مصرف داروهای ضدبارداری هورمونی با تغییرات استخوانی در زنان همراه است. مشخص نیست چنین تغییراتی منجر به شکستگی‌های بیشتر استخوان در مراحل بعدی زندگی می‌شوند یا خیر. با این حال، سلامت استخوان یک نگرانی عمده در حوزه سلامت عمومی به شمار می‌آید. تراکم استخوان با افزایش سن کاهش می‌یابد و این تغییر، خطر بروز شکستگی را افزایش می‌دهد. به دلیل نگرانی در مورد سلامت استخوان، ارائه‌دهندگان مراقبت سلامت ممکن است داروهای ضدبارداری هورمونی را پیشنهاد نکنند و زنان هم تمایلی به استفاده از آنها نداشته باشند.
تا اپریل 2014، جست‌وجوهای رایانه‌ای را برای یافتن مطالعات مربوط به بررسی روش‌های کنترل بارداری حاوی هورمون‌ها و خطر بروز شکستگی انجام دادیم. همچنین پیامدها می‌توانستند شامل تراکم مواد معدنی استخوان یا نشانگرهای تغییرات استخوانی باشند. قرص‌های ضدبارداری شامل انواع قرص‌های حاوی استروژن و پروژستین (progestin) بودند. همچنین، ایمپلنت‌ها و داروهای تزریقی حاوی فقط پروژستین در این مرور گنجانده شدند. برای یافتن کارآزمایی‌های دیگر با پژوهشگران مکاتبه کردیم. کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده را به هر زبانی در این مرور وارد کردیم که حداقل سه دوره درمانی داشتند. مطالعات می‌بایست به مقایسه دو نوع روش کنترل بارداری یا یک روش کنترل یا مصرف یک مکمل در مقابل دارونما (placebo) یا روش «ساختگی» (dummy) پرداخته باشند.
تعداد 19 کارآزمایی را یافتیم. پانزده مطالعه، یک روش کنترل بارداری را با روش هورمونی دیگر مقایسه کردند. دو کارآزمایی از دارونما یا روش «ساختگی» استفاده کردند. یک مورد روش هورمونی را با روشی بدون هورمون مقایسه کرد. هیچ‌یک از آنها شکستگی را به عنوان پیامد عنوان نکرده و بیشتر به تراکم استخوان پرداختند. روش‌های کنترل بارداری که حاوی هر دو هورمون استروژن و پروژستین هستند، به نظر نمی‌رسید بر سلامت استخوان تاثیر بگذارند. با این حال، «دپو» که به صورت تزریقی تجویز می‌شود و صرفا حاوی پروژستین است، با کاهش تراکم استخوان مرتبط بود. دو کارآزمایی دپو که در آنها از دارونما (placebo) استفاده شد، نشان دادند که تجویز استروژن برای زنانی که از دپو استفاده کردند، منجر به افزایش تراکم استخوانی آنها شد. تراکم استخوان در زنانی که همراه با دپو از داروی ساختگی استفاده کردند، کاهش یافت. مشخص نیست که این میزان کاهش برای سلامت زن مهم است یا خیر. در مورد ایمپلنت‌ها، ایمپلنت اتونوژسترل (etonogestrel) با یک میله (rod)، کاهش تراکم استخوانی بیشتری را نسبت به ایمپلنت لوونورژسترل دو میله‌ای (two-rod levonorgestrel) نشان داد. با این حال، نتایج دیگر ایمپلنت‌های مورد مطالعه الگوی مشابهی را نشان ندادند.
مطالعات دارای داده‌هایی با کیفیت متوسط بودند. با توجه به اطلاعات موجود، نمی‌توان قضاوت کرد که روش‌های ضدبارداری هورمونی بر خطر بروز شکستگی استخوان تاثیر می‌گذارند یا خیر. این روش‌ها برای پیشگیری از بارداری بسیار موثر هستند. ارائه‌دهندگان مراقبت سلامت و زنان باید به هزینه‌ها و مزایای آنها توجه کنند. برای مثال، استفاده از تزریق بدون اطلاع شریک جنسی قابل انجام بوده و ساده‌تر از مصرف قرص به صورت روزانه است. همچنین، برای برخی از زنان مبتلا به مشکلات سلامت که باید از استروژن اجتناب کنند، استفاده از روش‌های فقط پروژستین پیشنهاد می‌شود.
بر اساس اطلاعات موجود نمی‌توان گفت که مصرف داروهای ضدبارداری استروئیدی تاثیری بر خطر بروز شکستگی دارند یا خیر. سطح کیفیت شواهد به‌طور کلی متوسط بود، به ویژه به دلیل کارآزمایی‌های انجام شده در مورد DMPA، ایمپلنت‌ها و پچ در برابر استفاده از حلقه. سطح کیفیت شواهد مربوط به COC متفاوت بود اما در کل پائین گزارش شد. بسیاری از کارآزمایی‌ها شامل تعداد کمی از شرکت‌کنندگان بوده و برخی از آنها تعداد زیادی از افراد را در دوره پیگیری از دست دادند. ارائه‌دهندگان خدمات مراقبت سلامت و زنان باید هزینه‌ها و مزایای این روش‌های موثر پیشگیری از بارداری را در نظر بگیرند. برای مثال، داروهای ضدبارداری تزریقی و ایمپلنت‌ها، کنترل موثر و طولانی‌مدت بارداری را ارائه می‌کنند، اما شامل یک رژیم روزانه نمی‌شوند. استفاده از داروهای ضدبارداری فقط پروژستین (progestin-only) برای زنانی که به دلیل شرایط پزشکی باید از استروژن اجتناب کنند، مناسب تلقی می‌شوند.
مصرف داروهای ضدبارداری استروئیدی با تغییراتی در تراکم مواد معدنی استخوان (bone mineral density; BMD) در زنان مرتبط هستند. مشخص نیست چنین تغییراتی، بر خطر شکستگی‌های استخوان در مراحل بعدی زندگی تاثیر می‌گذارند یا خیر. استئوپوروز (osteoporosis) یک نگرانی عمده در حوزه سلامت عمومی به شمار می‌آید. کاهش توده استخوانی مرتبط با افزایش سن، خطر شکستگی‌ها، به ویژه شکستگی‌های ستون فقرات، مفصل ران و مچ دست را افزایش می‌دهد. نگرانی در مورد سلامت استخوان، توصیه و استفاده از این داروهای ضدبارداری موثر را در سطح جهانی تحت تاثیر قرار می‌دهد.
هدف این مرور، بررسی تاثیر استفاده از داروهای ضدبارداری هورمونی پیش از یائسگی (menopause) بر خطر بروز شکستگی در زنان بود.
تا اپریل 2014، به جست‌وجوی مطالعاتی با محوریت شکستگی یا سلامت استخوان و مصرف داروهای ضدبارداری هورمونی در بانک‌های اطلاعاتی MEDLINE؛ POPLINE؛ CENTRAL؛ EMBASE، و LILACS و همچنین ClinicalTrials.gov و ICTRP پرداختیم. فهرست منابع مقالات مرتبط را برای یافتن کارآزمایی‌های دیگر بررسی کردیم. در مرور اولیه، برای یافتن کارآزمایی‌های بیشتر با محققان مکاتبه کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (randomised controlled trials; RCTs) در صورتی برای ورود به این مرور در نظر گرفته شدند که به بررسی شکستگی‌ها، تراکم مواد معدنی استخوان (BMD)، یا نشانگرهای بازسازی استخوان در زنانی که پیش از یائسگی از داروهای ضدبارداری هورمونی استفاده کردند، پرداخته باشند. مداخلات واجد شرایط عبارت بودند از مقایسه داروی ضدبارداری هورمونی با دارونما (placebo) یا یک داروی ضدبارداری هورمونی دیگر که از نظر دارو، دوز یا رژیم متفاوت بودند. علاوه بر این، آنها ارائه مکمل را به یک گروه نیز در نظر گرفتند.
تمام عناوین و چکیده‌های شناسایی‌شده را در طول جست‌وجو در متون علمی ارزیابی کردیم. تفاوت‌های میانگین با استفاده از روش واریانس معکوس (inverse variance) محاسبه شد. برای پیامدهای دو حالتی (dichotomous outcome)، نسبت شانس (OR) منتل-هنزل (Mantel-Haenszel) محاسبه شد. هر دو شامل 95% فاصله اطمینان (CI) بوده و یک مدل اثر ثابت (fixed-effect model) را به کار بردند. به دلیل تنوع مداخلات، امکان ترکیب کارآزمایی‌ها برای انجام متاآنالیز وجود نداشت. اصولی را از رویکرد درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) به کار بردیم تا کیفیت شواهد را ارزیابی کرده و اطمینان به برآورد اثرگذاری (effect estimate) را بررسی کنیم. علاوه بر این، آنالیز حساسیت (sensitivity) شامل کارآزمایی‌هایی بود که داده‌های کافی را برای این مرور و شواهدی را با حداقل کیفیت متوسط ارائه دادند.
تعداد 19 RCT را پیدا کردیم که با معیارهای واجد شرایط مطابقت داشتند. یازده کارآزمایی، داروهای ضدبارداری خوراکی ترکیبی (combined oral contraceptives; COCs) مختلف یا رژیم‌های COC را مقایسه کردند؛ پنج مورد داروهای تزریقی را در برابر داروهای تزریقی دیگر بررسی کردند؛ دو مورد ایمپلنت‌ها را مورد مطالعه قرار دادند، و یک مورد پچ ترانس‌درمال را در برابر حلقه واژینال مقایسه کرد. در هیچ کارآزمایی‌ای شکستگی به عنوان پیامد لحاظ نشد. BMD در 17 مطالعه اندازه‌گیری شد و 12 کارآزمایی نشانگرهای بیوشیمیایی بازسازی استخوان را ارزیابی کردند. دپو مدروکسی‌پروژسترون استات (depot medroxyprogesterone acetate; DMPA) با کاهش تراکم مواد معدنی استخوان (BMD) همراه بود. کارآزمایی‌های کنترل‌شده با دارونما نشان دادند که BMD با استفاده از DMPA به علاوه مکمل استروژن افزایش یافته و با استفاده از DMPA به علاوه مکمل دارونما کاهش می‌یابد. به نظر نمی‌رسید که COCها تاثیر منفی بر BMD داشته باشند و برخی از فرمولاسیون‌ها تاثیرات مثبت بیشتری نسبت به برخی دیگر نشان دادند. با این حال، هیچ‌یک از کارآزمایی‌های COC، با دارونما کنترل نشدند. در مطالعاتی که تفاوت‌هایی را میان گروه‌ها از نظر نشانگرهای بازسازی استخوان نشان دادند، نتایج به‌طور کلی با یافته‌های مربوط به BMD هم‌سو و سازگار بودند. برای ایمپلنت‌ها، در گروه اتونوژسترل تک-میله‌ای (single-rod etonogestrel) کاهش بیشتر BMD در برابر گروه لوونورژسترل دو-میله‌ای (two-rod levonorgestrel) مشاهده شد، اما نتایج در تمامی مقایسه‌های ایمپلنت هم‌سو و سازگار نبودند.
آنالیز حساسیت شامل 11 کارآزمایی بود که شواهدی را با کیفیت متوسط یا بالا ارائه دادند. در چهار کارآزمایی که با DMPA انجام شد، مصرف مکمل استروژن تاثیرات مثبتی بر BMD داشت، در حالی که تزریق DMPA به صورت زیرجلدی تاثیر منفی بر BMD در ناحیه لومبار ستون فقرات، و همچنین، بر نشانگر تشکیل استخوان نشان داد. از میان سه کارآزمایی انجام‌شده بر COC، یکی از آنها کاهش BMD را در گروه دریافت‌کننده ژستودن (gestodene) به علاوه 15 میکروگرم EE نشان داد. کارآزمایی دیگر، تحلیل استخوان کمتری را در گروه ژستودن به علاوه 30 میکروگرم EE در برابر 20 میکروگرم EE نشان داد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.