درد نوروپاتیک دردی است که در نتیجه آسیب به اعصاب ایجاد میشود. این درد متفاوت از پیامهای درد منتقلشده از بافت آسیبدیده (آسیب ناشی از افتادن، بریده شدن، یا زانوی آرتریتی) در طول اعصاب سالم است. درد نوروپاتیک توسط داروهایی درمان میشود که با داروهای درد ناشی از بافت آسیبدیده متفاوت است. داروهایی مانند پاراستامول (paracetamol) یا ایبوپروفن (ibuprofen) معمولا در درد نوروپاتیک موثر نیستند، در حالی که داروهایی که گاهی اوقات برای درمان افسردگی یا صرع استفاده میشوند ممکن است در برخی از افراد مبتلا به درد نوروپاتیک بسیار موثر باشند. ما درکی از پاتولوژی فیبرومیالژی (fibromyalgia) (وضعیتی از درد و حساسیت پایدار و گسترده، مشکلات خواب و خستگی) نداریم، اما فیبرومیالژی میتواند به داروهای مشابه با درد نوروپاتیک پاسخ دهد.
لاموتریژین (lamotrigine) دارویی است که برای درمان صرع استفاده میشود و بنابراین ممکن است دارویی مفید برای درد نوروپاتیک یا فیبرومیالژی باشد.
در 26 نوامبر 2013، جستوجوهایی را برای یافتن کارآزماییهای بالینی انجام دادیم که در آنها از لاموتریژین برای درمان درد نوروپاتیک یا فیبرومیالژی استفاده شد. تعداد 12 مطالعه را با کیفیت قابل قبول پیدا کردیم که تاثیر لاموتریژین را در برابر دارونما برای چند هفته تست کردند. تقریبا نیمی از 1511 نفر در این مطالعات، اندامهای دردناکی داشتند که به دلیل اعصاب آسیبدیده ناشی از دیابت بود، و هفت وضعیت مختلف نوروپاتیک دردناک مورد بررسی قرار گرفت. هیچ مطالعهای به بررسی فیبرومیالژی نپرداخت.
لاموتریژین به تسکین درد کمک نکرد و هیچ تفاوتی با دارونما (placebo) نداشت، به جز در ایجاد عوارض جانبی بیشتر. عوارض جانبی با لاموتریژین بیشتر از دارونما بود، بثورات پوستی در 1 نفر از 27 نفر رخ داد.
مطالعات بزرگ، با کیفیت بالا و طولانی-مدت که سطوح مفید تسکین درد را از نظر بالینی برای شرکتکنندگان گزارش کنند، هیچ شواهد قانعکنندهای را مبنی بر موثر بودن لاموتریژین در درمان درد نوروپاتیک و فیبرومیالژی با دوزهای حدود 200 تا 400 میلیگرم در روز ارائه ندادند. با توجه به در دسترس بودن درمانهای موثرتر از جمله داروهای ضد-صرع و داروهای ضد-افسردگی، لاموتریژین بر اساس شواهد موجود، جایگاه قابلتوجهی در درمان ندارد. پروفایل عوارض جانبی لاموتریژین نیز نگرانکننده است.
این یک نسخه بهروز شده از مرور اولیه کاکرین با عنوان نقش لاموتریژین در درمان درد حاد و مزمن است که در شماره 2، سال 2007 منتشر و در شماره 2، سال 2011 بهروز شد. برخی از داروهای ضد-صرع در درمان درد نوروپاتیک (درد ناشی از آسیب عصبی) جایگاهی دارند. این مرور بهروز شده مطالعات بیشتر و جدیدتری را که به بررسی شواهد مربوط به تاثیر لاموتریژین (lamotrigine) به عنوان یک درمان موثر برای درد نوروپاتیک مزمن یا فیبرومیالژی (fibromyalgia) پرداخته باشند، اضافه نمیکند. این نسخه بهروز شده، از شواهدی با استانداردهای بالاتر نسبت به نسخههای قبلی استفاده میکند.
ارزیابی اثربخشی ضد-دردی لاموتریژین در درمان درد نوروپاتیک مزمن و فیبرومیالژی و ارزیابی عوارض جانبی گزارش شده در مطالعات.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای (randomised controlled trials; RCTs) را در مورد تاثیر لاموتریژین در مدیریت درد نوروپاتیک مزمن و فیبرومیالژی (از جمله درد سرطان) از MEDLINE؛ EMBASE و پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL) شناسایی کردیم. جستوجوهایی را برای مرور اصیل در سال 2006، در سال 2011 برای نخستین نسخه بهروز شده، و جستوجوهای بعدی را در آگوست 2013 برای این نسخه بهروز شده انجام دادیم. به دنبال مطالعات بیشتری از فهرست منابع مقالات بازیابیشده بودیم. مرور اصیل و نخستین نسخه بهروز شده شامل درد حاد بودند، اما هیچ مطالعهای در مورد درد حاد شناسایی نشد.
RCTهایی که تجویز لاموتریژین (هر دوز، با هر روش تجویز، و برای هر طول دوره مطالعه) را برای درمان درد نوروپاتیک مزمن یا فیبرومیالژی بررسی کردند. ارزیابی شدت درد یا تسکین درد، یا هر دو، با استفاده از مقیاسهای معتبر. شرکتکنندگان، بزرگسالان با سن 18 سال و بالاتر بودند. فقط مقالاتی را وارد کردیم که بهطور کامل در مجلات منتشر شدند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم دادههای مربوط به اثربخشی و عوارض جانبی را استخراج کرده و موضوعات مربوط به کیفیت مطالعه را مورد بررسی قرار دادند. آنالیز را با استفاده از سه دسته (tiers) از شواهد انجام دادیم. دسته اول از دادههایی استفاده کرد که در آن مطالعات پیامد کاهش حداقل 50% درد را نسبت به بدو ورود به مطالعه گزارش کردند، حداقل هشت هفته به طول انجامیدند، طراحی گروه-موازی داشتند، شامل 200 شرکتکننده یا بیشتر در هر مقایسه بودند، و یک آنالیز قصد درمان (intention-to-treat) را گزارش کردند. مطالعات دسته اول از آخرین مشاهدات انجام شده (observation carried forward; LOCF) یا دیگر روشهای انتسابی برای خروج از مطالعه استفاده نکردند. دسته دوم از دادههایی استفاده کرد که نتوانستند این استاندارد را برآورده کنند و نتایج دسته دوم در معرض سوگیری (bias) بالقوه قرار داشتند.
دوازده مطالعه وارد شده در 11 مقاله (1511 شرکتکننده)، همگی مبتلا به درد نوروپاتیک مزمن: درد مرکزی پس از سکته مغزی (1)، درد نوروپاتیک ناشی از شیمیدرمانی (1)، نوروپاتی دیابتیک (4)، نوروپاتی مرتبط با HIV (در 2 مطالعه)، درد نوروپاتیک مختلط (2)، درد ناشی از آسیب طناب نخاعی (1) و نورالژی عصب سه-قلو (1). مطالعات بیشتری را برای ورود شناسایی نکردیم. سن اکثر شرکتکنندگان از 26 تا 77 سال متغیر بود. طول دوره انجام مطالعه در یک مطالعه دو هفته و در بقیه حداقل شش هفته بود؛ هشت مطالعه هشت هفته یا بیشتر طول کشیدند.
هیچ مطالعهای شواهد دسته اول یا دوم را برای یک پیامد اثربخشی ارائه نکرد. شواهد قانعکنندهای وجود نداشت که نشان دهد لاموتریژین در درمان درد نوروپاتیک و فیبرومیالژی با دوزهای 200 تا 400 میلیگرم در روز موثر باشد. تقریبا 10% از شرکتکنندگانی که لاموتریژین مصرف کردند، مبتلا به بثورات پوستی شدند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.