با این حال، لازم است بدانیم پاک‌سازی ویروس از خون با پیامدهای مرتبط با بیمار و از نظر بالینی مرتبط است یا خیر. ترکیبی از تزریق هفتگی پگ‌اینترفرون آلفا و ریباویرین خوراکی روزانه، همچنان استاندارد مراقبت را در اکثر بیماران مبتلا به هپاتیت C مزمن تشکیل می‌دهد. در حال حاضر، دو محصول مجاز پگ‌اینترفرون، پگ‌اینترفرون آلفا-2a و پگ‌اینترفرون آلفا-2b در بازار موجود هستند.
یافته‌های اصلی این مرور
تعداد 17 کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی شده را شناسایی کردیم. کارآزمایی‌ها فقط گاهی پیامدهای مرتبط با بیمار را گزارش کردند. همه کارآزمایی‌ها دارای خطر بالای سوگیری (bias) بودند، یعنی یک کارآزمایی ممکن بود به‌طور سیستماتیک مزایا یا مضرات درمان‌ها را دست‌کم گرفته باشد. هر دو درمان با خطر بالای بروز عوارض جانبی همراه بودند، که ممکن است منجر به قطع درمان شوند. دوازده کارآزمایی در مورد پاک‌سازی ویروس از خون شش ماه پس از پایان درمان گزارش دادند. خلاصه‌ای از شواهد موجود در این مرور نشان می‌دهد که پگ‌اینترفرون آلفا-2a شانس بیشتری برای پاک‌سازی ویروس از خون بیمار نسبت به پگ‌اینترفرون آلفا-2b دارد (در 50% در مقایسه با 43%).
نتیجه‌گیری‌های نویسندگان
ما نتوانستیم شواهدی را در مورد مزایای یک پگ‌اینترفرون نسبت به دیگری در مورد پیامدهای مهم از نظر بیمار شناسایی کنیم.
محدودیت‌های مرور
اطلاعات کافی در مورد پیامدهای مهم از نظر بیمار وجود ندارد.
شواهدی در مورد پیامدهای مهم برای بیمار وجود ندارد و شواهد کمی در مورد عوارض جانبی به دست آمد. شواهدی با کیفیت متوسط نشان می‌دهد که پگ‌اینترفرون آلفا-2a با پاسخ ویروسی پایدار بالاتری در سرم نسبت به پگ‌اینترفرون آلفا-2b مرتبط است. این یافته ممکن است تحت تاثیر خطر بالای سوگیری در مطالعات واردشده قرار گرفته باشد. پیامدهای بالینی پگ‌اینترفرون آلفا-2a در مقابل پگ‌اینترفرون آلفا-2b ناشناخته هستند، و ما نمی‌توانیم تاثیر آنها را بر پاسخ ویروسی پایدار به تاثیرات بالینی قابل مقایسه تبدیل کنیم، زیرا پاسخ ویروسی پایدار هنوز یک پیامد جایگزین (surrogate outcome) نامعتبر برای پیامدهای مهم برای بیمار است. فقدان شواهد در مورد پیامدهای مهم برای بیمار و کمبود شواهد در مورد عوارض جانبی به این معنی است که ما نمی‌توانیم هیچ نتیجه‌ای در مورد تاثیرات یک پگ‌اینترفرون بر دیگری بگیریم.
ترکیبی از اینترفرون هفتگی پگیله شده (pegylated interferon یا پگ‌اینترفرون (peginterferon)) آلفا و ریباویرین (ribavirin) روزانه هنوز به عنوان درمان استاندارد عفونت هپاتیت C مزمن در اکثر بیماران محسوب می‌شود. با این حال، مشخص نیست کدام یک از دو محصول مجاز پگ‌اینترفرون، پگ‌اینترفرون آلفا-2a یا پگ‌اینترفرون آلفا-2b، بیشترین اثربخشی را داشته و دارای مشخصات بی‌خطری (safety) بهتر است.
ارزیابی سیستماتیک مزایا و مضرات ناشی از مصرف پگ‌اینترفرون آلفا-2a در مقابل پگ‌اینترفرون آلفا-2b در کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده سر-به-سر در بیماران مبتلا به هپاتیت C مزمن.
پایگاه ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده گروه هپاتوبیلیاری در کاکرین؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL) در کتابخانه کاکرین، MEDLINE؛ EMBASE؛ Science Citation Index-Expanded و LILACS را تا اکتبر 2013 جست‌وجو کردیم. همچنین چکیده مقالات کنفرانس‌ها، مجلات، و منابع علمی خاکستری را جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده‌ای را وارد کردیم که پگ‌اینترفرون آلفا-2a را در مقابل پگ‌اینترفرون آلفا-2b با یا بدون مداخله همزمان (مثلا ریباویرین) برای درمان هپاتیت C مزمن مقایسه کردند. مطالعات شبه-تصادفی‌سازی شده نیز برای ارزیابی آسیب‌ها در نظر گرفته شدند. پیامدهای اولیه عبارت بودند از موربیدیتی مرتبط با کبد، مورتالیتی به هر علتی (all-cause mortality)، عوارض جانبی جدی، عوارض جانبی منجر به قطع درمان، دیگر عوارض جانبی، و کیفیت زندگی. پیامد ثانویه، پاسخ ویروسی پایدار در سرم خون بود.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم از فرم استاندارد گردآوری داده‌ها استفاده کردند. داده‌ها را با هر دو مدل اثر ثابت (fixed-effect) و مدل اثرات تصادفی (random-effects model) متاآنالیز کردیم. برای هر پیامد، نسبت خطر (relative risk) را با 95% فاصله اطمینان (CI) آن بر اساس آنالیز قصد درمان (intention-to-treat) محاسبه کردیم. از حوزه‌های کارآزمایی‌ها برای ارزیابی خطر خطاهای سیستماتیک (سوگیری (bias)) و از آنالیزهای مرحلهای کارآزمایی (Trial Sequential Analyses) برای ارزیابی خطر خطاهای تصادفی (random errors) (بازی شانس (play of chance)) استفاده کردیم. تاثیرات مداخلات بر پیامدها بر اساس رویکرد درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) ارزیابی شدند.
تعداد 17 کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی‌شده را وارد کردیم که پگ‌اینترفرون آلفا-2a به علاوه ریباویرین را در مقابل پگ‌اینترفرون آلفا-2b به علاوه ریباویرین در 5847 بیمار مقایسه کردند. تمام کارآزمایی‌ها دارای خطر بالای سوگیری بودند. کارآزمایی‌های بسیار کمی داده‌هایی را در مورد تعداد بسیار کمی از بیماران برای پیامدهای مرتبط با بیمار، یعنی مورتالیتی به هر علتی، عوارض مرتبط با کبد، عوارض جانبی جدی و کیفیت زندگی گزارش کردند. بر این اساس، قادر به انجام متاآنالیز در زمینه مورتالیتی به هر علتی، عوارض مرتبط با کبد، و کیفیت زندگی نبودیم. دوازده کارآزمایی در مورد عوارض جانبی که منجر به قطع درمان شدند، بدون وجود شواهد بارزی از وجود تفاوت بین دو درمان پگ‌اینترفرون (197/2171 (9.1%) در مقابل 311/3169 (9.9%)؛ RR: 0.84؛ 95% CI؛ 0.57 تا 1.22؛ I 2 = 44%؛ شواهد با کیفیت پائین)، به ارائه گزارش پرداختند. یک آنالیز مرحلهای کارآزمایی نشان داد که توانستیم کاهش نسبت خطر معادل 20% یا بیشتر را در این پیامد حذف کنیم. پگ‌اینترفرون آلفا-2a در مقایسه با پگ‌اینترفرون آلفا-2b، تعداد بیمارانی را که به پاسخ ویروسی پایدار در سرم خون دست یافتند (1069/2099 (51%) در مقابل 1327/3075 (43%)؛ RR: 1.12؛ 95% CI؛ 1.06 تا 1.18؛ I 2 = 0%؛ 12 کارآزمایی؛ شواهد با کیفیت متوسط) به‌طور قابل توجهی افزایش داد. نتایج آنالیز مرحلهای کارآزمایی از این نتیجه پشتیبانی کردند. آنالیزهای زیرگروه بر اساس خطر سوگیری، ژنوتیپ ویروسی، و سابقه درمان، نتایج مشابهی را به همراه داشتند. آنالیز مرحلهای کارآزمایی نتایج را در بیماران با ژنوتیپ‌های 1 و 4 پشتیبانی کرد، اما نه در بیماران با ژنوتیپ‌های 2 و 3.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.